Ο πρώτος σε κάθε Πολιτεία (ακόμη και με μια ψήφο διαφορά) παίρνει όλους τους εκλέκτορες της Πολιτείας!
Στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές το αποτέλεσμα -όλως παραδόξως- δεν κρίνεται επ’ ουδενί από το ποιός υποψήφιος έχει τις περισσότερες ψήφους στο σύνολο της χώρας, αλλά τουναντίον, από το ποιος υποψήφιος συγκεντρώνει τους περισσότερους εκλέκτορες.
Και στην περίπτωση των σημερινών (5/11) εκλογών αυτό το σύστημα ευνοεί ξεκάθαρα τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο Donald Trump.
Δεν είναι διόλου απίθανο, όπως έχει γίνει πέντε φορές στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, ένας υποψήφιος πρόεδρος να νικήσει τις εκλογές χωρίς να έχει αποσπάσει την πλειοψηφία της «λαϊκής ψήφου» (popular vote).
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι οι εκλογές του 2016, όταν και πάλι ο Donald Trump κέρδισε το «εισιτήριο» για τον Λευκό Οίκο, καταγράφοντας σχεδόν 3 εκατ. ψήφους λιγότερες από την αντίπαλό του, Hillary Clinton.
Ο J.Q. Adams ήταν ο πρώτος που επωφελήθηκε αυτού του «εκλογικού παραδόξου» το 1824 με αντίπαλο τον Andrew Jackson.
Πώς κρίνεται ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ
Οι πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών δεν εκλέγουν τον/την Πρόεδρό τους απευθείας και με άμεσο τρόπο, όπως συμβαίνει σε άλλα προεδρικά συστήματα ανά τον κόσμο.
Απεναντίας, αυτό που ψηφίζουν είναι οι εκλέκτορες της Πολιτείας ή της Περιφέρειάς, στους οποίους «μεταβιβάζουν» το δικαίωμα της ψήφου τους, και αυτοί μετέπειτα επιλέγουν πρόεδρο.
Ως εκ τούτου δεν έχει καμία σημασία ο αριθμός των απόλυτων ψήφων σε όλη τη χώρα, αλλά ο αριθμός των εκλεκτόρων που συγκεντρώνει ο κάθε υποψήφιος.
Τo Εκλεκτορικό Κολέγιο (Electoral College) ή Σώμα Εκλεκτόρων είναι ο θεσμός που ουσιαστικά επικυρώνει το αποτέλεσμα των εκλογών περίπου έναν μήνα μετά το στήσιμο των καλπών.
Οι εκλέκτορες είναι συνολικά 538, κάτι που σημαίνει ότι ο νικητής θα πρέπει να συγκεντρώσει 270 εξ αυτών (50% + 1) και πάνω.
Ο πρώτος (ακόμη και με μια ψήφο διαφορά) παίρνει όλους τους εκλέκτορες της Πολιτείας!
Το ιδιότυπο εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ εγκαθιδρύθηκε για πρώτη φορα το 1787 και καθορίζει την εκλογή προέδρου διαμεσολαβημένα και σε έναν γύρο.
Οι ιδρυτές των ΗΠΑ εκτιμούσαν ότι αυτό το σύστημα συνιστά μια άσκηση πολιτικής ισορροπίας ανάμεσα στην άμεση εκλογή προέδρου από τους πολίτες και την εκλογή προέδρου από το Κογκρέσο.
Οι εκλέκτορες είναι στην πλειονότητά τους τοπικά στελέχη του εκάστοτε κόμματος.
Εντούτοις, τα ονόματά τους δεν εμφανίζονται στα ψηφοδέλτια, στα οποία αναγράφονται μοναχά τα ονόματα των υποψήφιων προέδρων και αντιπροέδρων των δύο κομμάτων.
Ο καταμερισμός τους στις πολιτείες ισοδυναμεί με το άθροισμα Γερουσιαστών και των Αντιπροσώπων, τους οποίους διαθέτει κάθε Πολιτεία στο Ανώτατο Νομοθετικό Σώμα των ΗΠΑ.
Ενδεικτικά, οι πολυπληθείς πολιτείες όπως η Καλιφόρνια δίνει 55 εκλέκτορες και το Τέξας (σταθερά υπέρ των Ρεπουμπλικανών) δίνει 38.
Οι πολιτείες με προδήλως χαμηλότερο πληθυσμό όπως η Αλάσκα, το Βερμόντ, το Γουαϊόμινγκ και το Ντέλαγουερ δίνουν μόνο 3.
Πλην των 50 πολιτειών, για 3 εκλέκτορες αποφασίζουν και οι πολίτες της πρωτεύουσας Ουάσιγκτον DC.
Σε αυτό το σημείο μπαίνουν στο παιχνίδι οι λεγόμενες swing states ή αλλιώς, «Κρίσιμες Πολιτείες».
Το αποτέλεσμα των περισσότερων πολιτειών είναι πάνω-κάτω γνωστό a priori, λόγω της μακρόχρονης πολιτικής παράδοσης στην εκάστοτε περιοχή των ΗΠΑ, αλλά υπάρχουν κάποιες που η αναμέτρηση θα είναι αμφίρροπη και θα κρίνουν τον νικητή.
Φέτος αυτές οι πολιτείες είναι επτά: Μίσιγκαν, Αριζόνα, Νεβάδα, Ουισκόνσιν, Πενσιλβάνια, Τζόρτζια και Βόρεια Καρολίνα.
Μπορούν κάλλιστα να καταλήξουν και στους δύο υποψηφίους χωρίς να αποτελέσει καθόλου έκπληξη.
Χαρίζουν ικανό αριθμό εκλεκτόρων η καθεμία, ικανό να επηρεάσει το αποτέλεσμα για κατάκτηση 270 εκλεκτόρων και πάνω.
Ο υποψήφιος που κερδίζει τις περισσότερες ψήφους σε μία πολιτεία, ακόμη και με μια ψήφο διαφορά, αυτομάτως κερδίζει και όλους τους εκλέκτορές της.
Παρόλα αυτά, εξαιρέσεις αποτελούν η Νεμπράσκα και το Μέιν που μοιράζουν αναλογικά τους εκλέκτορες στους δύο υποψήφιους.
Γιατί ο Trump ανατρέπει όλα τα δημοσκοπικά προγνωστικά με βάση το εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ
Στις δημοσκοπήσεις, οριακά προηγείται με 0,1% η Kamala Harris με 48,7% έναντι 48,6% του Trump αλλά αυτό δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.
Ως γνωστόν, Πρόεδρος στις ΗΠΑ αναδεικνύεται αυτός που αποσπάει τους περισσότερους από τους συνολικά 538 εκλέκτορες, άρα ο νικητής είναι ο υποψήφιος που συγκεντρώνει τουλάχιστον 270 εκλέκτορες.
Κάθε Πολιτεία εκλέγει προκαθορισμένους εκλέκτορες π.χ. η Pennsylvania 19 εκλέκτορες, η Georgia 16 εκλέκτορες κ.α. κι επειδή ισχύει το πλειοψηφικό σύστημα ο νικητής που θα επικρατήσει στην κάθε Πολιτεία, έστω και με μια ψήφο διαφορά, παίρνει όλους τους εκλέκτορες της Πολιτείας, π.χ. εάν κερδίσει ο Trump την Pennsylvania θα πάρει και τους 19 εκλέκτορες
Το βασικό σενάριο θέλει τον Trump να συγκεντρώνει 287 με 308 εκλέκτορες και να εκλέγεται ο επόμενος Πρόεδρος των ΗΠΑ.