Τούρκος ιστορικός υποστηρίζει ότι η μετατροπή της σε τέμενος επηρεάζει την στατικότητά της – Λέκκας: Αλλάζει το μικροκλίμα από τους χιλιάδες μουσουλμάνους που την επισκέπτονται
Ο σεισμός της Κωνσταντινουπόλεως και η ακολουθία εκατοντάδων ακόμη δονήσεων, που εντείνουν τους φόβους ότι μπορεί να επίκειται μια μεγαλύτερη κυρία σεισμική δόνησις, δημιουργεί αγωνία για την στατικότητα του ναού της Αγίας Σοφίας.
- Εφημερίδα «Εστία»
Τα βυζαντινά μνημεία είναι γενικώς καλύτερες και πλέον ανθεκτικές κατασκευές από τα κτίσματα της σημερινής Τουρκίας, αλλά η καταπόνησίς τους από τους σεισμούς σε συνδυασμό με την παλαιότητά τους εντείνουν τους φόβους ότι ένας νέος ισχυρός σεισμός μπορεί να τους επιφέρει ανεπανόρθωτες βλάβες.
Ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί η στατικότητα της Αγίας Σοφίας. Κι αυτό γιατί ήδη από τον Νοέμβριο του 2023 είχε κυκλοφορήσει βίντεο που έδειχνε πτώση τεμαχίου σκυροδέματος από τον τρούλο, πολύ κοντά σε επισκέπτες του εμβληματικού ναού της Ορθοδοξίας. Η απόφασις του Ταγίπ Ερντογάν να μετατρέψει σε τζαμί την Μεγάλη Εκκλησία, προκάλεσε συρροές μουσουλμανικών όχλων που επέφεραν φθορές και καταπόνηση.
Ο Τούρκος ιστορικός Ιλμπέρ Ορταϊλί, σε άρθρο του τον Σεπτέμβριο του 2023, είχε εκφράσει την ανησυχία για τις φθορές που είχαν προκληθεί στο μνημείο εξαιτίας της μετατροπής του σε τέμενος, κάτι που επηρεάζει τη στατικότητά του σε έναν μεγάλο σεισμό.
Ανάλογη ανησυχία για το μνημείο των 1.500 ετών εκφράζει και ο καθηγητής διαχειρίσεως φυσικών καταστροφών και πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμιος Λέκκας, ο οποίος θέτει σοβαρό ζήτημα για την κατάσταση της Αγίας Σοφίας απέναντι σε έναν ισχυρό σεισμό.
Ο κ. Λέκκας μιλώντας στον ιστότοπο iefimerida εξήγησε: «Το κέλυφος του ιστορικού μνημείου έχει 1.500 χρόνια και τα στατικά του στοιχεία έχουν υποστεί φθορές. Έχουμε τους εξωτερικούς παράγοντες, που είναι κυρίως οι καιρικές συνθήκες, γιατί δεν είναι μάρμαρο όπως ο Παρθενώνας, αλλά δομικά υλικά, και έχουμε και τη φθορά την εσωτερική από την αποσάθρωση των υλικών, αλλά και από την αλλαγή του μικροκλίματος στο εσωτερικό της Αγίας Σοφίας με τα εκατομμύρια των επισκεπτών και προσκυνητών».
Συμφώνως προς τον κ. Λέκκα, η Αγία Σοφία χρήζει άμεσης μελέτης και συντηρήσεως, καθώς τα παραπάνω δεδομένα, σε συνδυασμό με τις αλλοιώσεις στο υπέδαφος, μειώνουν την στατική επάρκεια του μνημείου, το οποίο φαίνεται ευάλωτο σε έναν μεγάλο σεισμό άνω των 7 Ρίχτερ που περιμένουν οι επιστήμονες να γίνει στην Κωνσταντινούπολη.
Περαιτέρω υπογραμμίζει: «Είναι γνωστό ότι νότια της Κωνσταντινούπολης περνάει ένα μέρος του ρήγματος της Βόρειας Ανατολίας. Αυτό το κομμάτι δεν έχει δώσει ακόμη τον μεγάλο σεισμό που περιμένουν ήδη από το 2020 Τούρκοι και άλλοι επιστήμονες. Ο σεισμός μπορεί να εκτόνωσε κάποια ενέργεια, αλλά ακόμη δεν ξέρουμε αν είναι ο κύριος σεισμός και κατά πόσον θα επηρεάσει το ρήγμα από το οποίο περιμένουν τον ισχυρό σεισμό άνω των 7 Ρίχτερ. Το ρήγμα της Ανατολίας έχει μήκος 1.500 χιλιομέτρων και βλέπουμε ότι κατά διαστήματα σπάει κατά τμήματα. Δηλαδή το ρήγμα χωρίζεται σε περίπου 15-17 τμήματα μικρά και μεγάλα. Το πρώτο αρχίζει από την Αρμενία και την Κασπία Θάλασσα και το τελευταίο φθάνει στο Αιγαίο. Αυτά τα τμήματα σπάνε το ένα μετά το άλλο. Αρχίζουν από την Ανατολή και πάνε προς τη Δύση».
Πάντως πριν περίπου δέκα ημέρες οι τουρκικές αρχές ξεκίνησαν ένα ευρύ φάσμα εργασιών στην Αγία Σοφία. Τα έργα επικεντρώνονται στην ενίσχυση του κεντρικού και των δευτερευόντων τρούλων, με την χρήση ελαφρύτερων και πιο ανθεκτικών υλικών, αντικαθιστώντας τις μολύβδινες επιστρώσεις και αναβαθμίζοντας τον χαλύβδινο σκελετό.
Οι φόβοι όμως είναι ότι ένας μεγάλος σεισμός μπορεί να «προλάβει» τις επισκευές.