- Οι τουρκικές δυνάμεις φαίνεται να χρησιμοποιούσαν κυρίως όπλα γερμανικής κατασκευής για τη Γενοκτονία των Αρμενίων (1915-1916), σύμφωνα με νέα έρευνα.
Η γερμανική βιομηχανία όπλων Mauser, που ήταν ο βασικός προμηθευτής όπλων και στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, είχε πωλήσει όπλα και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία για τον σκοπό της επίμαχης γενοκτονίας, η οποία έτυχε και της ενεργούς υλικοτεχνικής και συμβουλευτικής υποστήριξης Γερμανών αξιωματούχων που είχαν σταλεί στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Σύμφωνα με ιστορικούς μεταξύ 1915 και 1926 σκοτώθηκαν 1 με 1,5 εκατομ. Αρμένιοι.
Η έρευνα που διεξήχθη από το Global Net-Stop the Arms Trade» (GNSTAT), «η πλειοψηφία των στρατιωτών που μετείχαν στις βιαιοπραγίες ήταν οπλισμένοι με καραμπίνες και τυφέκια Mauser, ενώ οι αξιωματικοί με πιστόλια της ίδιας εταιρείας». Η ίδια έρευνα υποστηρίζει επίσης ότι «οι Γερμανοί που υπηρέτησαν στα γερμανικά στρατεύματα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία βοήθησαν ενεργά στην τέλεση δολοφονιών». Πρόκειται για την πρώτη ιστορική υπόθεση που εξετάζει το διεθνές ερευνητικό δίκτυο (GNSTAT), αποτελούμενο από δημοσιογράφους, ακτιβιστές, πληροφοριοδότες, ντοκιμαντερίστες και ειδικούς σε θέματα που έχουν να κάνουν με τις εξαγωγές όπλων.
Το ζήτημα της γερμανικής συνευθύνης
Σύμφωνα με την έρευνα ο οθωμανικός στρατός ήταν επίσης εφοδιασμένος με κανόνια κατασκευασμένα από την οπλική βιομηχανία Krupp από το Έσεν. Αυτά χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για την καταστολή των Αρμένιων ανταρτών στα βουνά Μουζά Νταγκ το 1915. Το 2015 ο τότε Γερμανός πρόεδρος Γιόαχιμ Γκάουκ έκανε λόγο για «γερμανική συνευθύνη» στη Γενοκτονία των Αρμενίων. Ο Γερμανός δημοσιογράφος Γιούργκεν Γκότσλιχ είχε υποστηρίξει επίσης σε βιβλίο του το 2015 ότι το Γερμανικό Ράιχ, ο σημαντικότερος σύμμαχος της Τουρκίας από την Ευρώπη κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, προσέφερε επίσης στρατιωτικές συμβουλές αλλά και εκπαίδευση σε στρατιωτικά τάγματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η νέα έρευνα του διεθνούς ερευνητικού δικτύου ρίχνει για πρώτη φορά φως σε συγκεκριμένα γεγονότα και ειδικά στις αγοραπωλησίες όπλων. «H Mauser είχε το μονοπώλιο στα τυφέκια σε ολόκληρη την Οθωμανική Αυτοκρατορία» αναφέρει ο Βόλφγκανγκ Λαντγκρέμπερ, ντοκιμαντερίστας και συγγραφέας της εν λόγω έκθεσης. Η Mauser πλέον δεν υπάρχει αλλά η ThyssenKrupp, η διάδοχος της Κrupp, δεν έχει αναγνωρίσει ποτέ δημοσίως ότι έπαιξε κάποιο ρόλο σε αυτή τη γενοκτονία.
Μια από τις βασικές πρωτογενείς πηγές της έρευνας είναι οι επιστολές του Ταγματάρχη Γκραφ Έμπερχαρντ Βόλφσκελ, ο οποίος είχε στρατοπεδεύσει στην πόλη Ούρφα της νοτιοανατολικής Τουρκίας. Στην πόλη αυτή κατοικούσαν Αρμένιοι. Ο Βόλφσκελ παρείχε συνδρομή στα στρατεύματα του Φαρί Πασά, αναπληρωτή Διοικητή του 4ου Τάγματος του Οθωμανικού Στρατού. «Οι Αρμένιοι έχουν καταλάβει μαζικά τα σπίτια νοτίως της εκκλησίας» έγραφε σε επιστολή του ο Γερμανός στρατιωτικός συνεχίζοντας: «Όταν το πυροβολικό μας άνοιξε πυρ κατά των σπιτιών και σκότωσε πολλούς που βρίσκονταν μέσα σε αυτά, άλλοι πάλι κατέφυγαν στην εκκλησία». Ο Βόλφσκελ περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια πώς ο στρατός περικύκλωσε στη συνέχεια την εκκλησία και σκότωσε τους Αρμένιους που προσπαθούσαν απελπισμένα να σωθούν.
Η γερμανική ιδεολογική επιρροή
Σύμφωνα με την έρευνα εκτός του ότι γερμανικές εταιρείες προσέφεραν όπλα που χρησιμοποιήθηκαν στη γενοκτονία και Γερμανοί αξιωματούχοι παρείχαν τεχνογνωσία στον οθωμανικό στρατό, οι μελετητές υποστηρίζουν ότι οι Γερμανοί έθεσαν και αυτό που ο Λαντγκρέμπερ αποκαλεί «ιδεολογικές βάσεις» της γενοκτονίας. Το ότι τόσο οι Οθωμανοί όσο και οι Γερμανοί θεωρούσαν τους Αρμένιους κοινό εχθρό, όπως και τους Ρώσους, είναι γνωστό. Στο βιβλίο του ο Γιούργκεν Γκότσλιχ παραθέτει μάλιστα μαρτυρία του Γερμανού ακολούθου του ναυτικού Χανς Χούμαν και στενού φίλου του υπουργού Πολέμου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Ενβέρ Πασά, στην οποία ο ίδιος υποστήριζε «ότι οι Αρμένιοι, επειδή ακριβώς συνωμοτούν με τους Ρώσους, θα εξοντωθούν αργά ή γρήγορα. Είναι σκληρό αλλά αναγκαίο».
Ένα άλλο πρόσωπο – κλειδί για τη μελέτη της γερμανικής ιδεολογικής επιρροής στο αρμενικό ζήτημα ήταν ο υποστράτηγος Κόλμαρ Φράιχερ φον ντερ Γκολτς, σύμβουλος της Οθωμανικής Αυλής το 1883, ο οποίος παράλληλα προωθούσε τα συμφέροντα του γερμανικού λόμπι της βιομηχανίας όπλων στην ίδια περιοχή. Όπως σημειώνει ο Λαντγκρέμπερ: «Ο φον ντερ Γκολτς όχι δημόσια αλλά μεταξύ φίλων και συγγενών χαρακτήριζε τον εαυτό του ως Αρμενοφοβικό. Πολλοί άνθρωποι που τον γνώριζαν είχαν πει ότι τον άκουσαν να αποκαλεί τους Αρμένιους “άπληστο λαό εμπόρων”. Είχε μάλιστα καταφέρει να πείσει τον Σουλτάνο Μωάμεθ Ε’ να λύσει το ζήτημα των Αρμενίων μια κι έξω».
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο φον ντερ Γκολτς θεωρείται επίσης ως βασική «πηγή» που επηρέασε τη μετέπειτα ναζιστική ιδεολογία. Στο έργο του «Ο λαός στα όπλα» («Das Volk im Waffen») υιοθετεί θέσεις που απαντώνται αργότερα στην ιδεολογία του Χίτλερ. «Πίστευε ότι στόχος μιας πολεμικής εκστρατείας είναι ο ολοκληρωτικός αφανισμός του στρατού, όχι απλά ήττα και οπισθοχώρησή του. Πίστευε στον απόλυτο πόλεμο. Αυτό ήταν άλλωστε και το ιδεολογικό έρεισμα των Οθωμανών, πάνω στο οποίο μεθόδευσαν την γενοκτονία των Αρμενίων».
[DW]