Εκλογές 2023
Οι εκλογές στην Τουρκία, εάν γίνουν νωρίτερα, είναι το πρώτο μεγάλο «αγκάθι» που ταλαιπωρεί και απασχολεί τον Ερντογάν. Οι εκλογές συμπίπτουν με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη εγκαθίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ως εκ τούτου ο τούρκος πρόεδρος θα ήθελε αυτή η επέτειος να συνδυαστεί με μία δική του ευρεία εκλογική νίκη και να εμφανιστεί ο ίδιος ως ο νέος Κεμάλ. Εντούτοις, το κοινό της Τουρκίας δεν σπεύδει ενθουσιασμένο, όπως στο παρελθόν, στις ομιλίες του και τα μηνύματα από τις δημοσκοπήσεις δεν είναι πάντα καλά. Γι’ αυτό ο Ερντογάν επιχειρεί να κάνει ομιλίες με κάθε ευκαιρία επιλέγοντας δε τις εθνικιστικές κορώνες για να συσπειρώσει το εκλογικό του ακροατήριο.
Οικονομία – πληθωρισμός
Τα υψηλά επίπεδα πληθωρισμού στην Τουρκία, η λίρα που καταρρέει και γενικά η παρατεταμένη οικονομική κρίση που βιώνει μεγάλη μερίδα του τουρκικού λαού, είναι ακόμη μία «πληγή» που έχει να αντιμετωπίσει ο Ερντογάν. Θεωρείται βέβαιο ότι τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας ασκούν έξτρα πίεση και άγχος στον τούρκο πρόεδρο. Οι τεράστιες αυξήσεις στις τιμές καθημερινών αγαθών, όπως είναι το ψωμί και άλλα είδη διατροφή προφανώς δεν αφήνουν ανεπηρέαστους τον Ερντογάν και το επιτελείο του. Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι σε αρκετές περιπτώσεις αναλυτές έχουν επισημάνει ότι η οικονομική κατάσταση στην Τουρκία είναι τέτοια που δεν αποκλείεται να ζητηθεί βοήθεια από το ΔΝΤ.
Στον… πάγο από τις ΗΠΑ
Η ακραία συμπεριφορά της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια σε αρκετά θέματα – Συρία, Ουκρανικό, Λιβύη, S-400, Μεταναστευτικό – η οποία απέχει μακράν από τις θέσεις της Ευρώπης και των ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει μία σταθερή καχυποψία απέναντί της από τις χώρες της Δύσης. Ειδικά, οι ΗΠΑ αλλά και το ΝΑΤΟ φαίνεται να έχουν βάλει την Τουρκία στον… πάγο έως ότου επιστρέψει σε συμπεριφορές εναρμονισμένες με το γράμμα και το πνεύμα της Συμμαχίας. Ακόμη και σ’ αυτή την περίοδο οι νατοϊκοί και αμερικανοί αξιωματούχοι επισημαίνουν πάντα ότι η Τουρκία είναι σημαντική σύμμαχος, όμως είναι πρόδηλο ότι αξιοποιείται περισσότερο η Ελλάδα ως χώρα που εμπνέει σταθερότητα. Η επιλογή των ΗΠΑ εξάλλου να αξιοποιηθεί το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης για τη μεταφορά δυνάμεών της και η μονιμοποίηση άλλων βάσεων (Βόλος, Λάρισα) είναι βέβαιο ότι έχουν εκνευρίσει την Τουρκία.
Το «παιχνίδι» με τη Μόσχα
Η Τουρκία και πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία είχε διαύλους επικοινωνίας και επαφές με τη Ρωσία στο πλαίσιο της τακτικής του επιτήδειου ουδέτερου που εξακολουθεί να διατηρεί. Ομως σ’ αυτή τη φάση η επιλογή του Ερντογάν να συνομιλεί με τον Πούτιν και τη Μόσχα καταγράφεται ως αναξιοπιστία. Για τη Δύση και το ΝΑΤΟ ο ρώσος πρόεδρος είναι ο κατεξοχήν «τοξικός» ηγέτης και ως εκ τούτου η απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να συνδιαλέγεται με τον Πούτιν ενισχύσει και τη δική του τοξικότητα. Οπως προεξοφλείται, η Τουρκία επιχειρεί να εμφανιστεί με αυτές τις επαφές ως χώρα διαμεσολαβητής και διαιτητής αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι πείθει τη Δύση.
Οι S-400 και το ρήγμα στο ΝΑΤΟ
Η Τουρκία στο παρελθόν έχει πάρει αρκετές φορές αποφάσεις που έχουν προκαλέσει εκνευρισμό στο ΝΑΤΟ. Oμως η απόφασή της Aγκυρας να αγοράσει και να εγκαταστήσει στην Τουρκία το ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα S-400 ενίσχυσε το προϋπάρχον ρήγμα με τη Συμμαχία. Ούτε οι επισημάνσεις του ΝΑΤΟ ότι το σύστημα δεν μπορεί να ενταχθεί σε μία νατοϊκή χώρα, ούτε οι κυρώσεις από τις ΗΠΑ και ο αποκλεισμός της Τουρκίας από τα μαχητικά F-35 δεν έχουν συνετίσει τη γείτονα. Η Αγκυρα εμμένει στην απόφασή της για τους S-400. Και παρά τις τεράστιες συνέπειες που της προκαλεί αυτό στην αμυντική ενίσχυσή της με άλλα οπλικά συστήματα από τις ΗΠΑ, επιχειρεί με… παζάρια να πείσει την Ουάσιγκτον, όπως για παράδειγμα για την αγορά και αναβάθμιση F-16. Aλλά όπως είναι πρόδηλο, αυτή η αδυναμία της Τουρκίας να αγοράσει αμερικανικά οπλικά συστήματα – την ώρα που βλέπει δε την Ελλάδα να εξασφαλίζει αρκετά – προκαλεί έξτρα άγχος και πίεση στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Τα πολλαπλά μέτωπα
Μόνιμη επωδός του τούρκου προέδρου είναι ότι η Τουρκία είναι μία μεγάλη περιφερειακή δύναμη και έχει παρουσία παντού στην ευρύτερη περιοχή. Υπερηφανεύεται ότι η Τουρκία είναι παρούσα από τη Μέση Ανατολή μέχρι τη Βόρεια Αφρική. Παρά ταύτα η ανάμιξη της Τουρκίας σε πολλά σημεία της ευρύτερης περιοχής (Συρία, Λιβύη, Βόρειο Ιράκ, Ουκρανικό) δεν αντιμετωπίζεται το ίδιο θετικά και στο εσωτερικό της Τουρκίας αλλά και στο εξωτερικό. Μόλις προ ημερών η Ινδία κατηγόρησε την Τουρκία πως αγνόησε κατάφωρα τα ψηφίσματα του Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών για τη Λιβύη και ότι φέρει ευθύνη για το χάος στη χώρα.