Η συζήτηση για το μέλλον της Καθολικής Εκκλησίας επανέρχεται δυναμικά, καθώς η εκλογή του νέου Πάπα πλησιάζει, και μαζί της αναδύεται το διαχρονικό ερώτημα: ποιος είναι ο κατάλληλος άνθρωπος να καθίσει στον Θρόνο του Πέτρου σε μια εποχή βαθιάς εκκοσμίκευσης;
Η τοποθέτηση του Ισπανού καρδιναλίου José Cobo Cano, όταν ρωτήθηκε αν θα τελέσει ομόφυλο γάμο, ήταν ενδεικτική του διλήμματος: αρνήθηκε κατηγορηματικά, επισημαίνοντας ότι το δόγμα δεν αλλάζει κατά βούληση, όπως δεν θα μπορούσε ποτέ να τελεστεί Θεία Ευχαριστία με… Coca-Cola.
Η αναλογία, παρότι σουρεαλιστική, αποτυπώνει με σαφήνεια το διττό ζητούμενο της Εκκλησίας σήμερα: την ανάγκη διατήρησης της δογματικής ακεραιότητας αφενός, και αφετέρου το άνοιγμα σε έναν κόσμο που δεν συγκινείται πλέον εύκολα από τα παραδοσιακά θρησκευτικά αφηγήματα. Το ερώτημα δεν είναι μόνο τι πιστεύει η Εκκλησία, αλλά και πώς αυτή η πίστη μπορεί να εμπνεύσει έναν κόσμο που έχει πάψει να την ακούει.
Σε αυτό το πλαίσιο, η έννοια του «επανευαγγελισμού» –η προσπάθεια να επιστρέψει το μήνυμα της πίστης σε όσους το έχουν λησμονήσει– καθίσταται πρωτεύουσα. Η Εκκλησία φαίνεται να χρειάζεται έναν ηγέτη που να ισορροπεί ανάμεσα στον θεολογικό συντηρητισμό και τον κοινωνικό ριζοσπαστισμό: έναν Πάπα που δεν θα προδώσει το δόγμα, αλλά θα το μεταφράσει με τρόπο ζωντανό και επίκαιρο.
Αυτό ακριβώς ενσάρκωσαν δύο από τις σημαντικότερες παπικές μορφές των τελευταίων 150 ετών: ο Ιωάννης ο 13ος και ο Ιωάννης Παύλος ο 2ος. Ο πρώτος, παρά την προχωρημένη ηλικία και την αρχική εικόνα του μεταβατικού Ποντίφικα, άνοιξε αποφασιστικά την Εκκλησία στον σύγχρονο κόσμο μέσα από τη Β’ Βατικάνεια Σύνοδο. Ο δεύτερος, αν και αυστηρός θεολογικά, κατάφερε να μιλήσει στους νέους και στους λαούς με έναν λόγο που ενέπνεε, μετατρέποντας τα παπικά ταξίδια σε παγκόσμια γεγονότα και την προσωπικότητά του σε σύμβολο πίστης με επιρροή που ξεπερνούσε τα όρια της Εκκλησίας.
Καθώς η Καθολική Εκκλησία προετοιμάζεται για την εκλογή νέου Ποντίφικα, δεν είναι τυχαίο που ο διεθνής Τύπος εξετάζει υποψηφιότητες από την Ασία ή την Αφρική. Ωστόσο, η επιλογή Πάπα δεν υπακούει σε λογικές πολιτικής εκπροσώπησης ή ποσοστώσεων. Το ζητούμενο παραμένει βαθιά εκκλησιαστικό: ποιος μπορεί να οδηγήσει την Εκκλησία με πίστη και διορατικότητα στον νέο αιώνα;
Σε έναν κόσμο που, όλο και περισσότερο, «θέλει να πίνει Coca-Cola», η Εκκλησία χρειάζεται κάποιον που θα θυμίζει γιατί το κρασί της Θείας Ευχαριστίας είναι κάτι το ιερό και αναντικατάστατο. Και αν αυτός ο κάποιος καταφέρει να είναι ένας νέος «Ιωάννης Παύλος», η ελπίδα της Καθολικής Εκκλησίας να ξαναμιλήσει στις ψυχές των ανθρώπων μπορεί να γίνει και πάλι πραγματικότητα.