Σαν σήμερα στις 11 Ιουνίου 1965 ξεκίνησε η περιβόητη υπόθεση σκευωρίας περί δολιοφθοράς των στρατιωτικών οχημάτων της 117 Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού, γνωστή ως «σαμποτάζ του Έβρου». Πρωταγωνιστής της σκευωρίας ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, που δυο χρόνια μετά μαζί με τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό και τον συνταγματάρχη Νικόλαο Μακαρέζο έκαναν το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου.
Τι ήταν το “σαμποτάζ της ζάχαρης”; Στις αρχές του Ιουνίου 1965, ο Παπαδόπουλος βρισκόταν υπό πίεση λόγω των ανακρίσεων της στρατιωτικής Δικαιοσύνης για την υπόθεση του Σχεδίου Περικλής, ενώ παράλληλα είχε ξεσπάσει η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ. Στις 11 Ιουνίου, δύο ημέρες μετά την άσκηση δίωξης για την υπόθεση του “Σχεδίου Περικλής”, ξέσπασε η υπόθεση του «σαμποτάζ του Έβρου».
Συγκεκριμένα, οχήματα της 117ης ΜΠΠ (Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού), η οποία έδρευε στην Ορεστιάδα και είχε διοικητή τον τότε αντισυνταγματάρχη Γ. Παπαδόπουλο, είχαν ακινητοποιηθεί λόγω βλαβών από κακή συντήρηση. Ο Παπαδόπουλος βρέθηκε υπό την πίεση των προϊσταμένων του στρατηγών Τσολάκα, Μανέτα και Βαρδουλάκη οι οποίοι ζητούσαν εξηγήσεις για τις βλάβες. Απολογούμενος, ο Παπαδόπουλος απέδωσε τα προβλήματα στην εντατική χρήση των φορτηγών αλλά και σε ενδεχόμενη δολιοφθορά (σαμποτάζ) για την οποία θα προχωρούσε σε έρευνες. Στη συνέχεια, έστησε προβοκάτσια σε συνεργασία με το τμήμα Α2 της μονάδας, αξιωματικός του οποίου παρακίνησε έναν στρατιώτη με γονείς αριστερών φρονημάτων να προκαλέσει βραχυκύκλωμα σε ένα όχημα. Ο στρατιώτης συνελήφθη την ώρα της δολιοφθοράς ενώ την επόμενη μέρα συνελήφθησαν και άλλοι φαντάροι, στα οχήματα των οποίων είχαν παρουσιαστεί βλάβες. Μετά από σειρά βίαιων ανακρίσεων με χρήση βασανιστηρίων, ο Παπαδόπουλος πρόβαλε τη θεωρία της κομμουνιστικής συνωμοσίας, οργανωμένης από παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ.
Από τη ζάχαρη του 1965 στη Δικτατορία
Το 1985 ο σκηνοθέτης Βαγγέλης Δημητρίου παρουσίασε το ντοκιμαντέρ “Το σαμποτάζ του Έβρου: Από τη ζάχαρη του 1965 στη Δικτατορία του 1967”, το οποίο δίνει όλες τις απαντήσεις. Μέσα από τις μαρτυρίες των δύο στρατιωτών που ενοχοποιήθηκαν με προκατασκευασμένες κατηγορίες περί «οργανωμένης κομμουνιστικής δολιοφθοράς» στα στρατιωτικά οχήματα της 117 Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού πραγματοποιείται η αναψηλάφηση των γεγονότων της υπόθεσης της δολιοφθοράς στον Έβρο τον Ιούνιο 1965.
Ο Κώστας Ματάτης και ο Δημήτρης Μπέκιος διηγούνται αναλυτικά τα γεγονότα που έζησαν, τον προβοκατόρικο ρόλο του στρατιώτη Ελευθέριου Ψήνα και πώς συνελήφθησαν, περιγράφουν τις ανακρίσεις και τα βασανιστήρια που υπέστησαν με εντολή του Γεώργιου Παπαδόπουλου, τότε αντισυνταγματάρχη και διοικητή της 117 ΜΠΠ, το Στρατοδικείο και το Αναθεωρητικό Δικαστήριο, τις φυλακίσεις.
Τις διηγήσεις των δύο στρατιωτών συμπληρώνουν οι μαρτυρίες του Γεώργιου Μπέκιου, επίσης συλληφθέντα, αδερφού του Δ.Μπέκιου και του Δημήτρη Σφυρή, συνηγόρου του Δ. Μπέκιου στο Αναθεωρητικό Στρατοδικείο. Μέσα από τις συνεντεύξεις-κινηματογραφημένες στους τόπους μνήμης των γεγονότων- αλλά και το αρχειακό υλικό- φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό, στρατιωτικά έγγραφα, δημοσιεύματα τύπου, αλληλογραφία των στρατιωτών- παρουσιάζονται τα πραγματικά γεγονότα της υπόθεσης – σκευωρίας που είχε στηθεί από τον Γ.Παπαδόπουλο.
Παρακολουθείστε το ντοκιμαντέρ “Το σαμποτάζ του Έβρου: Από τη ζάχαρη του 1965 στη Δικτατορία του 1967”: