H Τουρκία βαφτίζει «υπερηχητικό» έναν ανανεωμένο Scud, ενώ Ρωσία και Κίνα γράφουν την πραγματική ιστορία της υπερηχητικής εποχής
Η ανάπτυξη και επιχειρησιακή αξιοποίηση υπερηχητικών όπλων δεν είναι απλώς τεχνολογική πρωτοπορία• είναι στρατηγικό status symbol—ισοδύναμο ή και ανώτερο από την πυρηνική ισχύ σε ορισμένες γεωπολιτικές αναλύσεις.
Σήμερα, μόνο δύο χώρες μπορούν να ισχυριστούν τεκμηριωμένα ότι διαθέτουν πραγματικά υπερηχητικά όπλα πεδίου μάχης: η Ρωσία και η Κίνα.
Τι είναι υπερηχητικό όπλο;
Για να χαρακτηριστεί ένα όπλο ως υπερηχητικό (hypersonic), πρέπει να πληροί δύο βασικά κριτήρια:
1. Ταχύτητα άνω των Mach 5 (δηλαδή πάνω από 6.100 χλμ ανά ώρα).
2. Υψηλή ικανότητα ελιγμών (maneuverability) σε όλα τα στάδια της πτήσης, ιδίως κατά την τελική φάση προσέγγισης.
Οι απλοί βαλλιστικοί πύραυλοι που φτάνουν τέτοιες ταχύτητες αλλά ακολουθούν προβλέψιμες παραβολικές τροχιές δεν θεωρούνται υπερηχητικά όπλα.
Παρότι φτάνουν υψηλές ταχύτητες, στερούνται της δυνατότητας ελιγμών, κάτι που καθιστά τον εντοπισμό και την αναχαίτισή τους σχετικά ευκολότερη για εξελιγμένα αμυντικά συστήματα.
Tayfun Block-4: Υπερηχητικός μόνο στα λόγια
Η Τουρκία πρόσφατα παρουσίασε το νέο βαλλιστικό πύραυλο Tayfun Block-4, ισχυριζόμενη ότι πρόκειται για «υπερηχητικό όπλο».
Ωστόσο, οι ισχυρισμοί της Άγκυρας είναι τεχνικά και στρατηγικά αβάσιμοι, επισημαίνει ο γεωπολιτικός – στρατιωτικός αναλυτής Drago Bosnic.
Τι γνωρίζουμε:
• Ταχύτητα πιθανώς έως Mach 5 (χωρίς τεκμηρίωση).
• Καμία ένδειξη για ελιγμούς κατά την τελική φάση.
• Παρόμοια παραβολική τροχιά με τον σοβιετικό Scud της δεκαετίας του ‘50.
• Πιθανή καταγωγή από τον κινεζικό B-611, έναν εξαγώγιμο αντικαταστάτη» του Scud.
• Δεν φέρει HGV (hypersonic glide vehicle).
• Δεν διαθέτει scramjet κινητήρα.
• Δεν μπορεί να επιδοθεί σε ελιγμούς σε όλη την πτήση.
Η ουσία είναι απλή: η Άγκυρα λανσάρει έναν «βελτιωμένο Scud» με νέο όνομα και γεωπολιτική φιλοδοξία.
Ο ρόλος του Tayfun στην τουρκική στρατηγική
Παρά το ότι δεν είναι υπερηχητικό, το Tayfun εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό εργαλείο προβολής ισχύος για την Τουρκία.
Με εμβέλεια 800 χλμ και στερεό καύσιμο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί:
• Για χτυπήματα σε γειτονικές χώρες με αδύναμα ή ανύπαρκτα αντιβαλλιστικά συστήματα.
• Για στόχους υποδομής ή βάσεις σε χώρες όπως η Συρία, το Ιράκ, ή άλλες περιοχές όπου η Τουρκία ασκεί νεο-οθωμανική πολιτική επιρροής.
• Ως μέσο εκφοβισμού προς την Ελλάδα.
Η Τουρκία προωθεί τον Tayfun ως υπερηχητικό για δύο βασικούς λόγους:
1. Πολιτικό prestige — να εμφανιστεί ως τεχνολογικός ισότιμος προς Ιράν ή Πακιστάν.
2. Εξαγωγικές φιλοδοξίες — να πλασαριστεί ως πάροχος high-tech εξοπλισμού προς φιλικές μουσουλμανικές χώρες.
Πραγματικά υπερηχητικές δυνάμεις
Ωστόσο, χώρες με σοβαρή στρατιωτική υποδομή γνωρίζουν την πραγματικότητα.
Το Ιράν, για παράδειγμα, βρίσκεται τεχνολογικά δεκαετίες μπροστά, με πύραυλους HGV όπως ο Fattah και καταγεγραμμένες επιτυχίες πλήγματος εναντίον στόχων με ισχυρή αεράμυνα (όπως στο Ισραήλ, τον Ιούνιο 2025).
Η περίπτωση του Tayfun δείχνει το κενό ανάμεσα στην πολιτική ρητορική και την τεχνολογική πραγματικότητα.
Ενώ η Ρωσία και η Κίνα κινούνται σε επίπεδα επιστημονικής φαντασίας με το Avangard και το Zircon, η Τουρκία επιδίδεται σε επικοινωνιακές τακτικές με στόχο το θεαθήναι.
Το πραγματικό διακύβευμα για την Άγκυρα δεν είναι η «υπερηχητική» διάκριση, αλλά το πώς θα χρησιμοποιήσει τέτοια όπλα για να ενισχύσει τη γεωπολιτική της επιρροή.
Και σε αυτό το πεδίο, ακόμα κι ένας «ψευδο-Scud» μπορεί να είναι αποτελεσματικός.