Από την 8η Οκτωβρίου 2023, μία μέρα μετά την σφαγή της Χαμάς στο Ισραήλ, υπάρχουν πληροφορίες, εκτιμήσεις και αναλύσεις ότι το Τελ Αβίβ σε αυτόν τον πόλεμο βλέπει κάτι περισσότερο από αντίποινα κατά της Χαμάς. Θεώρησε ότι αυτή η επίθεση ήταν στην ίδια την ύπαρξη του στην Μέση Ανατολή.
Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου
Η δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ, ο οποίος ήταν ο άνθρωπος που συντόνισε την αιματηρή επίθεση 7ης Οκτωβρίου, έφερε ελπίδα στην Δύση και κυρίως στην Ουάσινγκτον ότι θα μπορούσε να σημάνει το τέλος του πολέμου στην Γάζα.
Αυτό φάνηκε από την δήλωση του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν αφού έγινε γνωστός ο θάνατος του Σινουάρ. Για μία κατάπαυση πυρός αναμένεται να πιέσει και ο υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν που θα επισκεφθεί το Ισραήλ αυτή την εβδομάδα. Θα συμφωνήσει το Ισραήλ;
Η απάντηση που δίνουν ανώνυμα διπλωμάτες στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters αλλά και οι εκτιμήσεις αναλυτών στα διεθνή ΜΜΕ είναι αρνητική. Το Τελ Αβίβ έχει βρει μία χρυσή ευκαιρία για να αλλάξει τις ισορροπίες δυνάμεων στην Μέση Ανατολή υπέρ του και να θωρακίσει τα σύνορα του από μελλοντικές επιθέσεις.
Επιπλέον ο Ισραηλινός πρωθυπουργός φέρεται να λαμβάνει υπόψη του το πώς επηρεάζουν οι αποφάσεις του τον προεκλογικό αγώνα στις ΗΠΑ. Μία κατάπαυση πυρός αυτή την στιγμή θα ήταν ένα «δώρο» στον απερχόμενο πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν και ενδεχομένως στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών και της υποψήφιας προέδρου, Κάμαλα Χάρις.
Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, όμως, είναι κοντά και με τον πρώην πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ με τον οποίο είχε χθες τηλεφωνική συνομιλία. Μάλιστα ο Τραμπ ως πρόεδρος των ΗΠΑ τον Δεκέμβριο του 2017 αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ βάζοντας «φωτιά» στην περιοχή.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο πρωθυπουργός του Ισραήλ θα επιχειρήσει να συνεχίσει εντατικά τις επιχειρήσεις σε Γάζα και Λίβανο και να κερδίσει και να διασφαλίσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερα οφέλη μέχρι τις 5 Νοεμβρίου, ημέρα διεξαγωγής των αμερικανικών εκλογών. Έτσι θα μπορεί να καθίσει στο τραπέζι των όποιων διαπραγματεύσεων γίνουν μελλοντικά με την πλέον ισχυρή θέση.
Η νέα τάξη πραγμάτων
Το Ισραήλ επίσημα υποστηρίζει ότι στόχος του πολέμου είναι να απελευθερώσει τους Ισραηλινούς ομήρους, να καταστρέψει την Χαμάς και να «καθαρίσει» τα σύνορα του με τον Λίβανο από τους μαχητές της Χεζμπολάχ.
Η τακτική, όμως, του Τελ Αβίβ δείχνει ότι οι στόχοι ενδέχεται να είναι πολύ μεγαλύτεροι. «Υπάρχει ένα νέο τοπίο, μια νέα γεωπολιτική αλλαγή στην περιοχή», είπε στο Reuters ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και συνεργάτης στην «δεξαμενή σκέψης» Ινστιτούτο Ουάσινγκτον, Ντέιβιντ Σένκερ.
Πριν από την επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023, το Ισραήλ ήταν «πρόθυμο να ανεχθεί μια υψηλού επιπέδου απειλή», απαντώντας στις πυραυλικές επιθέσεις της παλαιστινιακής μαχητικής ομάδας και άλλων εχθρών με περιορισμένα πλήγματα, δήλωσε ο Ντέιβιντ Σένκερ. «Όχι πλέον. Αυτή τη φορά το Ισραήλ μάχεται σε πολλά μέτωπα. Είναι η Χαμάς, είναι η Χεζμπολάχ και το Ιράν έρχεται σύντομα», τόνισε ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ.
Οι επιδιώξεις του Τελ Αβίβ
Μετά την δολοφονία του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου μίλησε για μια ιστορική καμπή που θα μπορούσε να αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή.
Τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτή η ιστορική καμπή για το Ισραήλ; Είναι ξεκάθαρο ότι το Τελ Αβίβ έχει βάλει στο στόχαστρο την Τεχεράνη, την οποία θεωρεί τον υπ’ αριθμόν ένα εχθρό του στην περιοχή. Γι’ αυτό έχει στοχεύσει στον «άξονα της αντίστασης» του Ιράν, δηλαδή τις σιιτικές δυνάμεις και οργανώσεις σε Λίβανο, Συρία, Ιράκ, Υεμένη και Γάζα.
Τα πλήγματα στην Χεζμπολάχ και την Χαμάς και κατ’ επέκταση στον άξονα της αντίστασης δεν είναι μόνο στρατιωτικά αλλά και στρατηγικά. Με αυτές τις δυνάμεις το Ιράν επιχείρησε να φτιάξει μία σφαίρα επιρροής σε μία ζώνη που εκτείνεται και δίνει διέξοδο στην Μεσόγειο. Αυτός είναι και ο λόγος που αν τα ισραηλινά πλήγματα στην Χεζμπολάχ συνεχιστούν δεν μπορεί να αποκλειστεί μία έντονη αντίδραση από την Τεχεράνη.
Αυτή τουλάχιστον είναι η ανησυχία των Αμερικανών. «Ο Λίβανος βρίσκεται ανάμεσα στο Ιράν και τη Χεζμπολάχ από τη μία πλευρά και το Ισραήλ και τις ΗΠΑ από την άλλη. Το όραμα της Ουάσινγκτον δεν ευθυγραμμίζεται απαραίτητα με αυτό του Ισραήλ όσον αφορά τους πολεμικούς στόχους και τις τακτικές. Οι ΗΠΑ θα ήθελαν σίγουρα να δουν μια αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ, ίσως ακόμη και τον αφοπλισμό της οργάνωσης αλλά ανησυχούν ότι το Ισραήλ το παρατραβάει με την στρατιωτική εκστρατεία», είπε στο αραβικό δίκτυο Al Jazeera ο συνεργάτης της «δεξαμενής σκέψης» Carnegie Middle East Center, Μάικλ Γιάνγκ.
Μέχρι στιγμής το Ισραήλ επιμένει ότι θέλει να φτιάξει μία «ουδέτερη ζώνη» μέσα στον Λίβανο κοντά στα σύνορα του και να σπρώξει την Χεζμπολάχ πέρα από τον ποταμό Λιτάνι. Στόχος να επιστρέψουν οι Ισραηλινοί άμαχοι που έχουν εκτοπιστεί από τα χωριά τους που βρίσκονται κοντά στα σύνορα Ισραήλ – Λιβάνου. Το γεγονός βέβαια ότι χτυπάει θέσεις των κυανόκρανων του ΟΗΕ, της δύναμης Unifil πυροδοτούν φόβους ότι ενδεχομένως το Ισραήλ έχει ευρύτερα σχέδια τα οποία σε αυτή την φάση δεν αποκαλύπτει.
Το επόμενο μέτωπο είναι η Γάζα. Επίσημα το Τελ Αβίβ μιλάει σε άραβες ηγέτες αλλά και στις ΗΠΑ για ουδέτερες ζώνες μέσα στην Γάζα και για έλεγχο στον διάδρομο της Φιλαδέλφειας, δηλαδή της εδαφικής λωρίδας ανάμεσα στα σύνορα Αιγύπτου-Γάζας. Πρακτικά, όμως, εδώ και μήνες οι Ισραηλινοί αποφεύγουν να αποκαλύψουν περισσότερα ακόμη και στους Αμερικανούς αξιωματούχους για την επόμενη μέρα στην Γάζα.
Σε αυτό το θολό τοπίο αναπτύσσονται εκτιμήσεις ότι μερίδα Ισραηλινών πολιτικών βλέπουν με καλό μάτι ισραηλινούς εποικισμούς στην Γάζα. Αυτό έχει γίνει στο παρελθόν και το 2005 οι ισραηλινοί εποικισμοί μαζί με τους Ισραηλινούς στρατιώτες τερμάτισαν την παρουσία τους στην Γάζα καθώς ο τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ, Αριέλ Σαρόν έβλεπε ότι το σχέδιο δεν θα πετύχει αφού οι Ισραηλινοί έποικοι περιστοιχίζονταν από παρά πολλούς Παλαιστινίους.
Η πολιορκία της Γάζας από τις ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις απλώς ενισχύουν αυτές τις εκτιμήσεις. Επιπλέον προκαλεί και την παρέμβαση της Ουάσινγκτον που αυτή την εβδομάδα αποκαλύφθηκε ότι απείλησε το Τελ Αβίβ ακόμη και με διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας εάν δεν επιτρέψει την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στην Γάζα.
Δεν ήρθε το τέλος της Χαμάς
Σχεδόν όλοι οι αναλυτές συμφωνούν ότι η δολοφονία Σινουάρ αποδυναμώνει την Χαμάς αλλά δεν θα σταθεί ικανή να φέρει το τέλος της οργάνωσης.
Η ιστορία έχει δείξει ότι οι δολοφονίες ηγετών της Χαμάς και της Χεζμπολάχ έχει ενισχύσει τις οργανώσεις αυτές. Για παράδειγμα το 2004 οι Ισραηλινοί δολοφόνησαν τον ιδρυτή της Χαμάς, τον Αχμέντ Γιασίν. Αυτό δεν εμπόδισε την οργάνωση να κερδίσει τις εκλογές στην Γάζα και να γίνει ακόμη πιο ισχυρή. Το ίδιο συνέβη και το 1992 όταν το Ισραήλ σκότωσε τον συνιδρυτή και αρχηγό της Χεζμπολάχ, Αμπάς αλ Μουσαβί. Αμέσως μετά τον θάνατο του ο Χασάν Νασράλα ανέλαβε τα ηνία της σιιτικής οργάνωσης και την μετέτρεψε στην πιο σκληρή και καλά εξοπλισμένη δύναμη του Ιράν στο εξωτερικό.