Εκτελώντας «διατεταγμένη υπηρεσία», στην Συρία, οι υπουργοί εξωτερικών της Γαλλίας και της Γερμανίας επισκέφτηκαν την νέα ηγεσία της χώρας στην Δαμασκό, δηλώνοντας ότι στόχος τους είναι μια νέα σχέση με την χώρα που δεινοπάθησε επί μισό αιώνα στα χέρια των Άσαντ.
Όπως είπαν η Αναλένα Μπέρμποκ και ο Ζαν Νοέλ Μπαρό η Ευρώπη θέλει μια σχέση ειρηνική, και μια μετάβαση της χώρας στην ομαλότητα χωρίς αποκλεισμούς. Η Μπέρμποκ αποκάλυψε ότι η επίσκεψη έγινε σε «διατεταγμένη υπηρεσία». Αυτό σημαίνει ότι αποφάσισε και η Ευρώπη να μπει στην κούρσα της κατάληψης «ζωτικού χώρου» από το κενό που άφησε η ανατροπή του Άσαντ. Στο πλαίσιο της κούρσας ήδη έχουν αποκτήσει επαφή με το νεοπαγές καθεστώς της Συρίας οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Τουρκία και άλλες χώρες που θεωρούν ότι έχουν υψίστης σημασίας συμφέροντα στην Συρία.
Ο Μπαρό και και η Μπέρμποκ είναι οι πρώτοι υπουργοί της ΕΕ που ταξίδεψαν στην Συρία μετά την κατάληψή της από τους αντάρτες στις 8 Δεκεμβρίου, και συνάντησαν τον de facto ηγέτη της χώρας, τον Αχμέντ αλ Σάρα, στο Παλάτι του Λαού την Παρασκευή.
Uns allen ist klar, dass das ein steiniger Weg wird. Meine heutige Reise mit meinem französischen Amtskollegen @jnbarrot im Namen der EU ist ein klares Signal: Ein politischer Neuanfang zwischen Europa und Syrien, zwischen Deutschland und Syrien ist möglich. 4/5
— Außenministerin Annalena Baerbock (@ABaerbock) January 3, 2025
Οι δύο κορυφαίοι διπλωμάτες επισκέφθηκαν νωρίτερα το διαβόητο συριακό συγκρότημα φυλακών Sednaya και συναντήθηκαν με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, καθώς οι δυτικές δυνάμεις ανοίγουν προσεκτικά διαύλους με τους νέους κυβερνήτες της Συρίας, μετά από 13 χρόνια καταστροφικού εμφυλίου πολέμου που κόστισε τη ζωή σε περισσότερους από 500.000 ανθρώπους.
Το ταξίδι είχε ως στόχο να δείξει το ευρωπαϊκό άνοιγμα στην αναγνώριση των ισλαμιστών ανταρτών, υπό την ηγεσία της Hayat Tahrir al-Sham (HTS), ενώ παράλληλα αποτέλεσε μια προτροπή για συμφιλίωση, μετριοπάθεια, συμμετοχικότητα και σεβασμό των δικαιωμάτων των μειονοτήτων της Συρίας.
«Το μήνυμά μας προς τη νέα ηγεσία της Συρίας: είναι ότι ο σεβασμός των αρχών που συμφωνήθηκαν με τους περιφερειακούς παράγοντες και η διασφάλιση της προστασίας όλων των αμάχων και των μειονοτήτων είναι υψίστης σημασίας», δήλωσε την Παρασκευή η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Kaja Kallas.
Οι όροι της Ευρώπης
Η Μπέρμποκ δήλωσε ότι η Συρία “κατάφερε κάτι που σχεδόν κανείς δεν πίστευε ότι ήταν δυνατό” με την ανατροπή του Άσαντ. “Δείχνει πόσο σημαντικό είναι, επίσης σε δύσκολους καιρούς, να υποστηρίζουμε τους ανθρώπους που πιστεύουν στην ελευθερία και τη δικαιοσύνη”, είπε. “Θέλουμε να συνεχίσουμε σε αυτόν τον δρόμο … αν και γνωρίζουμε ότι θα είναι ένας δύσκολος δρόμος”.
Η ίδια είπε ότι είναι “ασαφές πώς θα είναι το μέλλον της Συρίας”. “Υπάρχει καλός λόγος για τους ανθρώπους να έχουν νέες ελπίδες, αλλά υπάρχει επίσης καλός λόγος να είναι προσεκτικοί”, πρόσθεσε.
Η Γερμανία και η ΕΕ ήθελαν να βοηθήσουν τη Συρία να γίνει ένα “ασφαλές σπίτι” για όλο το λαό της και ένα “λειτουργικό κράτος, με πλήρη έλεγχο του εδάφους του”, δήλωσε η Μπέρμποκ, προσθέτοντας ότι παρά τον σκεπτικισμό σχετικά με την HTS “δεν πρέπει να χάσουμε αυτή την ευκαιρία”.
Η Μπέρμποκ ζήτησε από τους νέους κυβερνήτες να αποκηρύξουν “πράξεις εκδίκησης”, να διεξαγάγουν σύντομα εκλογές και να αποφύγουν την προσπάθεια εξισλαμισμού του δικαστικού και του εκπαιδευτικού συστήματος. Στόχος ήταν η Συρία να γίνει και πάλι ένα σεβαστό μέλος της διεθνούς κοινότητας, είπε.
Ο κ. Μπαρό δήλωσε ότι τα δύο βαριά χαρτιά της ΕΕ “στέκονται μαζί στο πλευρό του συριακού λαού σε όλη του την ποικιλομορφία” και επιθυμούν μια “ειρηνική μετάβαση”. Σε συνάντηση με ηγέτες της κοινωνίας των πολιτών δήλωσε ότι ελπίζει σε μια “κυρίαρχη και ασφαλή” Συρία, χωρίς χώρο για τρομοκρατία ή χημικά όπλα. Είπε στους δημοσιογράφους ότι η Γαλλία και η Γερμανία προτίθενται να προσφέρουν τεχνική βοήθεια και συμβουλές για ένα νέο σύνταγμα.
Η ελπίδα για τη δημοκρατική μετάβαση της χώρας ήταν “εύθραυστη αλλά πραγματική”, δήλωσε ο Μπαρό.
Αυτό που στην πραγματικότητα έκαναν οι δύο ΥΠΕΞ, ήταν να προειδοποιήσουν το νέο καθεστώς στην Δαμασκό τι πρέπει να αποφύγει αν θέλει να έχει καλές σχέσεις με την ΕΕ και φυσικά την εξ αυτών εκπορευόμενη οικονομική βοήθεια.
Γιατί πήγαν στην Συρία
Η αλήθεια είναι ότι οι Άσαντ είχαν φροντίσει να δώσουν στο καθεστώς τους έναν κοσμικό χαρακτήρα, κάτω από τον οποίον ζούσαν όλες οι θρησκείες και οι μειονότητες, χωρίς ακρότητες. Αυτό είχε κάνει το καθεστώς τους τουλάχιστον ανεκτό στην Δύση. Τώρα, η HTS, η σουνιτική μουσουλμανική ομάδα που κυβερνά και που προέρχεται από την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος, εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται τρομοκρατική οργάνωση από πολλές εθνικές κυβερνήσεις. Ωστόσο έχει διαβεβαιώσει τη διεθνή κοινότητα ότι στοχεύει να κυβερνήσει για λογαριασμό όλων των Σύρων.
Παρά τις διαβεβαιώσεις σημαντικά ερωτήματα παραμένουν σχετικά με το κατά πόσον τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην πολυεθνική κοινωνία της Συρίας θα διασφαλιστούν επαρκώς. Επίσης η κούρσα εξασφάλισης συμφερόντων που για την Ευρώπη είναι μια κακόβουλη ξένη επιρροή σε μια χώρα όπου κράτη όπως η Τουρκία και η Ρωσία έχουν ισχυρά ανταγωνιστικά συμφέροντα, δημιουργεί ανησυχίες και στις Βρυξέλλες.
Αλλά κανείς δεν έχει την παραμικρή αμφιβολία ότι οι νέοι κυβερνήτες είναι ισλαμιστές η νοοτροπία και η θρησκεία των οποίων απέχει παρασάγγας από τα δυτικά πρότυπα δημοκρατίας. Το στιγμιότυπο της συνάντησης με τον Αλ Σάρα τα λέει όλα.
Η Μπαερμπόκ δήλωσε ότι ταξιδεύει στη Συρία με “τεντωμένο χέρι” καθώς και με “σαφείς προσδοκίες” από τους νέους κυβερνήτες, οι οποίοι, όπως είπε, θα κριθούν από τις πράξεις τους.
“Γνωρίζουμε από πού προέρχεται ιδεολογικά η HTS, τι έχει κάνει στο παρελθόν”, είπε. “Αλλά ακούμε και βλέπουμε επίσης την επιθυμία για μετριοπάθεια και για κατανόηση”. Οι δυτικοί σύμμαχοι έχουν δεσμευτεί να διασφαλίσουν ότι οι εσωτερικές υποθέσεις της Συρίας δεν θα διαταράσσονται από εξωτερικές επιρροές, δήλωσε η ίδια και κάλεσε τη Ρωσία να εγκαταλείψει τις στρατιωτικές της βάσεις στη Συρία.
Οι χρηματοδοτήσεις
Η Ευρώπη δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσει τη δημιουργία νέων ισλαμιστικών θεσμών στη Συρία, διεμήνυσε η Μπέρμποκ, μετά τη συνάντηση που είχε με τον de facto ηγέτη της χώρας, Άχμαντ αλ-Σάρα. «Η Ευρώπη θα στηρίξει, αλλά η Ευρώπη δεν θα γίνει χορηγός νέων ισλαμιστικών θεσμών», τόνισε η Μπέρμποκ.
Παράλληλα είπε πως η άρση των κυρώσεων εις βάρος της Συρίας θα εξαρτηθεί από τη μελλοντική πολιτική διαδικασία στη χώρα μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ.
Η Μπέρμποκ έφτασε το πρωί της Παρασκυεής στη συριακή πρωτεύουσα μαζί με τον Γάλλο ομόλογό της Ζαν-Νοέλ Μπαρό, και δήλωσε ότι η επίσκεψη αυτή πραγματοποιείται «με εντολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Στην πραγματικότητα οι ευρωπαίοι ΥΠΕΞ πήγαν στην Δαμασκό για να «πείσουν» τους νέους κυβερνώντες να μείνουν όσο πιο κοντά μπορούν στα δυτικά πρότυπα.
Ζήτησαν να γίνουν εκλογές και να ενταχθούν στο πολιτικό σύστημα της νέας Συρίας οι Κούρδοι. Η Γαλλία ενδιαφέρεται να μην εκδηλωθεί ροή προς τα πίσω ριζοσπαστικοποιημένων Γάλλων τζιχαντιστών που έχουν διαφύγει στην Συρία, ενώ οι Βρυξέλες ανησυχούν για το ενδεχόμενο να γίνει η χώρα κέντρο ισλαμιστικής τρομοκρατίας.