Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, οι οποίοι τον άκουγαν παγωμένοι και εκνευρισμένοι, κατάλαβαν από πρώτο χέρι τι ήθελε να πει αφού δέχθηκαν ουκ ολίγα «καουμποϊλίκια» από την αμερικανική αποστολή στην Γερμανία.
Τα χαστούκια από την Ουάσινγκτον διαδέχονταν το ένα το άλλο και οι Βρυξέλλες έδειξαν ότι ήταν ανέτοιμες γι’ αυτό που εκτυλισσόταν μπροστά στα μάτια των Ευρωπαίων αξιωματούχων. Ο Τζέι Ντι Βανς κούνησε το δάχτυλο στην Ευρώπη για την Δημοκρατία της σε μία ομιλία που είχε περισσότερο ως στόχο να κερδίσει πόντους στο εσωτερικό ακροατήριο στις ΗΠΑ,
Οι «κορώνες» του Αμνερικανού αντιπροέδρου έκαναν ακόμη και τους παραδοσιακά μετριοπαθείς και ψύχραιμους Γερμανούς να βρουν από τα ρούχα τους και τον Όλαφ Σολτς να διαμηνύσει με δύο λόγια στην Ουάσινγκτον: «Δεν δεχόμαστε παρεμβάσεις στην Δημοκρατία μας»
Ο λαλίστατος απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία, Κιθ Κέλογκ με την σειρά του άφησε άπαντες εμβρόντητους όταν είπε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν θα βρίσκονται στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με Ουκρανία και Ρωσία.
Επιπλέον έδειξε πώς βλέπει ο Λευκός Οίκος υπό τον Τραμπ τους Ευρωπαίους ηγέτες αφού ανέφερε πώς τους θεωρεί μέρος του προβλήματος. Προφανώς, όμως, δεν τους βλέπει ως μέρος της λύσης στον ουκρανικό πόλεμο.
Το κλίμα στο παρασκήνιο ήταν βαρύ
Τα διεθνή ΜΜΕ και οι απεσταλμένοι τους στο Μόναχο μεταδίδουν ότι το κλίμα ήταν βαρύ και αρκετά μουδιασμένο. Αρκετοί σχολιάζουν ότι γράφεται ιστορία αφού η διάσκεψη του Μονάχου μπορεί να περάσει στα ιστορικά βιβλία – ανάλογα με τις μελλοντικές εξελίξεις- ως το σημείο από το οποίο ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για το τέλος του ΝΑΤΟ.
Πάντως αυτό που δέχονται όλοι είναι ότι σχέσεις ΗΠΑ – Ευρώπης αλλάζουν ραγδαία και οι Βρυξέλλες εμφανίστηκαν τουλάχιστον απροετοίμαστες και δυσκίνητες. Αντίθετα ο Ντόναλντ Τραμπ τρέχει και αιφνιδιάζει συμμάχους και αντιπάλους, ενώ δεν αφήνει χρονικό περιθώριο σε κανέναν να ανασυνταχθεί και να χαράξει γραμμή απέναντι στις αξιώσεις των ΗΠΑ.
Πλέον μετά το Μόναχο οι ευρωπαίοι έχουν καταλάβει ότι η δεύτερη θητεία του Τραμπ δεν θα έχει καμία σχέση με τη πρώτη. Τότε οι Αμερικανοί αξιωματούχοι έσπευδαν να μαζέψουν τις δημόσιες δηλώσεις των μελών της αμερικανικής κυβέρνησης και να καθησυχάσουν τους Ευρωπαίους. Τώρα δεν υπάρχει ούτε αυτή η προσπάθεια.
Το ξεκάθαρο μήνυμα από την Ουάσινγκτον
Το μήνυμα από την Ουάσινγκτον ήταν ξεκάθαρο. Οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να συνεχίσουν να πληρώνουν για την ασφάλεια της Ευρώπης. Αυτό προκάλεσε αναταραχή στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αφού σηματοδοτεί μία στροφή 180 μοιρών από το Δόγμα Τρούμαν, στο οποίο στηρίχθηκε ο Ψυχρός Πόλεμος. Δηλαδή ότι οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν τους ελεύθερους λαούς που αντιστέκονται στην προσπάθεια υποδούλωσή τους από ένοπλες μειονότητες ή από εξωτερικές πιέσεις.
Επιπλέον οι πληροφορίες που διακινούνται τα τελευταία 24ωρα ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος θα διατάξει την επιστροφή στις ΗΠΑ των Αμερικανών, που μένουν στην Ευρώπη, δείχνει το εύρος της στροφής που επιχειρείται από τον Τραμπ.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η παραίνεση του Ουκρανού Προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι στους ευρωπαίους να φτιάξουν τον δικό τους στρατό.
Σύνοδος Κορυφής την Δευτέρα με ζητούμενο την ενιαία στάση
Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν ζήτησε να πραγματοποιηθεί Σύνοδο Κορυφής των ευρωπαίων ηγετών στο Παρίσι την Δευτέρα (17/2).
Το ζητούμενο σε αυτή την φάση είναι οι ευρωπαίοι να καταφέρουν να συγκροτήσουν μία ενιαία στάση απέναντι στην Ουάσινγκτον. Την προηγούμενη εβδομάδα οι ΗΠΑ απέστειλαν ένα έγγραφο σε ευρωπαϊκές χώρες με ερωτήσεις για τι θα μπορούσαν να κάνουν για να παράσχουν εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία.
Σύμφωνα με τον Φιλανδό πρόεδρο, Αλεξάντερ Στουμπ δήλωσε ότι αυτό θα υποχρεώσει τους Ευρωπαίους ηγέτες να απαντήσουν είτε ο καθένας μόνος του είτε όλοι μαζί.
Πολυδάπανα σχέδια
Το προηγούμενο διάστημα ευρωπαίοι αξιωματούχοι «έδειχναν» με ανώνυμες δηλώσεις τους στον διεθνή Τύπο ότι θα έπρεπε να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για το ΝΑΤΟ σε μία προσπάθεια να γεφυρώσουν τις διαφορές με τον Ντόναλντ Τραμπ, που επιμένει ότι οι Ευρωπαίοι ξοδεύουν λίγα για την ασφάλεια τους.
Ωστόσο έγινε αντιληπτό από την διάσκεψη του Μονάχου ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αρκετό για να κάνει τον Αμερικανό Πρόεδρο να παρεκκλίνει έστω κατ’ ελάχιστον από την ρότα που χαράζει.
Επίσης το πρόβλημα ήταν και παραμένει που θα βρεθούν τα χρήματα για επενδύσεις της Ε.Ε. στην άμυνα. Γι’ αυτό ο Γάλλος Πρόεδρος χαρακτήρισε παρωχημένο τον δημοσιονομικό κανόνα του 3%. Από την πλευρά της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι η Κομισιόν θα προτείνει την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους περιορισμούς που επιβάλλει η Ε.Ε. για τις κρατικές δαπάνες.
Ανοιχτή σε μία τέτοια λύση φαίνεται να είναι και η Γερμανία, γεγονός που συνιστά μετακίνηση από την επιμονή του Βερολίνου για αυστηρή τήρηση των δημοσιονομικών κανόνων για τα κρατικά ελλείμματα.
Γιατί φοβούνται ένα «νέο 1938»
Οι Ευρωπαίοι βρίσκονται σε σοκ από την στιγμή που ανακοινώθηκε το τηλεφώνημα 90 λεπτών ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Βλαντίμιρ Πούτιν, το οποίο έβγαλε τον Ρώσο Πρόεδρο από την διπλωματική απομόνωση.
Το γεγονός ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος πριν ακόμη ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις φαίνεται ότι δέχεται βασικές θέσεις της Μόσχας, όπως ότι τα ουκρανικά εδάφη που κατέλαβε ο ρωσικός στρατός θα πρέπει να μείνουν στην Ρωσία, έχει προβληματίσει τις Βρυξέλλες.
Επιπλέον η απόσυρση τις αμερικανικής ομπρέλας ασφάλειας στην Ευρώπη πυροδοτεί φόβους ότι ο Πούτιν θα επιχειρήσει να κάνει επίδειξη ισχύος έναντι της Γηραιάς Ηπείρου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν και κατά την διάρκεια της διάσκεψης του Μονάχου διακινήθηκαν πληροφορίες και εκτιμήσεις ότι ο Ρώσος Πρόεδρος δεν αποκλείεται να προχωρήσει σε επίθεση κατά κάποιας ευρωπαϊκής χώρας μέσα στο έτος.
Αυτό οδήγησε τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε να σπεύσει να καθησυχάσει άπαντες. «Ο Πούτιν δεν θα τολμήσει μία επίθεση σε μέλος του ΝΑΤΟ. Αν συμβεί αυτό, θα βρεθεί αντιμέτωπος με μία ολοκληρωτική επίθεση της Συμμαχίας», είπε ο γ.γ. του ΝΑΤΟ.
Με τις ΗΠΑ, όμως, να αποσύρουν την χείρα βοηθείας τους θεωρείται τουλάχιστον δύσκολο να ενεργοποιηθεί το άρθρο 5 της ιδρυτικής συνθήκης του ΝΑΤΟ, που ορίζει ότι η επίθεση σε ένα κράτος – μέλος θεωρείται επίθεση σε όλα τα μέλη της βορειατλαντικής Συμμαχίας.
Μάλιστα αρκετοί αναλυτές και διπλωμάτες προειδοποιούν για ένα «νέο 1938» αφού εκτιμούν ότι οι διαπραγματευτικές συνομιλίες για την Ουκρανία και παραχωρήσεις του Αμερικανού Προέδρου έναντι της Ρωσίας είναι ένας τρόπος του Τραμπ να κατευνάσει τον Ρώσο Πρόεδρο.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που βλέπουν ομοιότητες με την πολιτική του κατευνασμού του Άρθουρ Νέβιλ Τσάμπερλεν ο οποίος υπέγραψε την συμφωνία για την προσάρτηση της Σουδητίας από την ναζιστική Γερμανία τον Σεπτέμβριο του 1938. Ο Βρετανός πολιτικός πίστευε ότι αυτό θα μπορούσε να κατευνάσει τις φιλοδοξίες του Χίτλερ και να εξασφαλίσει μία διαρκή ειρήνη.
«Σας δόθηκε η επιλογή ανάμεσα στον πόλεμο και την ατίμωση. Επιλέξατε την ατίμωση και θα έχετε πόλεμο», ήταν τα λόγια του Βρετανού πρωθυπθουργού, Ουίνστον Τσώρτσιλ στον Τσάμπερλεν για την συμφωνία που αποδείχθηκε ότι έδωσε αέρα στον Χίτλερ για την μετάπειτα κατάληψη ευρωπαϊκών κρατών.