Νίκος Γεωργιάδης
Λίγες μόνον εβδομάδες μετά τις ιστορικές συναντήσεις για την επίτευξη συνολικής συμφωνίας του Ισραήλ με την Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα του Κόλπου και ο βασικός πολέμιος μίας τέτοιας προσέγγισης μπορεί να πια να αισθάνεται ικανοποιημένος. Στην Τεχεράνη και στα ανώτερα κλιμάκια της περσικής ηγεσίας τα χαμόγελα δεν κρύβονταν. Η HAMAS, επιχορηγούμενος και εξοπλιζόμενος από το ΙΡΑΝ εκτελεστικός βραχίονας στην Παλαιστίνη, εκτέλεσε στο ακέραιο τις υποχρεώσεις της. Στην περιοχή αυτή της Μέσης Ανατολή, κάτω από μαλακό υπογάστριο του Ισραήλ μαζί με την σιιτική Hezbollah του Λιβάνου, η HAMAS διαδραματίζει από το Σάββατο 7 Οκτωβρίου ρόλο αδιαμφισβήτητου παράγοντα στην ευρύτερη διπλωματική σκακιέρα.
Με την αμέριστη συμπαράσταση της Περσίας στους τομείς των εξοπλισμών, οικονομικής στήριξης αλλά και σε επίπεδο ανάλυσης δεδομένων σε περιβάλλον κυβερνοχώρου, μετά από πενήντα χρόνια, μέρα με την ημέρα σχεδόν από την τραυματική για τους Ισραηλινούς εμπειρία του πολέμου του Γιομ Κιπούρ, κατάφερε το σοβαρότερο στρατιωτικό πλήγμα κατά του Ισραήλ. Η στρατηγική επιδίωξη της HAMAS προφανώς και δεν είναι να επικρατήσει στρατιωτικά απέναντι στην απίστευτη πολεμική μηχανή του αντιπάλου. Η ηγεσία της HAMAS και οι καθοδηγητές στην Τεχεράνη δρουν και σκέπτονται κυρίως πολιτικά. Η κυρίαρχη επιδίωξη αφορά την εγκαθίδρυση στη Μέση Ανατολή ενός ανατρεπτικού Status Quo, όπου η HAMAS και ενδεχομένως λίγο αργότερα η σιιτική Hezbollah στον Λίβανο θα προσέρχονται στις συνομιλίες ως θεσμικοί εκπρόσωποι των εθνικών κοινοτήτων τους και ως αναμφισβήτητοι παίκτες στην τοπική γεωπολιτική σκακιέρα. Σε ένα δεύτερο, και εξίσου επείγουσας σημασίας ζήτημα, η HAMAS κατάφερε να τορπιλίσει προς το παρόν αλλά εν τη γενέσει του την συμφωνία Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας η οποία ομολογουμένως, αν ποτέ υλοποιηθεί, αλλάζει ριζικά τα γεωπολιτικά δεδομένα στον Αραβικό Κόσμο και την Μέση Ανατολή συνολικά.
Όσον αφορά τώρα την Τεχεράνη, τα πράγματα εικοσιτέσσερις ώρες αργότερα είναι ξεκάθαρα. Το Ιράν ελέγχει το παιχνίδι στα κατεχόμενα και στη Γάζα, ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο στα πράγματα στην Συρία, ακυρώνει τα διπλωματικά ανοίγματα της Σαουδικής Αραβίας, ελέγχει μεγάλο κομμάτι του παιχνιδιού στην Υεμένη και έχει αγκυροβολήσει σταθερά στο Νότιο Λίβανο. Για μια περιφερειακή, μικρομεσαία δύναμη, επί δεκαετίες απομονωμένη από τον Δυτικό Κόσμο και σε καθεστώς οικονομικού εμπάργκο, δεν τα έχει καταφέρει κι άσχημα.
Ισραήλ – Παλαιστίνη: Υβριδικός πόλεμος και η μάχη των εντυπώσεων
Όταν ήχησαν οι σειρήνες Σάββατο στις οκτώ το πρωί στην Ιερουσαλήμ, δεν υπήρξε ούτε ένας ενήλικας ισραηλινός που να μην θυμήθηκε τι συνέβη πενήντα χρόνια πριν, όταν την πρώτη ημέρα του εορτασμού της ημέρας των νεκρών (Γιομ Κιπούρ) η Συρία και η Αίγυπτος εξαπέλυσαν συνδυασμένη επίθεση. Το Ισραήλ κινδύνεψε να τα χάσει όλα. Διεσώθη κυριολεκτικά από τις ΗΠΑ όταν πια δεν υπήρχε ελπίδα. Οι μυστικές υπηρεσίες είχαν και τότε, όπως και το Σάββατο 7 Οκτωβρίου του 2023, πιαστεί στον ύπνο. Χειρότερα. Το πολυδιαφημισμένο comρlex των ισραηλινών υπηρεσιών ασφαλείας και της στρατιωτικής αντικατασκοπείας παραπλανήθηκε. Είναι πολύ χειρότερο το να προβαίνεις σε λάθος εκτιμήσεις επειδή σε παραμυθιάζουν από το να καταλήγεις μία λανθασμένη ερμηνεία λόγω άγνοιας.
Αυτό τελικά συνέβη. Η HAMAS μεθοδικά προετοίμασε μία πολυεπίπεδη επιχείρηση από αέρα, στεριά και θάλασσα με στόχο να παραλύσει για μερικές ώρες την στρατιωτική διοίκηση του ισραηλινού νότου και να κατατρομοκρατήσει τους ισραηλινούς πολίτες διατηρώντας για πολλές ώρες τον έλεγχο 22 σημείων επί ισραηλινού εδάφους. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε με χιλιάδες ρουκέτες ώστε να επέλθει κορεσμός της δυνατότητας ανταπόκρισης του «Σιδερένιου Θόλου», της ισραηλινής αεράμυνας δηλαδή. Ταυτόχρονα, δύο με τρείς εκατοντάδες μαχητές των ειδικών δυνάμεων της HAMAS διαπέρασαν την οχυρωμένη και με τείχος από μπετόν προστατευμένη συνοριακή γραμμή με αερόπτερα και φουσκωτά σκάφη. Τα αερόπτερα πετούν με ένα μοτέρ 125 κυβικών εκατοστών μοτοσυκλέτας και δεν έχουν ανιχνεύσιμο ίχνος από τα ραντάρ. Σκοπός της εισβολής ήταν να προκληθεί χάος για πολλές ώρες στην κεντρική στρατιωτική διοίκηση της «Tsahal», του ισραηλινού στρατού δηλαδή. Αυτή η ολιγόωρη παράλυση και το χάος που ακολούθησε έθεσε για πρώτη φορά εδώ και 75 χρόνια ένα νέο ζήτημα ασφαλείας για το Ισραήλ. Πολιτικά καταγράφτηκε πώς για πρώτη φορά και επί πρωθυπουργίας Νετανιάχου το Ισραήλ θρηνεί εκατοντάδες νεκρούς, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι άμαχοι, και ενδεχομένως να μετρά εκατοντάδες (σίγουρα πολλές δεκάδες) ομήρους – αιχμαλώτους που έχουν μεταφερθεί στα μυστικά τούνελ της HAMAS μέσα στη Λωρίδα της Γάζας. Η ψευδοπατριωτική και φιλοπόλεμη, εθνικιστική και ρεβανσιστική ακροδεξιά των φανατικών θρησκόληπτων συμμάχων του Νετανιάχου θα επιχειρήσει τώρα να «θάψει» δια παντός, το πνεύμα έστω, των συμφωνιών του Όσλο και να τορπιλίσει μια για πάντα τις όποιες σκέψεις για μία συμφωνία περί δημιουργίας Παλαιστινιακού Κράτους στην Δυτική Όχθη.
Το Ισραήλ ανακοίνωσε πως βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση. Ο Νετανιάχου, προφανώς σκεπτόμενος τα επόμενα βήματα, αποδέχτηκε αίτημα της Αντιπολίτευσης για συγκρότηση κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Οι πάντες στην Ιερουσαλήμ, στο Υπουργείο Εξωτερικών και σε αυτό της Άμυνας στο Τέλ Αβίβ, ξέρουν πως την επόμενη ημέρα θα αναγκαστούν να αντιμετωπίσουν face to face την πραγματικότητα που ακούει στο όνομα Ιράν. Με ή χωρίς την Δύση. Με ή χωρίς τους Αμερικανούς. Ο πραγματικός νικητής του πρώτου εικοσιτετραώρου είναι η Τεχεράνη. Έμμεσοι πρωταγωνιστές οι σύμμαχοι της Τεχεράνης, η Κίνα και η Ρωσία. Το Πεκίνο με σταθερά βήματα έχει αρχίσει να κτίζει θεμέλια διπλωματικής παρουσίας στη Μέση Ανατολή. Ποιος θα τι πίστευε πριν από λίγα μόλις χρόνια. Η Ρωσία είναι και πελάτης και προμηθευτής της Περσίας.
Όσοι γνωρίζουν τη γεωγραφία και την ιστορία της γης των Εβραίων και των Φιλισταίων αντιλαμβάνονται αμέσως πως η δυναμική που άρχισε το Σάββατο 7 Οκτωβρίου δεν θα είναι βραχυπρόθεσμης διάρκειας. Μπορεί η ισραηλινή μηχανή να ισοπεδώσει ολόκληρα τετράγωνα στην Λωρίδα της Γάζας. Και θα το επιχειρήσει για να διασφαλίσει ένα μίνιμουμ εγγυήσεως πως μία τέτοια υβριδική επίθεση θα κάνει πολύ καιρό για να ξαναστηθεί από τους Παλαιστινίους.
Ωστόσο, η δυναμική της ασύμμετρης απειλής που εκδηλώθηκε στο Νότιο Ισραήλ είναι πολυεπίπεδη και μακροχρόνιου χαρακτήρα διότι απλά συμπεριλαμβάνει τις δυνατότητες διαρκούς υβριδικής απειλής από τις δυνάμεις του Ιράν στην Συρία και την πολύ οργανωμένη Σιιτική Πολιτοφυλακή της Hesbollah στον Λίβανο καθώς και την δεξαμενή δυνητικών Σιιτών μαχητών στο Νότιο Ιράκ. Ένα αερόπτερο με μηχανή SOLEX και μία μικρή «βρώμικη βόμβα» είναι πλέον καθημερινή πραγματικότητα. Η HAMAS βομβάρδισε κατά την υβριδική εισβολή ένα ισραηλινό στρατόπεδο με βλήματα όλμου που μετέφεραν μικρά drones που αγοράζει κανείς σε εξειδικευμένα μαγαζάκια σε κάθε μεγάλη πόλη του Κόσμου. Υπ’ αυτές τις συνθήκες το ζήτημα ασφαλείας μίας χώρας προσλαμβάνει εντελώς νέες διαστάσεις και κάθε εθνικός μηχανισμός ασφαλείας οφείλει να απαντήσει με πειστικά επιχειρήματα στις νέες υβριδικές και χαοτικά ασύμμετρες απειλές.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Νετανιάχου, κάλεσε τους κατοίκους της Γάζας να εγκαταλείψουν εδώ και τώρα την πόλη. Δεν τους είπε πού να πάνε. Στην Δυτική Όχθη; Στην Αίγυπτο; Στην θάλασσα; Πρόκειται για 2,3 εκατομμύρια άτομα, τα περισσότερα εκ των οποίων ζούνε κάτω από το όριο της φτώχειας. Είναι δηλαδή ένας επίγειος παράδεισος για κάθε HAMAS, η οποία μπορεί να στρατολογεί «μάρτυρες» σε ασύλληπτους αριθμούς. Είναι προφανές πως ήδη άρχισε η 3η INTIFADA που ονειρευόταν εδώ και μία δεκαετία αυτή η ισλαμιστική οργάνωση. Το μόνο σίγουρο είναι πως αυτή η τρίτη εκδοχή εξέγερσης των Παλαιστινίων θα είναι σίγουρα και η πλέον αιματηρή αλλά και η ολοφάνερα περισσότερο αποφασιστική και πολιτικά στοχευμένη. Άλλωστε το πρώτο πολιτικό θύμα αυτής της INTIFADA είναι η Παλαιστινιακή Αρχή του γηραλέου Αμπάς ο οποίος έχει απολέσει κάθε δυνατότητα επηρεασμού των εξελίξεων με τον διεφθαρμένο μηχανισμό τον οποίο διοικεί. Από το Σάββατο 7 Οκτωβρίου η αποκαλούμενη Παλαιστινιακή Αρχή παραπέμπει μόνον σε ένα θλιβερό ανέκδοτο.