Τέλος μιας εποχής – και ενδεχομένως την αρχή μιας άλλης, με πιο ρευστούς και πιο σκληρούς κανόνες
Αν το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) αποχωρούσε από το Νταβός και μεταφερόταν – όπως έχει ακουστεί – στη Σιγκαπούρη, η αλλαγή αυτή δεν θα αφορούσε μόνο μια νέα γεωγραφική τοποθεσία, αλλά μια βαθύτερη μετατόπιση στη φυσιογνωμία και την πολιτική γεωγραφία της παγκοσμιοποίησης. Η ελβετική πόλη, όπου φιλοξενείται το Φόρουμ από το 1971 και σταθερά κάθε χρόνο από το 1987, έχει καταστεί ταυτόσημη με την εικόνα ενός ουδέτερου εδάφους για υψηλού επιπέδου διαλόγους.
Η επιλογή του Νταβός δεν υπήρξε ποτέ τυχαία· η απομονωμένη, χιονισμένη κοιλάδα στις Άλπεις παρέχει τον συμβολισμό της ασφάλειας, της διαφάνειας και της ελβετικής πολιτικής ισορροπίας, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ως ένας προστατευμένος χώρος αποστασιοποίησης από την πραγματικότητα. Ένα ιδανικό σκηνικό για την ελίτ του πλανήτη να συζητά τις προκλήσεις του κόσμου μακριά από τον κόσμο.
Ωστόσο, η κρίση του κορονοϊού, που οδήγησε το 2021 στην ακύρωση του Φόρουμ με φυσική παρουσία και τη διεξαγωγή του μέσω διαδικτύου, έδειξε ότι ο δεσμός του WEF με την Ελβετία δεν είναι ακατάλυτος. Τότε είχε εξεταστεί το ενδεχόμενο να μεταφερθεί προσωρινά στη Σιγκαπούρη, κάτι που δεν συνέβη, αλλά άνοιξε για πρώτη φορά μια συζήτηση που σήμερα φαίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ. Η απομάκρυνση του ιδρυτή και επί δεκαετίες ηγέτη του Φόρουμ, Κλάους Σβαμπ, λόγω καταγγελιών για κακοδιαχείριση και ανάρμοστη συμπεριφορά, αφαιρεί τον βασικό πυλώνα που συνέδεε το WEF με την Ελβετία. Μαζί με τον Σβαμπ και τη σύζυγό του, που διατηρούσαν στενές σχέσεις με την ελβετική πολιτεία, χάνεται ένα κρίσιμο στήριγμα της παραμονής του θεσμού στο Νταβός.
Σύμφωνα με πληροφορίες από τον ελβετικό Τύπο, υπάρχουν μέλη του διοικητικού συμβουλίου του WEF που πιέζουν ανοιχτά για τη μεταφορά του Φόρουμ σε άλλες τοποθεσίες, υποστηρίζοντας πως ο παγκόσμιος χαρακτήρας του οργανισμού δεν περιορίζεται σε μία τοπική βάση. Η πιθανή διαδοχή του Σβαμπ αποτελεί κεντρικό σημείο της υπόθεσης.
Μέχρι πρότινος, επικρατέστερος φερόταν ο Φίλιπ Χίλντεμπραντ, πρώην επικεφαλής της Εθνικής Τράπεζας της Ελβετίας και νυν στέλεχος της BlackRock. Η εγγύτητά του με τον Σβαμπ όμως, μετά τις αποκαλύψεις, ενδέχεται να λειτουργήσει ως βαρίδι. Σε κάθε περίπτωση, όσο η επιρροή των υπέρμαχων του Νταβός φθίνει –με τον Ζβίνγκι να αποχωρεί το 2027 και τον Σβαμπ ήδη αποδυναμωμένο– τόσο ενισχύονται οι φωνές που προωθούν έναν νέο, πιο δυναμικό προσανατολισμό.
Η Σιγκαπούρη, η οποία είχε ήδη προταθεί στη διάρκεια της πανδημίας, φαντάζει πιθανός διάδοχος. Συνδυάζει τεχνολογική υπεροχή, γεωπολιτική ουδετερότητα στην Ασία, υποδομές υψηλού επιπέδου και ένα πολιτικό πλαίσιο αυστηρού ελέγχου – που δεν απέχει από τη λογική του ίδιου του WEF. Ωστόσο, αυτή η προοπτική προκαλεί ανησυχία στην Ελβετία.
Ο ίδιος ο Σβαμπ, σε πρόσφατη συνέντευξή του, εξέφρασε τη βούληση το Φόρουμ να παραμείνει ελβετικό και πρότεινε την τοποθέτηση κυβερνητικού εκπροσώπου στο διοικητικό συμβούλιο, με στόχο την ενίσχυση της σχέσης μεταξύ του WEF και της ελβετικής πολιτείας. Η πρόταση αυτή, όμως, δεν βρίσκει θερμή υποδοχή, καθώς επίσημες πηγές επισημαίνουν πως το WEF είναι ιδιωτικός οργανισμός και επομένως δεν αρμόζει σε θεσμικούς φορείς του κράτους να μετέχουν στα όργανά του.
Αν τελικά υπερισχύσουν τα στελέχη που επιθυμούν τη μεταφορά του WEF, τότε το Νταβός θα χάσει τη μοναδική του παγκόσμια ταυτότητα και, ταυτόχρονα, οι συσχετισμοί ισχύος στον παγκόσμιο διάλογο για την οικονομία και την τεχνολογία θα μετακινηθούν. Οι κάτοικοι της κοιλάδας Λαντβάσερ ενδεχομένως να ανακουφιστούν από την ετήσια εισβολή κοστουμαρισμένων συνοδών ασφαλείας και ελίτ επιχειρηματιών, αλλά η μεταφορά του Φόρουμ θα σήμαινε το τέλος μιας εποχής – και ενδεχομένως την αρχή μιας άλλης, με πιο ρευστούς και πιο σκληρούς κανόνες.