Toυ Μελέτη Ρεντούμη
Η σύγκρουση στην Ουκρανία με την ρωσική εισβολή, η αντίδραση της Δύσης και η συνακόλουθη ενεργειακή κρίση που έχει δημιουργηθεί τους τελευταίους μήνες, έχει προκαλέσει προβληματισμό όχι μόνο για το τέλος του πολέμου, όποτε και αν αυτό συμβεί, αλλά για την επόμενη μέρα της τάξης πραγμάτων που θα διαμορφωθεί.
Το να επιστρέψει ο κόσμος στο σημείο που βρισκόταν πριν από τον πόλεμο και μάλιστα με συνθήκες προ της πανδημίας, είναι σχεδόν ανέφικτο, καθώς ήδη βρισκόμαστε σε μία μεταβατική περίοδο προσαρμογής γεωστρατηγικών και γεωπολιτικών εξελίξεων.
Είναι γεγονός πως ακόμη και αν υπάρξει συμβιβασμός στην Ουκρανία, με αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων και διατήρηση από πλευράς Ρωσίας μόνο των εδαφών των αυτόνομων ρωσόφωνων περιοχών, η παγκοσμιοποίηση όπως την γνωρίζαμε δεν θα ισχύει πια.
Πιο συγκεκριμένα τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ, θα απεξαρτηθούν σταδιακά τόσο από το ρωσικό πετρέλαιο όσο και από το φυσικό αέριο, έστω με οδυνηρές επιπτώσεις αρχικά, κυρίως για την Ευρώπη και την έλλειψη επάρκειας αποθεμάτων.
Στην πορεία όμως, ο κόσμος θα μετατραπεί σε πολυπολικό, γεγονός που σημαίνει, πως η Ρωσία θα προσεγγίσει μεγάλες και στρατηγικές αγορές της ΝΑ Ασίας, κυρίως της Κίνας και της Ινδίας, που ήδη προμηθεύονται σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου και δεν είναι διατεθειμένες να συμμετάσχουν σε οποιαδήποτε μορφή κυρώσεων ή περιορισμών στην διάθεση ρωσικών προϊόντων.
Οι ΗΠΑ βλέπουν ως την μεγαλύτερη απειλή τους, την οικονομική αλλά και στρατιωτική ενδυνάμωση της Κίνας, ενώ η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, έκαναν την υπερδύναμη, να επιστρέψει ουσιαστικά με ισχυρή παρουσία στην ΝΑ Μεσόγειο, ενώ η βασική της προτεραιότητα είναι η παρουσία στον Ειρηνικό και η προσπάθεια ελέγχου της κινεζικής επιρροής.
Πλέον, η προσέγγιση της Ρωσίας με την Κίνα, την Ινδία αλλά και ευρύτερα με περιφερειακές δυνάμεις όπως η Τουρκία, αλλά και με χώρες των αναδυόμενων αγορών, των λεγόμενων BRICS, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την λειτουργία επιπλέον πόλων εντός της παγκόσμιας οικονομίας, η οποίοι δεν θα λειτουργούν απαραίτητα με τους δυτικούς κανόνες φιλελευθερισμού και διεθνούς εμπορίου, αλλά θα έχουν μία δική τους συμμαχία, όπου θα προσπαθήσουν να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερα κράτη ανά τον κόσμο.
Η παραπάνω προσέγγιση, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο πλανήτης θα περάσει σε ένα νέο modus vivendi χωρίς εντάσεις και συγκρούσεις, είτε οικονομικού και γεωπολιτικού, είτε και στρατιωτικού χαρακτήρα.
Συμπερασματικά, θα χρειαστεί αρκετός χρόνος και προσαρμογή για να μπορέσει η σημερινή παγκοσμιοποίηση να λειτουργήσει μέσα από ένα περισσότερο αποκεντρωμένο μοντέλο, το οποίο δεν θα είναι προσβάσιμο σε όλους, ενώ οι κανόνες ρύθμισης των χρηματαγορών δεν θα είναι κοινές, αλλά θα δημιουργούν επιπλέον κόστη για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, τόσο για την διενέργεια διασυνοριακών πληρωμών, όσο και για την υλοποίηση των εισαγωγών εξαγωγών στα πλαίσια νέων διακρατικών συμφωνιών.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός