Ο Γενικός Διευθυντής της AstraZeneca, Pascal Soriot, μέσω συνέντευξης του, στην ιταλική La Repubblica και άλλες ευρωπαϊκές εφημερίδες, επισήμανε πως η ΕΕ «κακώς διαμαρτύρεται» σχετικά με τις καθυστερήσεις στην παράδοση των εμβολίων της εταιρείας, τονίζοντας αφενός ότι η Ένωση, καθυστέρησε τρεις μήνες να υπογράψει με την Astra και υποστηρίζοντας, αφετέρου, πως, η συμφωνία που έχει υπογραφεί δεν προβλέπει ακριβή ποσότητα δόσεων εμβολίων, αλλά αντίθετα αφορά τη «βέλτιστη προσπάθεια», εκ μέρους της εταιρείας. Να σημειωθεί πως, η συμφωνία ανάμεσα στην Ε.Ε. και την φαρμακευτική εταιρεία, «παραμένει στο σκοτάδι».
Χαρακτηριστικό του άσχημου κλίματος μεταξύ της ΕΕ και της εταιρίας είναι και το γεγονός, ότι η συνάντηση μεταξύ των δύο πλευρών που είχε οριστεί για σήμερα, (27/01), εξελίχθηκε σε «θρίλερ», με διεθνή ΜΜΕ να αναφέρουν αρχικά ότι ακυρώθηκε. Ειδικότερα, εκπρόσωπος της ΕΕ δήλωσε: «Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι πράγματι απόψε υπάρχει μια συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της [επιτροπής] για τη στρατηγική εμβολιασμού και ένας από τους εκπροσώπους της AstraZeneca ενημέρωσε το πρωί ότι η συμμετοχή τους δεν επιβεβαιώνεται. Αυτή είναι η μόνη πληροφορία που μπορούμε δώσουμε σε αυτό το στάδιο».
Όμως, λίγα μόλις λεπτά αφότου ο εκπρόσωπος της Κομισιόν ανακοίνωσε πως η αγγλο-σουηδική φαρμακευτική εταιρεία αρνήθηκε να παραστεί στη κρίσιμη συνάντηση, η AstraZeneca απέρριψε τους ισχυρισμούς αυτούς με μια σύντομη δήλωσή της. «Επιβεβαιώνουμε ότι δεν έχουμε αποσυρθεί και θα παρακολουθήσουμε τις συνομιλίες με την επιτροπή της ΕΕ αργότερα μέσα στη μέρα».
Ωστόσο, άλλες πηγές ανέφεραν ότι αντί της συνάντησης, η εταιρία θα απαντήσει γραπτώς στο αίτημα της αρμόδιας Επιτρόπου Υγείας, Στέλλας Κυριακίδου, για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την προβλεπόμενη μείωση κατά 60% των παραδόσεων εμβολίων στην ΕΕ, το 2021. Αυτό ανέφερε αξιωματούχος της Επιτροπής, σύμφωνα με το Politico.
Η Κομισιόν πάντως ασκούσε πιέσεις στην AstraZeneca να αλλάξει στάση και να προσέλθει στη συνεδρίαση. Παράλληλα, εξέταζε τα νομικά όπλα που διαθέτουν οι Βρυξέλλες απέναντι στην εταιρεία.
«Όλοι μας αντιδρούμε κάπως και πιο έντονα ή συναισθηματικά γι’ αυτά που μας συμβαίνουν αυτό το διάστημα. Το κατανοώ, δεδομένου ότι η Κομισιόν τρέχει όλη αυτή τη διαδικασία για το σύνολο της Ευρώπης», δήλωσε παράλληλα ο Soriot, στην ίδια συνέντευξη στη La Repubblica, αφήνοντας «αιχμές» για την στάση της Ε.Ε. .
Από την πλευρά της βέβαια, η Ένωση έχει αντιτείνει ότι έχει πληρώσει προκαταβολή ύψους 336 εκατ. ευρώ στην εταιρεία και ζητεί εξηγήσεις για την διαφαινόμενη καθυστέρηση.
Επίσης, ο Soriot προσθέτει ότι, μόλις η ΕΕ δώσει τη ρυθμιστική της έγκριση για το εμβόλιο των AstraZeneca και Πανεπιστημίου της Οξφόρδης – η οποία αναμένεται εντός των επόμενων ημερών – η εταιρεία θα στείλει αμέσως 3 εκατ. δόσεις, με στόχο αυτές να φθάσουν τα 17 εκατομμύρια μέσα στον Φεβρουάριο.
Η Κομισιόν παραδέχεται ότι η εταιρεία είχε πράγματι συμφωνία «βέλτιστης προσπάθειας» σχετικά με τις παραδόσεις, αλλά επιμένει ότι υπέγραψε συμφωνία προαγοράς που περιελάμβανε την υποχρέωση ότι η εταιρεία έχει την κατασκευαστική ικανότητα να παραδίδει τις δόσεις.
Πόλεμος χαρακωμάτων
Ως αποτέλεσμα αυτού του μπρα-ντε-φέρ, ο πρόεδρος της εμπορικής επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Bernd Lange, ζήτησε τη δημοσίευση της σύμβασης. Σε κάθε περίπτωση, στη συνάντηση – με όποιον τρόπο κι αν γίνει – η φαρμακευτική εταιρία επιβεβαιώνει επαφές μόνο με την Κομισιόν και όχι με την αρμόδια επιτροπή της ΕΕ, όπου συμμετέχουν και τα κράτη-μέλη.
Η άσχημη εμπειρία με την AstraZeneca, αλλά και με την συγκέντρωση μεγάλων αποθεμάτων εμβολίων από λίγες χώρες, οδηγεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην εγκαθίδρυση μηχανισμού ελέγχου των εξαγωγών των εμβολίων από όλες τις εταιρείες προς τρίτες χώρες μέχρι το τέλος της εβδομάδας.
Αφορμή στάθηκε και η στάση του Ηνωμένου Βασιλείου, αφού διπλωματικές πηγές των Βρυξελλών ανέφεραν στην Εφημερίδα των Συντακτών, ότι εκτιμούν πως το Λονδίνο επωφελήθηκε των εμβολίων που δεν θα πάρει άμεσα η Ευρώπη.
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κάλεσε τις φαρμακευτικές εταιρείες να σεβαστούν τις δεσμεύσεις τους, καθώς οι περικοπές και οι καθυστερήσεις στην προμήθεια των εμβολίων στα κράτη-μέλη απομακρύνουν τον στόχο για τον εμβολιασμό του 70% του ευρωπαϊκού πληθυσμού έως το τέλος καλοκαιριού.
Η Κομισιόν έχει εξοργιστεί, διότι η εταιρεία, ενώ δεν έχει μειώσει τις παραδόσεις στη Βρετανία, ισχυρίζεται πως έχει έλλειψη πρώτων υλών μόνο στο εργοστάσιό της στο Βέλγιο.
Οργισμένα όμως είναι και τα κράτη-μέλη. Στη Γερμανία, ο υπουργός Υγείας ζήτησε να υπάρξουν κυρώσεις σε περίπτωση που διαπιστωθεί παρατυπία στην εξαγωγή εμβολίων σε τρίτες χώρες. Άλλα κράτη-μέλη σκέφτονατι να στραφούν νομικά κατά της AstraZeneca για παράβαση των συμβολαίων προμήθειας στην περίπτωση που η εταιρεία δεν τηρήσει το πρόγραμμα παράδοσης εμβολίων κατά του κορονοϊού.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Λετονίας, Εντγκαρς Ρίνκεβιτς σημείωσε ότι οι χώρες της ΕΕ θα κινηθούν νομικά μόνο στο πλαίσιο μιας συντονισμένης ενέργειας, παρά το γεγονός ότι κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε. έχει ξεχωριστό συμβόλαιο προμήθειας με την εταιρεία.
Αλλες χώρες, όπως η Σουηδία ή η Ιταλία, σκέφτονται να στραφούν και κατά της Pfizer: για τη χρέωση της 6ης δόσης η πρώτη και για τις καθυστερήσεις η δεύτερη.
Όλα αυτά, ενώ το εμβόλιο της AstraZeneca δεν έχει ακόμη λάβει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ). Όπως δήλωσε στην Επιτροπή Υγείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η εκτελεστική διευθύντρια του οργανισμού, Εμερ Κουκ, η άδεια αναμένεται ώς το τέλος της εβδομάδας. Σε ό,τι αφορά το άλλο μεγάλο ζήτημα που ανέδειξαν γερμανικές εφημερίδες σε σχέση με την αποτελεσματικότητα του εμβολίου στον πληθυσμό άνω των 65, η ίδια δήλωσε ότι τα στοιχεία αφορούν ένα πολύ μικρό δείγμα, εξηγώντας ότι οι ειδικοί εξετάζουν τα συνολικά ποσοστά επί του συνόλου του πληθυσμού και των ομάδων και εξάγουν συμπεράσματα.
Η Εμερ Κουκ σημείωσε ότι ακόμη ένα εμβόλιο, αυτό της Johnson&Johnson με την εταιρεία Jansen, βρίσκεται σε κυλιόμενη αξιολόγηση, ενώ παράλληλα εξελίσσονται διαδικασίες για άλλα εμβόλια όπως το ρωσικό SputnicV. Η ίδια τόνισε ότι ο ΕΜΑ εξετάζει τρόπους να διευκολύνει τη βιομηχανική παραγωγή των εμβολίων και εξετάζει τα προβλήματα που έχουν ανακύψει, εκφράζοντας την ελπίδα να είναι πρόσκαιρα. Σημείωσε τέλος ότι ο ΕΜΑ εξετάζει και πλήθος φαρμάκων για τη νόσο προς αδειοδότηση.