Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονία μετά την συντριπτική ήττα του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SDSM) στον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών, η οποία οδήγησε στην παραίτηση του πρωθυπουργού, Ζόραν Ζάεφ.
Μιλώντας στο Tvxs.gr o καθηγητής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Νάνο Ρούζιν, ο οποίος είχε επίσης διατελέσει Πρέσβης της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ αλλά και προεδρικός υποψήφιος εκ μέρους των κόμματος των Φιλελεύθερων Δημοκρατών στις εκλογές του 2009, αναλύει τις βαθύτερες αιτίες των εξελίξεων.
Αναλυτικά, η συνέντευξη
► Η ήττα ήταν πραγματικά μεγάλη; Γιατί;
Χωρίς αμφιβολία είναι σοκαριστική, γιατί οι επιλογές του Ζάεφ ίσως να μην ήταν οι πιο σωστές. Αυτοί οι άνθρωποι, οι υποψήφιοι και νυν δήμαρχοι, δεν ήταν ικανοί, ήταν διεφθαρμένοι, δεν μπορούσαν να προχωρήσουν μπροστά, δεν ικανοποίησαν τα αιτήματα των πολιτών. Η σημερινή αντιπολίτευση, το VMRO, όταν κυβερνούσε άφησε πολυ διαφθορά και πολλά περιθώρια στους φιλικά προσκείμενους επενδυτές να χτίσουν γιγαντιαία ακίνητα στο κέντρο των πόλεων. Αυτοί οι δήμαρχοι(προσκείμενοι στον Ζάεφ-ΣΣ) δεν κατάφεραν να τα σταματήσουν.
Ο Ζάεφ κατάφερε να παίξει στη μεγάλη σκηνή, με τη Βουλγαρία, με την ΕΕ, κλπ. Ο Ζάεφ αποδέχθηκε τα εθνικιστικά αιτήματα των Βουλγάρων (που διεκδικούν μέρος του πολιτισμού και της γλώσσας της Β. Μακεδονίας, μπλοκάροντας τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Βόρειας Μακεδονίας με την ΕΕ-ΣΣ), αλλά αυτό δεν είχε θετικό αντίκτυπο στην κοινή γνώμη.
► Ο Ζάεφ έπραξε καλώς να πάρει όλη την πολιτική ευθύνη επάνω του; Ήταν ήδη σε πολιτικό αδιέξοδο;
Πράγματι, κάποιες πολιτικές του επιλογές τον οδήγησαν σε αδιέξοδο. Το προσωπικό που στελέχωσε την κυβέρνησή του δεν επιλέχθηκε σωστά. Περιστοιχήθκε από νέους ανθρώπους στο κόμμα, οι οποίοι δεν πέτυχαν να κάνουν κάτι για το κόμμα και τη χώρα. Υπήρχε η “φράξια των Σκοπίων”, προσκείμενη στην εσωτερική αντιπολίτευση του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, που δεν πήρε καμία θέση στη κυβέρνηση. Αυτοί πήραν τώρα εκδίκηση.
► Τώρα θα έχουμε εκλογές ή κάποιος από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα απλώς θα αντικαταστήσει τον Ζάεφ στην πρωθυπουργία;
Η ερώτηση θα ήταν πιο σωστή ως εξής: Θα ψήφιζε η πλειοψηφία υπέρ των Σοσιαλδημοκρατών; Όμως δεν μπορούμε να έχουμε σαφή απάντηση στο ερώτημα. Προσωπικά θεωρώ ότι δεν θα έχουμε πρόωρες εκλογές, γιατί το θέμα της Βουλγαρίας, που είναι σημαντικό για τους ψηφοφόρους του VMRO αλλά και άλλους παράγοντες, είναι σε εκκρεμότητα.
Μπορεί ο Ζάεφ να ήταν έτοιμος για ένα μεγάλο συμβιβασμό, αλλά είχε δεχθεί κριτική από την κοινή γνώμη ακόμη και από το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα για αυτό το συμβιβασμό. Ο Μακρόν μπορεί να απείλησε τη Βουλγαρία για να βρεθεί ένας συμβιβασμός, αλλά αυτός θα γινόταν δυνατός μετά τις βουλγαρικές εκλογές. Εκεί για την ώρα έχουν μεταβατική κυβέρνηση.
Ποιος λοιπόν θα μπορούσε να αντικαταστήσει τον Ζάεφ; Πρώτα πρέπει να περιμένουμε το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα να δεχθεί την παραίτηση του Ζάεφ. Οι άνθρωποι οι πιο κοντινοί του θα μπορούσαν να τον αντικαταστήσουν. Για παράδειγμα, ο Σπασόφσκι, ο υπουργός Εσωτερικών θα μπορούσε να τον αντικαταστήσει. Είναι πρώην δήμαρχος της τρίτης μεγαλύτερης πόλης της Β. Μακεδονίας. Η ήττα στις δημοτικές εκλογές είναι ωστόσο μεγάλη προσωπική του ήττα επίσης. Θα του είναι δύσκολο να γίνει πρωθυπουργός ή και πρόεδρος του κόμματος.
Υπάρχει ο Μάρετσις, επίσης, ο υπουργός Δικαιοσύνης. Είναι ένας άνθρωπος που μπορεί να αντικαταστήσει τον Ζάεφ. Η λίστα όμως δεν είναι μεγάλη. Άλλοι υπουργοί, όπως, η υπουργός Παιδείας και Επιστημών, έχουν δεχθεί μεγάλη κριτική για τις πολιτικές τους και έχουν χάσει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο.
► Εάν έχουμε εκλογές, ποιο κόμμα έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να κερδίσει;
Το (εθνικιστικό-ΣΣ) VMRO είναι αυτό που έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες. Επίσης το κόμμα Dump, που είναι φιλελεύθεροι δημοκράτες και πράσινοι, και το κόμμα των Αλβανών, θα μπορούσαν ίσως να διαμορφώσουν μια πλειοψηφία. Η Αριστερά, που δεν είναι σαν τον ΣΥΡΙΖΑ, – είναι εναντίον των Αλβανών, έχουν αναρχικούς στις τάξεις τους, είναι πολλοί νέοι που ασκούν κριτική στα πάντα, αποτελούν την τρίτη πολιτική δύναμη στη χώρα.
► Ο Ζάεφ μπορεί ακόμη να παίξει ρόλο στο πολιτικό σκηνικό;
Από την περίπτωση του Ζάεφ μπορούν να εξαχθούν ορισμένα μαθήματα. Κάποιοι είναι εναντίον του. Η κοινή γνώμη έχει πολύ χαμηλό επίπεδο πολιτικής παιδείας. Όμως, έχει δύναμη, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο. Αλλά πρέπει να δούμε πως θα αντιμετωπιστεί από τους θεσμούς, όπως η Γερουσία.
► Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στις σχέσεις με την Ελλάδα και την ένταξη στην ΕΕ;
Αυτό το ερώτημα έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Το VMRO δε θέλει το όνομα «Βόρεια Μακεδονία». Ο Μιτσκόφσκι, ο επικεφαλής στην αντιπολίτευση, δεν χρησιμοποιεί το όνομα «Μακεδονία», είναι εναντίον του συμβιβασμού με τη Βουλγαρία, είναι ένας πολιτικός εναντίον της ΕΕ. Είχα γράψει ένα άρθρο με τίτλο «Τα Βαλκάνια κερδίζουν την ΕΕ, και η Μακεδονία(εννοώντας την ελληνική) τη Β. Μακεδονία».
Δε μπορώ να πω τι θα συμβεί. Πρέπει να δούμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Η Συμφωνία των Πρεσπών δεν μπορεί να ανακληθεί. Όμως η επικοινωνία και η χρήση του ονόματος Β. Μακεδονία δεν υφίσταται ανάμεσα στους πολιτικούς του VMRO. Είναι εθνικιστές και σφόδρα εναντίον του Ζάεφ για αυτή τη Συμφωνία. Λυπάμαι πολυ για αυτό. Ο κ. Τσίπρας είχε μεγάλο κόστος για να λύσει αυτό το πρόβλημα, και αυτός όπως και ο Ζάεφ, δεν είχαν την πλειοψηφία της κοινής γνώμης μαζί τους. Υπάρχουν όμως πάντα πολίτες πολύ φιλικοί προς τους Έλληνες και προς τους άλλους λαούς των Βαλκανίων στη Β. Μακεδονία.