Τα υπέροχα ψέματα υπέροχα καίγονται

Σχετικά με το αφήγημα που θέλει να αναχθεί σε πολιτικό επιχείρημα. Την τελευταία στιγμή, λέει, ο πρωθυπουργός κατανόησε την «αστοχία» του υπουργείου Εργασίας και «δεν δίστασε να διορθώσει το λάθος». Είναι από τις μετρημένες φορές που η κυβέρνηση (εδώ καλύτερα ο πρωθυπουργός) παίρνει πίσω «το λάθος». Ωστόσο ο κανόνας λέει ότι οι κυβερνήσεις και οι πρωθυπουργοί με μεγαλοστομίες, σοφιστείες ή και πληρότητες, που μόνον οι κληρονομικοί «ελέω θεού» δεσπότες θα μπορούσαν να διαθέτουν, δεν αναγνωρίζουν λάθη. Με τη βοήθεια των φιλοκυβερνητικών μίντια εννοείται.

Στον 21ο αιώνα τα λάθη πιστώνονται στα νέφη. Ή καλύτερα στην κουζίνα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Ο τρόπος βέβαια είναι προ-αντιπροσωπευτικός, σχεδόν προνεωτερικός, αλλά αυτό δεν ενοχλεί. Είναι παλαιός, δοκιμασμένος, έγκυρος κι αποτελεσματικός. Το δε πολιτικό επιχείρημα είναι τόσο κοινότοπο όσο και η ίδια η κοινοτοπία.

Λόγου χάρη, η μία όψη του έχει να κάνει με τις προηγούμενες εκλογές. «Ο λαός μας έδωσε την πλειοψηφία για να κυβερνάμε! Ε, λοιπόν, κυβερνάμε. Στη δημοκρατία δεν υπάρχουν κενά και, κυρίως, λάθη –πολύ δε περισσότερο όταν τα διορθώνουμε». Το δεύτερο έχει να κάνει με τις επικείμενες εκλογές. «Εάν έχουμε λάθος -που εμείς πιστεύουμε ότι δεν έχουμε- κοντός ψαλμός. Θα μας κρίνει ο λαός. Και επειδή δεν έχουμε κάνει λάθος, θα επανεκλεγούμε πανηγυρικά». Στις μυστικιστικές στροφές δεν υπάρχουν λάθη. Το ίδιο και στην υπερπραγματικότητα (hyperreality).

Καθώς ήδη ελέχθη, η γενεαλογία αυτού του λόγου της εξουσίας και της κυριαρχίας (discourse) έχει βαθύ ρίζωμα. Ο δε νέος δεσποτισμός δεν είναι και τόσο νέος.

Στον 15ο αιώνα, όταν οδηγούσαν τους αιρετικούς ή τις μάγισσες στην πυρά με θεσμικά τελετουργικά στα οποία μετείχε υποχρεωτικά και ο λαός, η πρακτική ήταν περίπου όπως και η σημερινή. Η πλήρης δικαίωση και το αλάνθαστο εκείνου που κατείχε την ισχύ (power).

Επειδή κανείς δεν ήταν σίγουρος για το αν π.χ. μια γυναίκα ήταν ένοχη μαγείας, αυτό αποδεικνυόταν μόνο με τον θάνατο του θύματος στην πυρά, όπου και άνοιγε ο δρόμος για το καθαρτήριο (purgatory). Καθώς το θύμα καιγόταν, άρχιζαν οι ερμηνείες. «Εφόσον κάηκε, δεν αρνήθηκε τη σωτηρία. Ο θεός θα δεχτεί το τέκνο του στο καθαρτήριο και ο παράδεισος θα είναι απόδειξη της αθωότητάς του». Η άλλη ερμηνεία έλεγε περίπου το εξής. «Εφόσον κάηκε, σημαίνει πως είχαμε δίκιο για την ενοχή και καταδίκη της μάγισσας. Αρνήθηκε τη σωτηρία, άρα, καλώς την απαλλάξαμε από τα κρίματά της και την στείλαμε στο πουργατόριο». Ετσι το φως νικούσε το σκοτάδι που -παραδόξως πώς- πάντα επικρατούσε του φωτός.

Κατά τον 19ο αιώνα, και αφού είχαν προηγηθεί ο Αιώνας των Φώτων, οι φιλόσοφοι, η Αμερικανική Επανάσταση, η Γαλλική Επανάσταση και βεβαίως και η Βιομηχανική Επανάσταση, απλοποιήθηκε κάπως η υπόθεση κυριαρχίας του παντοτινού παρελθόντος και των επιχειρημάτων για μια θετική διέξοδο στη διάπραξη κυβερνητικών λαθών, υποκρισίας, αυθαιρεσιών, ανοησιών κ.λπ.

Η μέθοδος ήταν τελείως ορθολογικοποιημένο απότοκο καταμερισμού. Οι κυβερνώσες ελίτ δεν παραδέχονταν τα λάθη τους. Οταν τα παραδέχονταν -ύστερα από αξεπέραστες πιέσεις-, τα ξεπλήρωναν με καινούργια λάθη. Αλλά το έκαναν με τόσο ευγενικό και ιλουστρασιόν τρόπο που στο τέλος «ο λαός» από το σκοτάδι του ένιωθε μεγάλη υποχρέωση στους άρχοντές του για τα λάθη που διέπραξαν. Και ούτε γάτα ούτε ζημιά. Λόγου χάρη, εδώ και αρκετές δεκαετίες, αυτή είναι η μέθοδος που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι θεσμοί της. Σε εμάς το πράγμα, εδώ και χρόνια, έχει απλοποιηθεί τελείως υπό το γενικό σύνθημα: «Ολα στο φως»!

Αλλά ας σταθούμε στην υπόθεση ότι δεν υπάρχει καμία ανικανότητα ή άρωμα σκανδάλου, ούτε έγκλημα του λευκού περιλαιμίου (white collar crime), ούτε κυβερνητικό έγκλημα. Και εδώ, ο εμπειρικός κανόνας δείχνει τελείως αντίθετα πράγματα. Επιπλέον η αντίδραση ήρθε αφού πρώτα η «Εφ.Συν.» αποκάλυψε ότι οι υπεύθυνοι των ΚΕΚ ήταν κυβερνητικοί κολλητοί∙ αφού ο υπουργός έστειλε την επιθεώρηση εργασίας στην «Εφ.Συν.»∙ αφού στην πράξη ολόκληρο το κεντρικό προεκλογικό αφήγημα της αξιοκρατίας, της αριστείας, του εκσυγχρονισμού, της αγοράς κ.λπ. -από τις τοποθετήσεις ημετέρων με πτυχία-μαϊμού έως τις κατευθείαν αναθέσεις σε ημετέρους- έχει γίνει κουρελόχαρτο χωρίς πολιτική αξιοπιστία ή κάποια ανταλλακτική αξία.

Οπωσδήποτε με τα 20 εκατομμύρια της εκστρατείας και με τα 9 τελευταία να δίνονται παράλληλα με τη χαλάρωση των μέτρων «Μένουμε Σπίτι», όλοι, τέλος, θα πιστέψουμε ότι ο πρωθυπουργός έγινε κοινωνιστής, είδε το φως στον σοσιαλισμό και μπήκε. Ανεξάρτητα από αυτό, οι υπόλοιποι «αθόρυβοι άνθρωποι» (sic!) θα πάρουμε άριστα: 10 με τόνο στην ύφεση και 20 με τόνο στην ανεργία.

(ΠΗΓΗ)

Απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.