Τριγμούς στις εύθραυστες ισορροπίες στην Μέση Ανατολή προκαλεί η δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη.
Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου
Από το Ιράν οι πληροφορίες που έρχονται δείχνουν ότι οι αρχές συγκεντρώνουν όλα τα δεδομένα για την δολοφονία, θα υπάρξουν αντίποινα σε βάρος του Ισραήλ αλλά δεν έχει καθοριστεί ακόμη η μορφή που θα πάρει η ιρανική απάντηση.
Ήδη έγινε μία έκτακτη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας στην κατοικία του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, σύμφωνα με ανώνυμες δηλώσεις δύο Ιρανών αξιωματούχων στους New York Times.
Μέχρι στιγμής αυτά που έχουν γίνει γνωστά είναι ότι ο Ισμαήλ Χανίγια βρισκόταν στην ιρανική πρωτεύουσα για την ορκωμοσία του νέου προέδρου της χώρας, Μασούντ Πεζεσκιάν. Σε φωτογραφίες από τις τελευταίες δημόσιες εμφανίσεις του στην Τεχεράνη ο Χανίγια φαίνεται να επισκέφθηκε με μεγάλη συνοδεία διάφορα σημεία της Τεχεράνης.
Βρέθηκε στο ιρανικό κοινοβούλιο για την ορκωμοσία και μάλιστα ο Μασούντ Πεζεσκιάν του έπιασε το χέρι και το ύψωσε στον αέρα εν μέσω Ιρανών πολιτικών που έκαναν το σήμα της νίκης. Επιπλέον συναντήθηκε και με τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Ο ηγέτης της Χαμάς διέμεινε σε ένα συγκρότημα κατοικιών βετεράνων του ιρανικού στρατού που βρίσκεται στα βόρεια της Τεχεράνης. Σύμφωνα με ιρανικές πηγές, το χτύπημα έγινε με πύραυλο, ο οποίος εκτοξεύθηκε από χώρα από το εξωτερικό και όχι από ιρανικό έδαφος.
Τα ιρανικά ΜΜΕ μετέδωσαν ότι ο Χανίγια σκοτώθηκε από αερομεταφερόμενο βλήμα, ενώ πηγές ανέφεραν στο σαουδαραβικό πρακτορείο Al Hadath ότι η επίθεση έγινε με κατευθυνόμενο πύραυλο.
Η δολοφονία αλλάζει τις ισορροπίες στην Μέση Ανατολή
Μέχρι στιγμής το Ισραήλ δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για την δολοφονία Χανίγια ούτε έχει τοποθετηθεί δημόσια. Παρόλα αυτά η Χαμάς, το Ιράν αλλά και αραβικά κράτη κατηγορούν ευθέως το Τελ Αβίβ.
Η δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια έχει σοκάρει τους πολιτικούς στο Ιράν και την ευρύτερη περιοχή και θεωρείται δεδομένο ότι θα αλλάξει τις ισορροπίες.
Αρχικά ο Χανίγια ήταν ο επικεφαλής της Χαμάς στις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση πυρός στην Γάζα. Πλέον οι ειρηνευτικές συνομιλίες μπαίνουν σε δεύτερο πλάνο και «παγώνουν».
«Είναι εξαιρετικά δύσκολο να δούμε πώς μπορεί να σημειωθεί οποιαδήποτε πρόοδος (σ.σ. στις ειρηνευτικές συνομιλίες) αμέσως μετά τη δολοφονία του Χανίγια. Όλα αυτά εγείρουν το ερώτημα: αν αυτή ήταν, όπως όλοι υποθέτουν, μια ισραηλινή επιχείρηση, γιατί πραγματοποιήθηκε; Πέρα από την επιθυμία να εκδικηθεί οποιονδήποτε σχετίζεται με τη Χαμάς, τι ήλπιζε να επιτύχει το Ισραήλ;» αναρωτήθηκε ο διπλωματικός ανταποκριτής του δικτύου BBC στην Ιερουσαλήμ, Πολ Άνταμς.
Παρά τις κατά καιρούς σκληρές δηλώσεις του ο ηγέτης της Χαμάς χαρακτηριζόταν ως μετριοπαθής από αρκετούς δυτικούς διπλωμάτες. Πράγματι διεθνή ΜΜΕ έχουν μεταδώσει πληροφορίες ότι η αιματηρή επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 είναι πολύ πιθανόν να οργανώθηκε και να εκτελέστηκε από την στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς χωρίς να είναι ενήμερος ο Χανίγια. Μετά την δολοφονία του ανοίγει πλέον ο δρόμος να τον διαδεχθεί στην Χαμάς ένας πιο σκληροπυρηνικός ηγέτης.
«Αναπόφευκτα τα αντίποινα από το Ιράν»
Όπως συνέβη και με την δολοφονία του ιδρυτή της Χαμάς, Αχμέντ Γιασίν το 2004 η δολοφονία του Χανίγια δεν αναμένεται να έχει μεγάλο αντίκτυπο στις στρατιωτικές ικανότητες της οργάνωσης. Η δολοφονία, όμως, έχει ένα βαρύ και ξεκάθαρο μήνυμα: Κανένας σύμμαχος των Ιρανών δεν είναι ασφαλής πουθενά στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Αυτό ακριβώς αναγνωρίζει και η Τεχεράνη, η οποία αν και δεν θα ήθελε να συρθεί σε μία πολεμική σύρραξη δεν έχει άλλη επιλογή από το να προχωρήσει σε αντίποινα. Αυτό διεμήνυσε και ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ που δήλωσε ότι «είναι καθήκον μας να εκδικηθούμε για το αίμα του Χανίγια».
Στην συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας στο σπίτι του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ πήρε μέρος και ο διοικητής της Δύναμης Κουντς, Ισμαΐλ Καανί. Ο Ιρανός διοικητής είναι ο άνθρωπος που επιβλέπει τις ιρανικές δυνάμεις και τους συμμάχους του ιρανικού καθεστώτος σε όλη την Μέση Ανατολή, όπως την Χεμπολάχ του Λιβάνου, τους αντάρτες Χούθι της Υεμένες και σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ.
«Αυτό που συνέβη στην Τεχεράνη ήταν κάτι κακό για τον ιρανικό μηχανισμό ασφαλείας… και γι’ αυτό το Ιράν θα αισθανθεί με κάποιο τρόπο ότι πρέπει να απαντήσει σε αυτό» δήλωσε στο Al Jazeera ο συνεργάτης του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών Μέσης Ανατολής στην Τεχεράνη, Αμπάς Ασλανί.
«Αυτά δεν είναι καλά νέα για τον μηχανισμό ασφαλείας της Τεχεράνης. Γι’ αυτό νομίζω ότι τα αντίποινα ή μια απάντηση από την ιρανική πλευρά μπορεί να είναι αναπόφευκτη… Αλλά δεν είμαι ακόμα αρκετά σίγουρος για την ποιότητα [της όποιας απάντησης]. Νομίζω ότι δεν έχει ακόμη καθοριστεί», τόνισε ο Αμπάς Ασλανί.