Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται πως επιλέγει να γείρει την πλάστιγγα υπέρ της… ασφάλειας εκτοξεύοντας τις αμυντικές δαπάνες και αποδυναμώνοντας αισθητά το «πακέτο» που αφορά τις αγροτικές επιδοτήσεις.
Έμφαση στην ενίσχυση της ασφάλειας και της άμυνας, στο πλαίσιο της στρατηγικής ReArmEU 2030, δίνει ο προϋπολογισμός των περίπου δύο τρισεκατομμυρίων ευρώ για τα επόμενα επτά χρόνια που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι αμυντικές δαπάνες (Άμυνα – Διάστημα) την περίοδο 2028-2034 εκτοξεύονται στα 131 δισ. ευρώ, πέντε φορές μεγαλύτερες από την προηγούμενη επταετία (2021-2027), όπου ήταν 26 δισ. ευρώ.
Η ασφάλεια της Ευρώπης
Αναλυτικότερα, στην πρόταση της Κομισιόν προβλέπεται για την ενίσχυση των δυνατοτήτων ασφάλειας της Ευρώπης επενδύσεις σε σημαντικούς τομείς για την ασφάλεια και την υποστήριξη κρίσιμων υποδομών:
- 131 δισ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας για επενδύσεις σε άμυνα, ασφάλεια και διάστημα
- Υποστήριξη καθ’ όλη τη διάρκεια της επενδυτικής διαδρομής μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανταγωνιστικότητας.
- Δεκαπλασιασμός του σκέλους στρατιωτικής κινητικότητας στη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη», με έμφαση σε υποδομές διπλής χρήσης, κυβερνοασφάλεια και ενεργειακή ασφάλεια μέσω διασυνοριακών έργων.
131 δισ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας για επενδύσεις σε άμυνα, ασφάλεια και διάστημα
Στην πρόταση της Κομισιόν σημειώνεται πως ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός θα βοηθήσει στην οικοδόμηση μιας Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ένωσης, η οποία θα μπορεί να αμύνεται, να παραμένει συνδεδεμένη και να ενεργεί γρήγορα όποτε χρειάζεται.
Άμεσες ήταν οι πρώτες αρνητικές αντιδράσεις, ενδεικτικές των έντονων διαπραγματεύσεων που θα ακολουθήσουν
Το σχέδιο για μια Ευρώπη φρούριο συμπληρώνει το παζλ για αυξημένη χρηματοδότηση στη διαχείριση της μετανάστευσης, την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και την ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας. Θα διατεθούν 34 δισ. ευρώ, ποσό που τριπλασιάζει τη χρηματοδότηση σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο χρηματοδότησης.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επέμεινε ότι το σχέδιο των 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ θα κάνει το ταμείο της ΕΕ «μεγαλύτερο», «πιο έξυπνο» και «πιο εύστοχο» και ότι είναι «ο πιο φιλόδοξος [προϋπολογισμός] που προτάθηκε ποτέ».
Τρεις βασικοί πυλώνες
Το σχέδιό της αναδιαμορφώνει τη δομή του προϋπολογισμού κατά μήκος τριών βασικών πυλώνων.
- 865 δισ. ευρώ για τη γεωργία, την αλιεία, τη συνοχή και την κοινωνική πολιτική.
- 410 δισ. ευρώ για την ανταγωνιστικότητα, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας και της καινοτομίας.
- 200 δισ. ευρώ για την εξωτερική δράση, συμπεριλαμβανομένων 100 δισ. ευρώ για την Ουκρανία.
Μια νέα κατάσταση
Στο νέο προϋπολογισμό εφαρμογή των «πράσινων» πολιτικών της Κομισιόν είναι σαφώς υποβαθμισμένη. Η έμφαση δίνεται στην Άμυνα, «επειδή γνωρίζουμε ότι η ασφάλεια αποτελεί κορυφαία ανησυχία για τους πολίτες και τις κυβερνήσεις», σύμφωνα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλας Φον ντερ Λάιεν.
Όμως, οι εκκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ για αύξηση των στρατιωτικών δαπανών δεν βρίσκουν απήχηση στο κοινό της ΕΕ. Οι αμυντικές ικανότητες και υποδομές κατατάσσονται μόλις στην έβδομη θέση από τους 10 προτεινόμενους τομείς επενδύσεων σε δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου.
Όπως είναι αναμενόμενο, η υποστήριξη για περισσότερες αμυντικές δαπάνες είναι υψηλότερη μεταξύ των στενών γειτόνων της Ρωσίας: 50% στην Εσθονία και 46% στη Φινλανδία και τη Λιθουανία. Από την άλλη πλευρά, η υποστήριξη είναι πολύ χαμηλότερη σε χώρες όπως η Ιταλία (12%), η Βουλγαρία (13%), η Ισπανία (17%), η Ιρλανδία (15%), η Σλοβενία και η Ουγγαρία (14%).
Παρά τις επιθυμίες των ευρωπαίων πολιτών, η στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης αρχίζει και παίρνει σάρκα και οστά ενώ οι ανησυχίες για πόρους που θα λείψουν από την παραγωγική διαδικασία πολλαπλασιάζονται.
Χαρακτηριστική η τοποθέτηση της Ιρλανδής ευρωβουλευτή των Φιλελευθέρων, Κίαραν Μαλούλι, η οποία τόνισε ότι η χρηματοδότηση της γεωργίας έχει μειωθεί πάνω από 20%, ενώ οι αμυντικές δαπάνες πρόκειται να πενταπλασιαστούν.
Η πρόεδρος της Επιτροπής αποκάλυψε την Τετάρτη σχέδια για μείωση της χρηματοδότησης για την Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ από τα 386,6 δισεκατομμύρια ευρώ σε μόλις 300 δισεκατομμύρια ευρώ μετά το 2027, στο πλαίσιο μιας σαρωτικής αναθεώρησης του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού του μπλοκ.
Η φον ντερ Λάιεν, παρουσιάζοντας την πρόταση προϋπολογισμού της, αρνήθηκε ότι οι αγρότες θα χάσουν, και επισήμανε τη χρηματοδότηση που διατίθεται στις αγροτικές κοινότητες στο πλαίσιο άλλων προγραμμάτων δαπανών.
Πέντε φορές μεγαλύτερες οι δαπάνες για την άμυνα
Ανησυχία στον αγροτικό κόσμο
Την ίδια ώρα που η Κομισιόν εμφανιζόταν καθησυχαστική εκατοντάδες αγρότες συγκεντρώθηκαν έξω από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ στις Βρυξέλλες, κουνώντας σημαίες και φωνάζοντας συνθήματα όπως «Καλώς ήρθατε στη Βόντερλαντ» για αυτό που θεωρούν προδοσία του αγροτικού τομέα της Ευρώπης.
«Αποδομούν 70 χρόνια ευρωπαϊκής ιστορίας», δήλωσε ο Μασιμιλιάνο Τζιανσάντι, επικεφαλής της Copa, του ισχυρού αγροτικού λόμπι της ΕΕ.
Για πολλούς από τους αγρότες της Ευρώπης, η ΚΑΠ δεν είναι απλώς ένα σύστημα επιδοτήσεων, είναι ένα αναφαίρετο δικαίωμα. «Θέλουν να κηρύξουν πόλεμο στους αγρότες. Εντάξει, είμαστε έτοιμοι», πρόσθεσε ο Τζιανσάντι.
Όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και… «φωτιά»
Υπό τις νέες συνθήκες η Κομισιόν αναζητά ζεστό χρήμα μέσα από τα τσιγάρα βάζοντας στο στόχαστρο κάθε είδους καπνικά προϊόντα και τα… απόβλητα. Εάν τελικά περάσει από την Κομισιόν η πρόταση για τον ειδικό φόρο κατανάλωσης καπνού που βασίζεται στην εφαρμογή ενός ποσού επί του ελάχιστου συντελεστή αναμένεται να βάλει στα ταμεία της περίπου 11,2 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, κατά μέσο όρο.
Ο πόρος που βασίζεται σε μη συλλεγόμενα ηλεκτρονικά απόβλητα, μέσω της εφαρμογής ενός ενιαίου συντελεστή στο βάρος των μη συλλεγόμενων ηλεκτρονικών αποβλήτων, αναμένεται να παράγει περίπου 15 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, κατά μέσο όρο.
Δύο χρόνια… σκληρών διαπραγματεύσεων
Η κατάθεση της πρότασης σηματοδοτεί την έναρξη μιας χρονοβόρας διαδικασίας, κατά την οποία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ -που εκπροσωπεί τα κράτη-μέλη- θα πρέπει να εξετάσουν και να εγκρίνουν το σχέδιο. Η έγκριση των Ευρωπαίων ηγετών πρέπει να είναι ομόφωνη. Ο προϋπολογισμός, γνωστός ως Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, είναι αρχή μιας σκληρής διαπραγμάτευσης που αναμένεται να κρατήσει τα επόμενα δύο χρόνια με τα κράτη-μέλη να καλούνται να διεκδικήσουν τα χρήματα με βάση τις προτεραιότητές τους.