Πόσο αισιόδοξος μπορεί να αισθάνεται κανείς για το μέλλον της Ευρώπης; Εξαιρετικά δύσκολη και επίκαιρη ερώτηση τα τελευταία χρόνια, κάθε φορά μετά μια εκλογική αναμέτρηση σε ευρωπαϊκό έδαφος – τελευταία στη Βαυαρία.
Οντως, ύστερα από δέκα χρόνια κρίσης, οι ηγεσίες της Ευρώπης εξακολουθούν να παραμένουν αμήχανες και ανεπαρκείς εντέλει να ανατρέψουν την κακή ροή των πραγμάτων, γεγονός που πριμοδοτεί κατ’ ουσίαν τα εκλογικά ποσοστά των αντιευρωπαϊκών δυνάμεων.
Η Ευρώπη δημιουργεί περισσότερους κινδύνους πλέον, παρά προσδοκίες, προοπτική και ασφάλεια για τους λαούς της, και αυτό είναι το απογοητευτικό γεγονός που οδηγεί τους πολίτες στη λεγόμενη αντισυστημική ψήφο στις κάλπες. Τι θα γίνει όμως στο τέλος; Θα παραδώσουμε στην Ακροδεξιά τα κλειδιά της Γηραιάς Ηπείρου και θα επιστρέψουμε στο σκοτεινό παρελθόν της ιστορίας μας; Οχι βέβαια, κάτι τέτοιο θα ήταν εντελώς καταστροφικό! Θα πρέπει να υπάρξει άμεσα μια γενναία πολιτική αντίδραση και οι ευρωεκλογές του προσεχούς Μαΐου είναι μία καλή ευκαιρία.
Οι ηγεσίες της Ευρώπης πρέπει να υπερβούν τα εθνικά τους συμπλέγματα, τα επιμέρους εθνικά τους συμφέροντα και να αρθρώσουν ένα υπερεθνικό ευρωπαϊκό αφήγημα για τα συμφέροντα των λαών της Ευρώπης (εν τη ενώσει), ειδάλλως θα μας πάρει όλους μαζί το ποτάμι. Ο κίνδυνος είναι τεράστιος. Δεν τον αντιλαμβάνονται άραγε οι κορυφαίοι ηγέτες, μετά όλα όσα συμβαίνουν; Δυστυχώς μπορεί και όχι. Οι ηγεσίες και οι μηχανισμοί της Ευρώπης δεν είδαν ως ώφειλαν πολλά τραγικά πράγματα έως τώρα. Δεν είδαν να έρχεται η δημοσιονομική κατάρρευση της Ελλάδας. Δεν είδαν να έρχεται η αποσταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Δεν είδαν να έρχεται η υπαρξιακή κρίση του ευρώ. Δεν είδαν να έρχεται η θυελλώδης κρίση στο μεταναστευτικό. Δεν είναι λοιπόν η πρώτη φορά που πιάνονται εντελώς αδιάβαστοι. Γιατί να απορούμε; Υπάρχει ένα πολύ σοβαρό έλλειμμα πολιτικής ηγεσίας στην Ευρώπη, ας το παραδεχτούμε. Και για αυτό δεν μπορεί να είμαστε αρκετά αισιόδοξοι για το μέλλον.
Οι ηγέτες της Ευρώπης φαίνεται ότι λειτουργούν περισσότερο ως ανώτατοι υπάλληλοι γύρω από τα συμφέροντα που διαμορφώνουν και υπερασπίζονται οι οικονομικές ελίτ των ισχυρότερων κρατών-μελών, παρά ως πολιτικοί ενός διαμετρήματος, με ανάστημα, με συνολική αντίληψη για τις διεθνείς και τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, με ισχύ και με όραμα.
Αντί να προβλέπουν, να σχεδιάζουν και να κινούν τον τροχό της ιστορίας, όπως συνέβαινε με τον Σμιτ, τον Ζισκάρ, τον Κολ ή τον Μιτεράν, οι νεότεροι ηγέτες της Ευρώπης παρακολουθούν ως ουραγοί της ιστορίας τα γεγονότα. Ανήμποροι πραγματικά να αντιδράσουν, όπως καταδεικνύουν τα ίδια τα γεγονότα, βάζουν τη Γηραιά Ηπειρο να τρέχει αντίθετα στον χρόνο, γυρίζουν δραματικά τα πράγματα προς τα πίσω. Διότι, πώς αλλιώς μπορεί να περιγραφεί η έλλειψη ικανότητας και ευαισθησίας, να μην μπορούν να συνειδητοποιήσουν τη διολίσθηση τόσο πολλών κρατών-μελών στον αυταρχισμό, την υποβάθμιση της δημοκρατίας μέσα στον ίδιο τον τρόπο λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τη μη νομιμοποίηση των αποφάσεών τους από τους πολίτες που τους αφορούν;
Φαίνεται σαν να ζούμε την αρχή της παρακμής της Ευρώπης. Μακάρι να μας διαψεύσουν τραγικά τα γεγονότα στη συνέχεια. Επί του παρόντος πάντως, στις εκλογές των τελευταίων ετών τα παραδοσιακά κόμματα της Κεντροαριστεράς και της Κεντροδεξιάς –τα οποία εξέφραζαν την παλαιά δομή της Ευρώπης, την ασφάλεια, την ευημερία και μια πληθωρική και χαρούμενη μεσαία τάξη– τώρα καταποντίζονται. Αυτό κατέδειξαν και την περασμένη εβδομάδα οι εκλογές στη Βαυαρία, στο πιο ασφαλές και το πιο πλούσιο κρατίδιο της Γερμανίας.
Ο πολιτικός χώρος του κέντρου αποδυναμώνεται διαρκώς και κερδίζουν ταχύτατα έδαφος οι ακραίες δυνάμεις, της Ακροδεξιάς κατά μείζονα λόγο, που υψώνουν την αντιευρωπαϊκή σημαία. Είναι κατά τη γνώμη μας μια αποδοκιμασία των καθιερωμένων ηγεσιών και του απαράδεκτα ελιτίστικου τρόπου λειτουργίας της θεσμικής Ευρώπης.