Ο Ντόναλντ Τραμπ και η Άνγκελα Μέρκελ έχουν τους δικούς τους λόγους ο καθένας να επιζητούν αποκλιμάκωση στην ανατολική Μεσόγειο. Ο μεν αμερικανός πρόεδρος, παρ´ ότι δεν διακρίνεται για την προσήλωσή του στον παγκόσμιο ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ, πείστηκε έστω και καθυστερημένα, πως το τελευταίο που τον συμφέρει είναι να πάει σε εκλογές με μια ανοιχτή πολεμική σύγκρουση στη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ – μια σύγκρουση που δεν θα αφορά μόνον την Ελλαδα και την Τουρκία αλλα θα μπορούσε να διαμορφώσει νέα μέτωπα κόντρα στα αμερικανικά γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα στην περιοχή. Η δε ´Ανγκελα Μέρκελ θέλει μια εκτόνωση της ελληνοτουρκικής έντασης που θα υπηρετήσει τη βασική προτεραιότητα του Βερολίνου: την εξισορρόπηση των ευρωτουρκικών σχέσεων με τρόπο τέτοιο που θα διασφαλίζει και θα επαναβεβαιώνει τη συμφωνία του 2016 για το προσφυγικό και θα εξυπηρετεί τα γερμανικά συμφέροντα στην επόμενη μέρα στη Λιβύη.
Το καλό νέο είναι πως γι αυτούς τους λόγους ο Ντόναλντ Τραμπ και η Άνγκελα Μέρκελ πιέζουν πλέον – λιγότερο ή περισσότερο έντονα- τον Ταγίπ Ερντογάν στην κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης. Το κακό νέο είναι πως κανένας από αυτούς τους λόγους, ανεξαρτήτως δημοσίων τοποθετήσεων, δεν συνδέεται ούτε με το Διεθνές Δίκαιο, ούτε με την αυτονόητη προάσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας απέναντι στον νεοαναθεωρητισμό του Ερντογάν. Ως εκ τούτου, αυτό που επιδιώκεται τα τελευταία 24ωρα και απο την Ουάσιγκτον και το Βερολίνο δεν είναι μια ουσιαστική εκλογίκευση του Tούρκου προέδρου αλλα ένα πρόσχημα καταλλαγής που θα επιτρέψει να στρωθεί το τραπέζι του διαλόγου.
Τα τηλεφωνήματα Τραμπ σε Κυριάκο Μητσοτάκη και Ταγίπ Ερντογάν δεν απέδωσαν μέχρι στιγμής ούτε αυτό το πρόσχημα. Κατα τις πληροφορίες ο Έλληνας πρωθυπουργός ενημέρωσε τον Αμερικανό πρόεδρο ότι είναι θετικός στις προτάσεις διαλόγου υπό τον όρο ότι θα αποσυρθούν όλες οι τουρκικές δυνάμεις από την περιοχή και θα τερματιστούν όλες οι προκλήσεις. Η απάντηση του Ταγίπ Ερντογάν φέρεται να ήταν ότι θα συνεχίσει τις έρευνες και δεν θα αποσύρει τις δυνάμεις του – εξ ου και η παράταση της παράνομης τουρκικής ΝΑVTEX έως την 1η Σεπτεμβρίου.
Το κλίμα όμως που εκπέμπεται από το Μαξίμου τουλάχιστον είναι πως η παρέμβαση Τραμπ αυτή την φορά ήταν «πιο έντονη» προς την Άγκυρα παρά προς την Αθήνα. Και η αίσθηση που διαχέεται από διπλωματικούς κύκλους είναι πως η στάση Ερντογάν μπορεί να μεταβληθεί μετά και την χθεσινή παρέμβαση της Άνγκελα Μέρκελ προς τον Τούρκο πρόεδρο, όπως είχε συμβεί και στην πρώτη φάση της κρίσης, τον Ιούλιο. Η τακτική που ακολουθείται, άλλωστε, είναι εκείνη της συντονισμένης πίεσης, με τη Γερμανία να έχει τον ενεργό και βασικό διαπραγματευτικό ρόλο και την Ουάσιγκτον την «υψηλή» παρέμβαση και εποπτεία.
Στην περίπωση που επαληθευτούν αυτές οι εκτιμήσεις, οι πληροφορίες φέρουν τη γερμανική καγκελαρία να επιδιώκει μια άμεση τριμερή συνάντηση, ακόμη και στο τέλος της επόμενης εβδομάδας, στο Βερολίνο είτε σε επίπεδο υψηλόβαθμων διπλωματικών απεσταλμένων, είτε ακόμη και σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας, Τουρκίας και Γερμανίας, προκειμένου να συζητηθεί κατ’ αρχάς η ατζέντα του διαλόγου. Διακαής στόχος της Γερμανίας άλλωστε είναι να υπάρξουν εξελίξεις εκτόνωσης πριν απο την ειδική σύνοδο κορυφής της 24ης Σεπτεμβρίου, έτσι ώστε να μην υπάρξει πραγματική πίεση από την ελληνική πλευρά για την επιβολή ευρωπαϊκών κυρώσεων στην Άγκυρα.
Και το μεγάλο ερώτημα πλέον είναι το πόσο προετοιμασμένη είναι η ελληνική κυβέρνηση για ένα τέτοιο σενάριο. Διότι, όπως τονίζεται από σοβαρούς διπλωματικούς κύκλους, ουδείς εγγυάται – και μάλλον το αντίθετο μαρτυρά η μέχρι τώρα στάση του Βερολίνου, όπως και του κατώτερου των περιστάσεων επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ – ότι η γερμανική διαμεσολάβηση στοχεύει στην επίλυση της «μίας και μοναδικής διαφοράς» που αναγνωρίζει η Ελλάδα απέναντι στην Τουρκία, δηλαδή την υφαλοκρηπίδα και κατ’ επέκταση την ΑΟΖ. Και οι μέχρι τώρα κινήσεις του Ερντογάν έχουν δείξει ότι θα εξαντλήσει κάθε δυνατότητα και καθε σπιθαμή ανοχής του διεθνούς παράγοντα, ειδικά μέχρι τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου, για να ανοίξει στο τραπέζι του διαλόγου όλη την ατζέντα των τουρκικών διεκδικήσεων.
Με αυτά τα δεδομένα, όπως λέει έμπειρος διπλωματικός παράγοντας, «θα είχε μεγαλη αξία να ακούσουμε ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός, εκτός από τον όρο του τερματισμού των τουρκικών προκλήσεων, οριοθετεί καθαρά και στον Τραμπ και στη Μέρκελ και το πλαίσιο του πιθανού διαλόγου με την Τουρκία». Ειδάλλως, κατα την ίδια πηγή, μπορεί να ισχύσει και εδώ αυτό που είπε ο Νίκος Κοτζιάς στο άρθρο του με το οποίο ασκεί κριτική στο περιεχόμενο της απόφασης για την επέκταση της αιγιαλίτιδας στο Ιόνιο στα 12 μίλια: «Φοβάμαι», έγραψε, «περιπέτειες για τη χώρα. Είθε να κάνω λάθος».