Ο πρόσφατος «εναγκαλισμός» της Τουρκίας με Σαουδική Αραβία, Ισραήλ και Αίγυπτο, «επιβάλλει» αλλαγές στις συμμαχίες της Άγκυρας, στην περιοχή. Στον πάγο τίθενται οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, εκδιώκονται ακτιβιστές της Χαμάς από τη χώρα, ενώ στο επίκεντρο της «επιχείρησης συμφιλίωση» βρίσκεται η επιδίωξη για άμεσα ανταλλάγματα
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει βοηθήσει τον Ερντογάν να αποκαταστήσει -σε μεγάλο βαθμό- τις σχέσεις με την Ουάσιγκτον, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές. Και η διπλωματική στροφή της Άγκυρας στη Μέση Ανατολή, με το άνοιγμα στα κράτη του Κόλπου, το Ισραήλ και την Αίγυπτο -τους βασικούς συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή- φαίνεται πως συνδέεται με τη βελτίωση των σχέσεων Άγκυρας- Ουάσιγκτον.
Άμεσα ανταλλάγματα
Ωστόσο, εν μέσω οικονομικής κρίσης, ο Ενρτογάν απλώνει το χέρι στους μέχρι χθες αντιπάλους, επιδιώκοντας μια βαθιά οικονομική ανάσα. Οι σαουδαραβικές επενδύσεις αλλά και η απελευθέρωση των τουρκικών εξαγωγών στη Σαουδική Αραβία, μπορούν, άλλωστε, ν’ αποτελέσουν το μάννα εξ ουρανού για την τουρκική οικονομία.
Από την άλλη, η συμφιλίωση με τον διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας, το φλερτ με το Ισραήλ και το άνοιγμα με την Αίγυπτο έχουν ασφαλώς το τίμημά τους: Την απαίτηση των νέων «φίλων» να διακόψει η Άγκυρα την υποστήριξη στους Αδελφούς Μουσουλμάνους και τη Χαμάς.
Το τίμημα
Βέβαια, στην παρούσα συγκυρία, η απώλεια ηγετικού ρόλου στο Παλαιστινιακό, και το χαμήλωμα των βλέψεων να ηγηθεί η Τουρκία επί του σουνιτικού τόξου ευρύτερα, αντισταθμίζονται μια χαρά με τα πετροδολάρια των Σαούντ. Ενώ τα επενδυτικά σχέδια με το Ισραήλ, για τον αγωγό φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, δείχνουν να «κουμπώνουν» με το ευρύτερο γεωπολιτικό παιχνίδι της Άγκυρας στο νέο τοπίο που διαμορφώνει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
«Το άνοιγμα στο Ριάντ, το Ισραήλ και την Αίγυπτο -δεν φαίνεται να συγκρούεται με τη στρατηγική: ‘Η Τουρκία πρώτα’», σύμφωνα με δημοσίευμα της ισραηλινής Haaretz, ενώ μεγάλη σημασία δίνει συνολικά ο ισραηλινός Τύπος στο «πόθεν έσχες» της πρόσφατης συνάντησης Ερντογάν με τον βασιλιά και τον διάδοχο στη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας.
Μεγάλη συζήτηση άναψε και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο Ισραήλ, για τον αν αυτή η επίσκεψη προέκυψε από πρωτοβουλία του Ενρτογάν, ή μετά από πρόσκληση του βασιλιά Σαλμάν.
«Αν η επίσκεψη ήταν με πρωτοβουλία του Τούρκου προέδρου τότε θα επρόκειτο για ‘προσκύνημα μετανοίας’, αν όμως το Βασίλειο των Σαούντ ήταν πίσω από αυτή την επίσκεψη, τότε μιλάμε για το τέλος ενός καυγά τεσσάρων χρόνων, μεταξύ δυο ισότιμων χωρών», σημειώνει χαρακτηριστικά ο αρθρογράφος της Haaretz.
Χάρες εκατέρωθεν
Τελικά, μετά από μια εβδομάδα, η Σαουδική Αραβία έβαλε τέλος στα σενάρια, εκδίδοντας ανακοίνωση στην οποία αναφέρεται, ότι η συνάντηση έγινε μετά από πρόσκληση του Βασιλιά Σαλμάν, σώζοντας ταυτόχρονα και το πρεστίζ του Τούρκου προέδρου.
Όσο για την υπόθεση της δολοφονίας του Κασόγκι στην Κωνσταντινούπολη, αυτή ενταφιάστηκε οριστικά μετά τις αγκαλιές Ερντογάν–Σαλμάν, ενώ πριν ακόμη ο Τούρκος πρόεδρος πάει στην Τζέντα είχε στείλει «πεσκέσι» στη Σαουδική Αραβία την εκδίκαση της υπόθεσης των 26 ατόμων που συνδέονται με τη δολοφονία του δημοσιογράφου από την Κωνσταντινούπολη.
Επίσης, μία ανάρτηση του Ταγίπ Ενρτογάν στο τουίτερ ότι «η Τουρκία, αντιτίθεται σε κάθε μορφή τρομοκρατίας» και «δίνει μεγάλη σημασία στην περιφερειακή συνεργασία κατά της τρομοκρατίας» δεν ήταν μια συμβατική αυθόρμητη δήλωση αλλά, φαίνεται πως είχε στόχο τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, που οι Σαουδάραβες έχουν χαρακτηρίσει ως τρομοκράτες.
«Ο Κάιν σκοτώνει τον Άβελ»
Σύμφωνα με τη Haaretz, επιστρέφοντας στην Τουρκία ο Ερντογάν ζήτησε το κλείσιμο του τηλεοπτικού σταθμού Al- Mekameleen των Αδελφών Μουσουλμάνων, ανακοινώνοντας στους υπεύθυνους ότι τα «διπλωματικά δεδομένα» έχουν αλλάξει.
Με άλλα λόγια, ότι μπορούν να παραμείνουν στην Τουρκία αλλά δεν μπορούν πλέον να ασκούν διπλωματική-πολιτική δραστηριότητα ούτε να χρησιμοποιούν τα μέσα ενημέρωσης.
«Με την κίνηση αυτή δεν απευθυνόταν μόνο προς τους Σαουδάραβες, αλλά έστειλε μήνυμα και προς την Αίγυπτο, η οποία έχει απαιτήσει την εκδίωξη από την Τουρκία των ηγετικών στελεχών της οργάνωσης, ως προϋπόθεση για την αποκατάσταση των σχέσεων με την Άγκυρα», σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα.
Ταυτόχρονα, για να ικανοποιήσει και την απαίτηση του Ισραήλ, η Άγκυρα διαμήνυσε στα μέλη του στρατιωτικού βραχίονα της Χαμάς, al- Qassam, ότι πρέπει να φύγουν από την Τουρκία. Ο αρθρογράφος της Haaretz, επικαλούμενος παλαιστινιακές πηγές, αναφέρει ότι έχουν ήδη εκδιωχθεί από την Τουρκία δεκάδες ακτιβιστές της Χαμάς.
«Επιδέξιες» κωλοτούμπες
Να σημειωθεί, ότι πριν από τη δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Κασόγκι, στην Κωνσταντινούπολη, η Τουρκία είχε στενότατες σχέσεις με το Ριάντ κι ο Ερντογάν, το 2015, ήταν από τους πρώτους που παρέστησαν στην ενθρόνιση του διαδόχου Σαλμάν, συγχαίροντας μάλιστα προσωπικά τον εστεμμένο. Ένα χρόνο μετά, οι δύο χώρες υπέγραψαν συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας, ιδρύοντας κοινό κέντρο οικονομικής και διπλωματικής συνεργασίας.
Η συμφωνία αυτή θεωρήθηκε τότε, ως σημαντικό επίτευγμα του Ερντογάν στη σκιά της μεγάλης αντιπαλότητας και εμπλοκής των σχέσεων με το Κάιρο. Εκείνο το διάστημα –η Τουρκία έβλεπε τον Αλ Σίσι ως πραξικοπηματία στρατηγό που ανήλθε παράνομα στην εξουσία.
Σήμερα ,όμως, η Αίγυπτος φέρεται να μεσολάβησε για την επαναπροσέγγιση Άγκυρας- Ριάντ, ενώ ο ίδιος ο Ερντογάν, πριν από μια εβδομάδα ερωτηθείς για τις σχέσεις με το Κάιρο, ευχήθηκε «να προχωρήσουν σε υψηλότερο επίπεδο, όπως και με το Ισραήλ», δείχνοντας για μία ακόμη φορά πόσο εύκολα ο Τούρκος πρόεδρος μετατρέπει τους ανταγωνιστές σε φίλους και το αντίστροφο.
Με την ίδια ευκολία φαίνεται να μετατρέπει και «αναγκαστικές» διπλωματικές κωλοτούμπες σε ευκαιρία για άμεσα ανταλλάγματα.