Μια σειρά λαθών στον χειρισμό πρόσφατων κρίσεων στην Ρωσία, αλλοιώνει την εικόνα του ισχυρού ηγέτη, που ο πρόεδρος της χώρας Βλαντίμιρ Πούτιν επιδιώκει να φιλοτεχνήσει στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Αντιθέτως προδίδουν παραλυσία και αναποφασιστικότητα.
Ο Πούτιν χρειάστηκε 36 ώρες για να κάνει δηλώσεις, σχετικά με την εισβολή των ουκρανικών δυνάμεων στο Κουρσκ. Και την χαρακτήρισε «μαζική πρόκληση», κατηγορώντας τις ουκρανικές δυνάμεις ότι πυροβολούν αδιακρίτως εναντίον αμάχων. Και μόλις το είπε, πέρασε σε άλλα θέματα. Μίλησε για τον τρόπο με τον οποίο θα γιορτάσει η Ρωσία την «Ημέρα των Οικοδόμων».
Μετά από 5 ημέρες και αφού οι Ουκρανοί είχαν στα χέρια τους 30 συνοριακούς οικισμούς, ο Πούτιν υποσχέθηκε στρατιωτική απάντηση. Δεν πήγε στην περιοχή, την οποία χιλιάδες πολίτες εγκατέλειπαν.
Τα λάθη που έκανε
– Τον Μάρτιο, μετά την τρομοκρατική επίθεση στην αίθουσα συναυλιών Crocus City στη Μόσχα, τη φονικότερη της Ρωσίας εδώ και δεκαετίες, ο Πούτιν χρειάστηκε περισσότερες από 24 ώρες για να απευθυνθεί στο έθνος. Παρά την ανάληψη ευθύνης από το ISIS-K, συνέχισε να επιμένει ότι η Ουκρανία και η Δύση εμπλέκονταν στην επίθεση. Η Ουάσινγκτον αποκάλυψε τότε ότι είχε ενημερώσει το Κρεμλίνο ότι επίκειτο τρομοκρατική επίθεση. Ο Πούτιν δεν επισκέφθηκε ποτέ τον τόπο της επίθεσης ή τους επιζώντες στο νοσοκομείο.
– Όταν ο Evgeny Prigozhin, πρώην ηγέτης της μισθοφορικής ομάδας Wagner, ξεκίνησε την αποτυχημένη ανταρσία του τον περασμένο Ιούνιο, η απάντηση του Ρώσου ηγέτη χαρακτηρίστηκε από ασυνέπεια. Αφού αρχικά χατακτήρισε το περιστατικό ως «προδοσία», ο Πούτιν το άφησε δύο ημέρες προτού μιλήσει ξανά δημοσίως, οπότε ευχαρίστησε τους εμπλεκόμενους στρατιώτες του Wagner για την υποχώρησή και τους προσέφερε στρατιωτικά συμβόλαια. Στη συνέχεια κάλεσε τον Prigozhin για τσάι στο Κρεμλίνο. Δύο μήνες αργότερα ο Prigozhin σκοτώθηκε σε ένα μυστηριώδες αεροπορικό δυστύχημα.
– Αυτή την εβδομάδα, ο Πούτιν για πρώτη φορά μετά από 16 χρόνια επισκέφθηκε το σχολείο αριθ. 1 στο Μπεσλάν. Εχουν περάσει 20 χρόνια από την τρομοκρατική επίθεση στο σχολείο που είχε απολογισμό περισσότερους από 300 ανθρώπους, νεκρούς, μεταξύ τους και πολλά παιδιά. Το 2017, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων διαπίστωσε ότι οι ρωσικές αρχές όχι μόνο δεν είχαν ενεργήσει βάσει προηγούμενης γνώσης για επικείμενη επίθεση, αλλά και ότι η επιχείρηση ασφαλείας ήταν «ανοργάνωτη και έπασχε από έλλειψη ηγεσίας».
Δεν μπορεί να διαχειριστεί κρίσεις
«Δεν είναι καλός στην επίλυση κρίσεων», δήλωσε για τον Πούτιν στο CNN ο Μπόρις Μποντάρεφ, πρώην διπλωμάτης που παραιτήθηκε πριν από δύο χρόνια σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία και εξακολουθεί να ζει εκτός Ρωσίας. «Είναι ριψοκίνδυνος, δεν είναι προβλέψιμος. Στον Πούτιν αρέσει η άνεση, του αρέσει όταν δημιουργεί την κρίση για τους άλλους, όταν ελέγχει την κατάσταση», λέει ο Μποντάρεφ.
Η αντίδραση στην ουκρανική εισβολή
Οι ειδικοί λένε ότι η στρατιωτική αντίδραση της Ρωσίας στο Κουρσκ καθρέφτισε τις αδέξιες αντιδράσεις του προέδρου της. «Η αρχική αντίδραση όταν ξεπέρασαν το σοκ από αυτό που συνέβαινε θα ήταν ποιον έχουμε ακόμα στο ντουλάπι για να μας υπερασπιστεί», δήλωσε ο απόστρατος Αυστραλός υποστράτηγος Μικ Ράιαν, συγγραφέας του νέου βιβλίου «Ο πόλεμος για την Ουκρανία: Στρατηγική και Προσαρμογή, υπό πυρά», δήλωσε στο CNN και εξήγησε ότι αυτό αφορούσε είτε «στρατεύσιμους, είτε υποδεέστερα τάγματα από το ουκρανικό θέατρο, είτε στρατηγικές εφεδρείες».
Οι αναφορές στο πεδίο της μάχης έχουν ενισχύσει την αίσθηση ότι μια ετερόκλητη επιλογή ρωσικών στρατευμάτων εισήλθε εσπευσμένα, στην μάχη, καθώς η Μόσχα πάλευε με το δίλημμα πώς να ισορροπήσει την υπεράσπιση του δικού της εδάφους με τη διατήρηση της αργά εξελισσόμενης δυναμικής που έχει πετύχει στο ανατολικό μέτωπο.
Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ορισμένα στρατεύματα μεταφέρθηκαν από την περιοχή του Χάρκοβο και το νότιο μέτωπο. Ο ηγέτης της Τσετσενίας Ραμζάν Καντίροφ ισχυρίστηκε από νωρίς ότι η μονάδα των ειδικών δυνάμεών του, η ταξιαρχία Akhmat, είχε αναπτυχθεί. Συμμετέχουν επίσης αξιωματικοί των πεζοναυτών από τον στόλο της Μαύρης Θάλασσας, στην Κριμαία.
Τα λάθη στην ουκρανική εισβολή
Οι ετερόκλητες μονάδες στο Κουρσκ περιέπλεξαν τις ρωσικές προσπάθειες να συντονιστεί η αντίσταση. Ένας φιλορώσος στρατιωτικός μπλόγκερ έγραψε στις 14 Αυγούστου ότι η Ουκρανία δημιουργούσε σκόπιμα αναταραχές και στη συνέχεια υποχωρούσε, «εκμεταλλευόμενη το γεγονός ότι είναι ετερόκλητες οι δυνάμεις μας, που ενεργοποιήθηκαν για να αποκρούσουν αυτή την εισβολή και δεν έχουν πάντα καλή επικοινωνία μεταξύ τους».
Η γραφειοκρατική αντίδραση της Ρωσίας στην εισβολή ήταν εξίσου δυσκίνητη. Ο υπουργός Άμυνας Αντρέι Μπελούσοφ δημιούργησε ένα συντονιστικό συμβούλιο για να χειριστεί την ασφάλεια στις παραμεθόριες περιοχές και αυτή την εβδομάδα ανακοίνωσε ότι μοιράζει τις ευθύνες σε όχι λιγότερους από πέντε διαφορετικούς αξιωματούχους.
Αυτό, σύμφωνα με το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου, «πιθανότατα θα δημιουργήσει πρόσθετη σύγχυση εντός του ρωσικού υπουργείου Άμυνας και τριβές μεταξύ του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, της FSB και της Rosgvardia (της ρωσικής εθνοφρουράς), οι οποίες προσπαθούν να επιχειρήσουν στην περιοχή του Κουρσκ». Επίσης θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ικανότητα της Ρωσίας να οργανώσει μια αποτελεσματική αντεπίθεση.
Based on what I've seen online, many people, including Ukrainians, don’t get that the operation in 🇷🇺 Kursk isn’t about revenge
Our army is targeting military objects and Russian soldiers, directly on Russian territory, and doing so effectively without causing damage to Ukraine. pic.twitter.com/OdTMkuUaRr
— Victoria (@victoriaslog) August 22, 2024
Η αργή αντίδραση της Ρωσίας
Βέβαια μετά από δύο και πλέον εβδομάδες εισβολής, υπάρχουν πλέον ενδείξεις μιας πιο συντονισμένης αντίστασης. Ο Dmytro Kholod, διοικητής του ουκρανικού τάγματος «Αηδόνι», που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Κουρσκ, δήλωσε στο CNN τηλεφωνικά την Τετάρτη ότι έχει παρατηρήσει μια αλλαγή στη συμπεριφορά των ρωσικών στρατευμάτων.
«Τώρα, οι δυνάμεις που έχουν φέρει σε αυτή την περιοχή προσπαθούν να μας επιτεθούν με κάποιο τρόπο», δήλωσε στο CNN. «Δεν παραδίδονται πλέον κατά εκατοντάδες. Προσπαθούν να πυροβολήσουν και να αντεπιτεθούν, αλλά εξακολουθούν να παραδίδονται όταν τους επιτιθέμεθα», είπε.
Ο Ράιαν, ο Αυστραλός στρατηγός εν αποστρατεία, συμφωνεί ότι η Ρωσία ξεπερνά την αρχική φάση της σπασμωδικής αντίδρασης και θα πρέπει να αρχίσει να φαίνεται πιο οργανωμένη τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες. Αλλά, πιστεύει ότι οι τελευταίες δύο εβδομάδες έχουν επίσης αποκαλύψει τις προτεραιότητες του Πούτιν και απ’ ότι φαίνεται ο ρωσικός λαός δεν είναι προς το παρόν στην κορυφή της λίστας του.
«Η απόφαση θα είναι του Πούτιν: Τι είναι το πιο επικίνδυνο γι’ αυτόν; Οι Ουκρανοί στο Κουρσκ ή μια αποτυχία των Ρώσων στο Ντονμπάς; Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή έχει αποφασίσει ότι είναι πιο επικίνδυνο να μην κάνει πρόοδο στο Ντονμπάς από το να τα δώσει όλα στο Κουρσκ».
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η εισβολή στο Κουρσκ δεν άλλαξε ουσιαστικά τη συνολική στρατηγική φθοράς του Πούτιν. Συνεχίζει να επιδιώκει να εξαντλήσει την Ουκρανία και να προσπαθήσει να ξεπεράσει τους συμμάχους του.
Τι καταλαβαίνουν οι Δυτικοί από την στάση του Πούτιν
Όμως η αιφνιδιαστική κίνηση της Ουκρανίας ενθάρρυνε εκείνους που προηγουμένως αμφισβητούσαν την πολιτική της Δύσης να περιορίζει ορισμένους τύπους στρατιωτικής βοήθειας και τη χρήση τους στο εσωτερικό της Ρωσίας.
Και αυτό μπορεί κάλλιστα να ήταν μέρος της στρατηγικής της Ουκρανίας. Στις 19 Αυγούστου, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στους δυτικούς συμμάχους του.
«Ολόκληρη η αφελής, απατηλή έννοια των λεγόμενων κόκκινων γραμμών όσον αφορά τη Ρωσία, η οποία κυριαρχούσε στην αξιολόγηση του πολέμου από ορισμένους εταίρους μας, κατέρρευσε αυτές τις ημέρες κάπου κοντά στη Σούντζα», δήλωσε ο Ζελένσκι σε μια συγκέντρωση Ουκρανών διπλωματών, αναφερόμενος στην ρωσική πόλη που είχαν καταλάβει τα ουκρανικά στρατεύματα.
Πλέον πιστεύει ότι οι δυτικοί φόβοι πως η Ρωσία μπορεί να ερμηνεύσει τη χρήση αμερικανικών ή βρετανικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς στο έδαφός της ως συμβατική απειλή που αξίζει πυρηνικής απάντησης (το ρωσικό πυρηνικό δόγμα το επιτρέπει αυτό) είναι τώρα πιο απομακρυσμένοι από ποτέ. Και αυτό επειδή η Ρωσία δεν μπορεί να αντιπαραθέσει μια συνεκτική στρατιωτική απάντηση στην πρώτη ξένη κατοχή εδάφους της μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τι πρέπει να κάνει η Δύση
«Η τρέχουσα στρατηγική του ΝΑΤΟ για τη βοήθεια προς την Ουκρανία είναι μια στρατηγική ήττας. Είναι απλώς μια στρατηγική για τη διαιώνιση του πολέμου και για να επιτρέψει στη Ρωσία να μας περιμένει όλους», δήλωσε ο Αυστραλός απόστρατος Ράιαν. «Χρειαζόμαστε μια θεμελιώδη επαναξιολόγηση».
Ο πρώην Ρώσος διπλωμάτης Μποντάρεφ υποστηρίζει ότι η αντίδραση του ίδιου του Πούτιν χρησιμεύει ως περαιτέρω απόδειξη ότι η Δύση πρέπει να διαμορφώσει μια πιο ισχυρή απάντηση στην επιθετικότητα του Πούτιν.
«Κάποιοι Δυτικοί λένε ότι δεν πρέπει να στριμώξουμε τον Πούτιν γιατί θα γίνει στριμωγμένος αρουραίος και θα αντεπιτεθεί με όλες του τις δυνάμεις», δήλωσε στο CNN. «Τώρα βλέπουμε όμως ότι όταν του παρουσιάζεται πραγματικά μια κρίση, δεν είναι ένας στριμωγμένος αρουραίος, μοιάζει απλά με έναν απατεώνας. «Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν πρέπει να τον φοβόμαστε τόσο πολύ».