Κλιμακώνεται η ανησυχία για την στρατιωτική σύγκρουση Ινδίας και Πακιστάν, δύο χωρών με μεγάλο πυρηνικό οπλοστάσιο.
Της Εύης Απολλωνάτου
Χαρακτηριστικό του κλίματος και των απόψεων που επικρατούν για την ανάφλεξη στην περιοχή είναι ο τίτλος του περιοδικού Economist στο ρεπορτάζ του για την σύγκρουση. «Η τύχη στέκεται ανάμεσα στην αποκλιμάκωση και την καταστροφή για την Ινδία και το Πακιστάν. Αργά ή γρήγορα η τύχη τελειώνει», γράφει το περιοδικό.
Πακιστάν και Ινδία ζυγίζουν τις επιλογές τους για τις επόμενες κινήσεις τους αλλά οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η παρούσα κρίση μεταξύ των δύο χωρών μπορεί να κλιμακωθεί σε πόλεμο και δεν μπορεί να αποκλειστεί η χρήση πυρηνικών όπλων. Οι Αμερικανοί εδώ και δεκαετίες εκτιμούν ότι εάν η Ινδία κερδίζει σε έναν πόλεμο με συμβατικά μέσα εναντίον του Πακιστάν, τότε είναι πιθανό το Πακιστάν να καταφύγει σε χρήση πυρηνικών όπλων για να αλλάξει την έκβαση της πολεμικής αναμέτρησης.
«Υπάρχει πραγματική πιθανότητα για πόλεμο και χρήση πυρηνικών»
Ο Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας, Τζον Μιαρσέιμερ δήλωσε στο βρετανικό περιοδικό The Spectator ότι η κατάσταση είναι πολύ επικίνδυνη. «Πρόκειται για δύο χώρες που διαθέτουν πυρηνικά όπλα και έχουν ιστορικό πολεμικών συγκρούσεων. Υπάρχει πραγματική πιθανότητα για έναν πραγματικό πόλεμο και υπάρχει πραγματική πιθανότητα για πυρηνική χρήση», είπε ο Τζον Μιαρσέιμερ και εξήγησε ότι προηγούμενες κυβερνήσεις των ΗΠΑ εργάστηκαν σκληρά για να αποτρέψουν την Ινδία να επιτεθεί σφοδρά στο Πακιστάν.
«Στο παρελθόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν παρέμβει σε κρίσεις μεταξύ αυτών των δύο χωρών και έχουν κάνει μεγάλη προσπάθεια να τις σταματήσουν. Κυρίως αυτό που προσπαθήσαμε να κάνουμε είναι να διασφαλίσουμε ότι οι Ινδοί δεν θα εξαπέλυαν μια μεγάλη επίθεση εναντίον του Πακιστάν, η οποία θα άφηνε τότε το Πακιστάν ίσως να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα», τόνισε ο πολιτικός επιστήμονας.
Ωστόσο, εξέφρασε αμφιβολίες για την ικανότητα της κυβέρνησης Τραμπ να διαχειριστεί την κρίση. «Δεν έχεις την αίσθηση ότι η κυβέρνηση Τραμπ δίνει ιδιαίτερη προσοχή σε αυτή τη σύγκρουση ή ότι ο πρόεδρος Τραμπ θα παρέμβει με σημαντικό τρόπο για να αμβλύνει τις εντάσεις, όπως έκαναν οι προηγούμενοι πρόεδροι. Επειδή είναι τόσο απασχολημένος σε τόσα πολλά άλλα μέτωπα», υπογράμμισε ο Τζον Μιαρσέιμερ.
Παράλληλα έκανε μία εκτίμηση των στρατιωτικών ικανοτήτων των δύο χωρών. «Αν κοιτάξετε τη συμβατική ισορροπία δυνάμεων μεταξύ Πακιστάν και Ινδίας, αυτή ευνοεί σε μεγάλο βαθμό τους Ινδούς. Και πάντα φοβόμασταν ότι μια σύγκρουση που ξεκινούσε σε συμβατικό επίπεδο θα κλιμακωνόταν σε πυρηνικό επίπεδο, επειδή οι Πακιστανοί θα αισθάνονταν υποχρεωμένοι να στραφούν στα πυρηνικά όπλα αν έχαναν συμβατικά, κάτι που αναμέναμε να συμβεί», εξήγησε ο πολιτικός επιστήμονας.
Από την δεκαετία του 1980 οι ΗΠΑ ανησυχούν για έναν πυρηνικό πόλεμο μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν
Αποχαρακτηρισμένα έγγραφα των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών δείχνουν ότι πράγματι διαχρονικά οι κυβερνήσεις στην Ουάσινγκτον φοβόντουσαν έναν πυρηνικό πόλεμο μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν που θα ξεκινούσε από κάποιον λάθος «υπολογισμό».
Μια έκθεση πληροφοριών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ του 1989 που αποχαρακτηρίστηκε πρόσφατα και δόθηκε στην δημοσιότητα διαπίστωνε ότι, αν και ένας πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών ήταν απίθανος, ο κίνδυνος ήταν υψηλός μέσω ενός «λανθασμένου υπολογισμού ή μιας παράλογης αντίδρασης» ένας «συμβατικός πόλεμος» να μετατραπεί σε «πυρηνική ανταλλαγή».
Η ιστορία των συγκρούσεων
Αν και καμία από τις δύο χώρες δεν θα ήθελε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εξαιτίας της διεθνούς κατακραυγής αυτό το σενάριο δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Η Ινδία έχει δηλώσει ότι το δόγμα της παραμένει πως σε μία σύγκρουση με άλλη χώρα δεν θα είναι το πρώτο κράτος που θα κάνει χρήση πυρηνικών όπλων. Αντίθετα το Πακιστάν έχει ξεκαθαρίσει ότι θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εάν χρειαστεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του σε περίπτωση που τα συμβατικά μέσα πολέμου αποτύχουν.
Να σημειωθεί ότι οι δύο χώρες έχουν κάνει τέσσερις πολέμους μέχρι σήμερα με συμβατικά μέσα- το 1947, το 1965, το 1971 και το 1999– και έχουν υποστεί βαριές απώλειες.
Το σενάριο ενός καταστροφικού πυρηνικού πολέμου
Σε επιστημονική μελέτη 10 καθηγητών από διάφορα Πανεπιστήμια του κόσμου, η οποία δημοσιεύθηκε το 2019 στον επιστημονικό εκδοτικό ιστότοπο Routledge εξετάζεται το πιο πιθανό σενάριο και οι επιπτώσεις ενός καταστροφικού πυρηνικού πολέμου μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν.
Οι καθηγητές εξηγούν ότι επέλεξαν το πιο αληθοφανές σενάριο. «Το σενάριο σε καμία περίπτωση δεν έχει σκοπό να να επιρρίψει ευθύνες στη μία ή την άλλη πλευρά για την έναρξη ή κλιμάκωση της σύγκρουσης, και μια τέτοια κλιμάκωση δεν θα προέκυπτε χωρίς κακές αποφάσεις και από τις δύο πλευρές, οι οποίες θα μπορούσαν να επιδεινωθούν από τρομοκρατικές επιθέσεις σε κάθε πλευρά, πανικό, απώλεια επικοινωνίας, τεχνικές βλάβες στα συστήματα παρατήρησης, χάκινγκ, ή παρερμηνεία των των ενεργειών του άλλου στρατού», σημειώνεται στην μελέτη.
Αρκετά προφητικά η μελέτη λέει ότι το σενάριο θα μπορούσε να συμβεί το 2025 καθώς τότε κάθε χώρα θα έχει στην κατοχή της περίπου 250 πυρηνικά όπλα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το Πακιστάν μπορεί να χρησιμοποιήσει όλα τα πυρηνικά όπλα του σε μία σύγκρουση ενώ η Ινδία αναμένεται να κρατήσει περίπου 100 πυρηνικά όπλα προκειμένου να αμυνθεί σε περίπτωση μελλοντικών επιθέσεων από την Κίνα.
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι οι επιπτώσεις ενός πυρηνικού πολέμου θα ήταν «φρικιαστικές» και υπολογίζεται ότι 50 με 125 εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να σκοτωθούν, ανάλογα με τα πυρηνικά όπλα που θα χρησιμοποιηθούν. Αρκετές μεγάλες πόλεις και στις δύο χώρες θα καταστραφούν πλήρως και θα είναι ακατοίκητες, ενώ εκατομμύρια άνθρωποι θα χρειαστούν ιατρική περίθαλψη.