Το αμερικανικό εκλογικό σύστημα είναι εξαιρετικά σύνθετο και δεν κερδίζει πάντα ο υποψήφιος που έχει τις περισσότερες ψήφους αλλά αυτός που θα καταφέρει να συγκεντρώσει από 270 εκλέκτορες ή περισσότερους στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων.
Γι’ αυτό και σε αυτές τις αμερικανικές εκλογές τα επιτελεία της Κάμαλα Χάρις και του Ντόναλντ Τραμπ δίνουν μάχη μέχρι την τελευταία στιγμή στις πολιτείες – «κλειδιά».
Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου
Το Κολέγιο έχει 538 εκλέκτορες από όλες τις αμερικανικές πολιτείες, που συγκεντρώνονται κάθε τέσσερα χρόνια με τον αποκλειστικό σκοπό να ψηφίσουν τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ. Ωστόσο κάθε πολιτεία έχει διαφορετικό αριθμό εκλεκτόρων.
Στις 48 από τις 50 πολιτείες βάσει νόμου ο υποψήφιος που θα λάβει τις περισσότερες ψήφους από τους κατοίκους κερδίζει όλες τις ψήφους των εκλεκτόρων αυτών των πολιτειών. Ωστόσο στο Μέιν και την Νεμπράσκα δίνονται δύο ψήφοι εκλεκτόρων στον υποψήφιο που κερδίζει τις συνολικές ψήφους των δύο αυτών πολιτειών. Οι υπόλοιπες ψήφοι των εκλεκτόρων σε αυτές τις πολιτείες «σπάνε» ανάλογα με την εκλογική περιφέρεια και μοιράζονται στους υποψηφίους ανάλογα με το ποια περιφέρεια έχουν κερδίσει σε ψήφους.
Οι προβλέψεις που δημοσιεύουν τα διεθνή ΜΜΕ δίνουν στην Κάμαλα Χάρις 226 εκλέκτορες και στον Ντόναλντ Τραμπ 219 εκλέκτορες. Ωστόσο οι αμφίρροπες πολιτείες, οι λεγόμενες swing states, όπου κανένας από τους δύο υποψηφίους δεν έχει ξεκάθαρο προβάδισμα έχουν 93 εκλέκτορες και μπορούν πολύ εύκολα να αλλάξουν το αποτέλεσμα.
Τα μαθηματικά και τα σενάρια στις πολιτείες – κλειδιά
Η πρώτη μεγάλη ομάδα των αμφίρροπων πολιτειών είναι η Πενσυλβάνια, το Μίσιγκαν και το Ουισκόνσιν (44 ψήφοι εκλεκτόρων), όπου βρισκόταν η «καρδιά» της βιομηχανικής παραγωγής στις ΗΠΑ. Ιστορικά αυτές οι πολιτείες, με πολύ ισχυρά εργατικά συνδικάτα ψήφιζαν Δημοκρατικούς. Ωστόσο εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και της υψηλής ανεργίας το 2016 στράφηκαν μαζικά στον Ντόναλντ Τραμπ.
Τώρα τα πράγματα στην οικονομία είναι καλύτερα για αυτό οι Δημοκρατικοί ελπίζουν να δουν και τις τρεις πολιτείες να έρχονται στο πλευρό της Κάμαλα Χάρις. Εάν όντως συμβεί αυτό τότε η υποψήφια των Δημοκρατικών κερδίζει τον Λευκό Οίκο. Εάν οι τρεις πολιτείες περάσουν στα χέρια του Ντόναλντ Τραμπ τότε θα χρειαστεί τις ψήφους μίας ακόμη πολιτείας για να εκλεγεί πρόεδρος.
Όποιος κερδίσει την Πενσυλβάνια πιθανότατα θα κερδίσει τις εκλογές
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην Πενσυλβάνια σε αυτές τις εκλογές αφού διαθέτει 19 ψήφους εκλεκτόρων και μπορεί να δώσει μία άνετη νίκη στην Κάμαλα Χάρις. Δηλαδή εάν η Κάμαλα Χάρις καταφέρει να κερδίσει την Πενσυλβάνια και είτε το Μίσιγκαν είτε το Ουισκόνσιν ο Ντόναλντ Τραμπ θα χρειαστεί να κερδίσει όλες τις άλλες αμφίρροπες πολιτείες για να κερδίσει τον Λευκό Οίκο.
Επίσης στην περίπτωση που η υποψήφια των Δημοκρατικών πάρει τις ψήφους της Πενσυλβάνια τότε θα χρειαστεί ακόμη δύο από τις αμφίρροπες πολιτείες για να ξεπεράσει τις 270 ψήφους στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων και να κερδίσει.
Σύμφωνα με κάποιες δημοσκοπήσεις, όποιος υποψήφιος κερδίσει την Πενσυλβάνια έχει 90% πιθανότητες να είναι ο επόμενος ένοικος του Λευκού Οίκου. Αυτός είναι και ο λόγος που και οι δύο υποψήφιοι έχουν εστιάζει τις προεκλογικές εκστρατείες τους στην πολιτεία.
Οι 49 ψήφοι του αμερικανικού νότου
Στον αμερικανικό Νότο, η Αριζόνα, η Τζόρτζια, η Νεβάδα και η Βόρεια Καρολίνα είναι οι αμφίρροπες πολιτείες με συνολικά 49 ψήφους εκλεκτόρων. Στην περίπτωση που η Κάμαλα Χάρις κερδίσει και τις 4 τότε γίνεται η επόμενη πρόεδρος των ΗΠΑ. Ωστόσο αυτό δεν έχει συμβεί από το 1948 όταν εξελέγη πρόεδρος ο Χάρι Τρούμαν.
Εάν ο Ντόναλντ Τραμπ καταφέρει να πάρει και τις 4 πολιτείες τότε θα χρειαστεί μία ακόμη για να κερδίσει τις εκλογές. Η ιστορία, όμως, έχει δείξει ότι αυτό είναι ένα πιθανό σενάριο Ρεπουμπλικανούς καθώς τις έχουν κερδίσει οι πρώην πρόεδροι, Ρίτσαρντ Νίξον, Ρόναλντ Ρίγκαν, Τζορτζ Μπους και Τζορτζ Μπους ο νεότερος.
Η μάχη με βάση τις δημογραφικές ομάδες – Πού εστιάζουν οι υποψήφιοι
Το επιτελείο του Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται ότι εστιάζει την προσοχή και τις δυνάμεις του στους νέους λευκούς άνδρες. Αυτός είναι και ο λόγος που τις τελευταίες ημέρες ο πρώην πρόεδρος εμφανίζεται με πιο ακραία, από ό,τι συνήθως, ρητορική με σεξιστικά και ρατσιστικά σχόλια.
Παρόλα αυτά η γραμμή αυτή μπορεί να αποξενώσει εντελώς τις γυναίκες ψηφοφόρους. Φαίνεται, όμως, ότι αυτή τη στιγμή το επιτελείο του Τραμπ έχει πάρει αυτό το ρίσκο. Στις προεδρικές εκλογές του 2016 ο Τραμπ είχε καταφέρει να κερδίσει τις ψήφους των λευκών Αμερικανών ανδρών κυρίως στην αμερικανική επαρχία αλλά και σε πόλεις με μεγάλη βιομηχανική δραστηριότητα όπου η ανεργία ήταν στα ύψη. Αντίθετα η Χίλαρι Κλίντον είχε κερδίσει την ψήφο των Αμερικανών στα μεγάλα αστικά κέντρα αλλά αυτό δεν στάθηκε αρκετό για να νικήσει.
Επιπλέον ο Τραμπ προς έκπληξη πολλών είχε πάει πολύ καλά στην κοινότητα των Λατίνων παρά το γεγονός ότι παραδοσιακά αυτή η μειονότητα ψηφίζει κατά πλειοψηφία τους Δημοκρατικούς. Βέβαια με τα τελευταία ρατσιστικά σχόλια για τους μετανάστες από την λατινική Αμερική οι Ρεπουμπλικανοί θεωρούν ότι ο Τραμπ μάλλον θα χάσει την συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα.
Το στρατόπεδο της Κάμαλα Χάρις εστιάζει στις ίδιες δημογραφικές ομάδες που είχαν δώσει μία τεράστια νίκη το 2008 στον Μπάρακ Ομάμα, δηλαδή τις γυναίκες και τις μειονότητες. Έτσι η Κάμαλα Χάρις ποντάρει στην κοινότητα των Αφροαμερικανών και των Λατίνων αλλά και τις γυναίκες με πανεπιστημιακή μόρφωση στα μεγάλα αστικά κέντρα που αντιπαθούν την ρητορική του Τραμπ.
Μάλιστα το εκλογικό επιτελείο της Χάρις θεωρεί ότι περίπου 10% των ψηφοφόρων στις 7 αμφίρροπες πολιτείες παραμένουν αναποφάσιστοι και μπορεί να αλλάξουν γνώμη την τελευταία στιγμή.
Οι νέοι ψηφοφόροι και οι δημοσκοπήσεις
Οι δημοσκοπήσεις στις ΗΠΑ είναι μία αποτύπωση της επιθυμίας του αμερικανικού κοινού. Δεν σημαίνει, όμως, ότι τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων θα αποτυπωθούν και στην κάλπη αφού θα εξαρτηθεί από το πόσοι τελικά θα πάνε να ψηφίσουν.
Για παράδειγμα ο Μπαράκ Ομπάμα κατάφερε στις εκλογές του 2008 να κινητοποιήσει σχεδόν 5 εκατομμύρια νέους μαύρους ψηφοφόρους, που δεν είχαν πάει ποτέ στην κάλπη και να κερδίσει τον Λευκό Οίκο. Το ίδιο φαίνεται ότι επιθυμεί να κάνει και ο Ντόναλντ Τραμπ με τους λευκούς άνδρες ψηφοφόρους στην αμερικανική επαρχία.
Γιατί μπορεί να χρειαστεί χρόνος για να μάθουμε τον νικητή
Στην περίπτωση που οι δύο υποψήφιοι είναι πολύ κοντά σε ψήφους στις αμφίρροπες πολιτείες τότε θα πάρει χρόνο για να καταμετρηθούν όλες οι ψήφοι για να φανεί ποιος κέρδισε τις αμφίρροπες πολιτείες. Γι’ αυτό και δεν αποκλείεται να χρειαστούν ακόμη και μέρες προκειμένου να μάθουμε το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών.
Παράλληλα υπάρχει ανησυχία στο πολιτικό σύστημα στις ΗΠΑ καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ήδη αρχίσει να στρώνει το έδαφος με κατηγορίες νοθείας σε βάρος των Δημοκρατικών στην περίπτωση που χάσει. «Έχουμε ένα καλό προβάδισμα, αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, γιατί μην ξεχνάτε ότι κλέβουν σαν κολασμένοι», είπε ο Τραμπ τον Σεπτέμβριο σε προεκλογική συγκέντρωση στο Λας Βέγκας.
Ήδη η ακροδεξιά ομάδα «Ρroud Boys» που είχε κομβικό ρόλο στην εισβολή στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο του 2021 φαίνεται ότι συζητά σε τοπικό επίπεδο τους ισχυρισμούς για νοθεία και ποια θα πρέπει να είναι η απάντηση των υποστηρικτών του Τραμπ σε μία τέτοια εξέλιξη.