Τα δάση συχνά θεωρούνται η απόλυτη λύση για την κλιματική αλλαγή, όπως στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, όπου επιχειρηματίες και πολιτικοί ανακοίνωσαν πρωτοβουλία για τη δενδροφύτευση ενός τρισεκατομμυρίου δένδρων παγκοσμίως.
Η προσπάθεια προσείλκυσε το διεθνές ενδιαφέρον την Τρίτη το βράδυ, όταν την επικαλέστηκε ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στην ομιλία του για την «Κατάσταση του Εθνους», χωρίς ωστόσο να αναφερθεί στην κλιματική αλλαγή.
Ενώ όμως τα δάση είναι ζωτικής σημασίας για να καταπίνουν και να αποθηκεύουν διοξείδιο του άνθρακα (αυτή τη στιγμή απορροφούν το 30% σε ολόκληρο τον πλανήτη), είναι ταυτόχρονα εξαιρετικά ευάλωτα στην εποχή της κλιματικής αλλαγής. Σε ένα θερμότερο, ξηρότερο και πιο «εύφλεκτο» κλίμα, όπως στην περιοχή της Μεσογείου, τα δάση μπορούν να πεθάνουν αργά από ξηρασία ή να τυλιχθούν στις φλόγες σχεδόν αμέσως, απελευθερώνοντας στην ατμόσφαιρα όλο τον άνθρακα που προκαλεί την υπερθέρμανση του πλανήτη και τον οποίο είχαν αποθηκεύσει στους κορμούς και τα κλαριά τους.
Αυτό εγείρει ένα επείγον ερώτημα: πώς να διαχειριστούμε τα δάση σε έναν κόσμο, τον οποίο άλλαξαν τόσο δραματικά οι άνθρωποι;
«Πρέπει να αποφασίσουμε ποιο θα είναι το δάσος του μέλλοντος στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής». Έτσι διατυπώνει την πρόκληση η Κίρστεν Τόνικε, ειδικά σε θέματα οικολογίας και πυρκαγιών στο Ινστιτούτο Ερευνας για τις Συνέπειες της Κλιματικής Αλλαγής στο Ποτσνταμ της Γερμανίας.
Η αναβίωση των δασών στην Ευρώπη καθιστά υποχρεωτική αυτή τη συζήτηση. Σήμερα το 40% της έκτασης της Ε.Ε. καλύπτεται από δένδρα, με αποτέλεσμα να είναι από αυτήν την άποψη μία από τις πλουσιότερες περιοχές του κόσμου, από άποψη δασών. Αυτό συνεπάγεται ότι είναι ευάλωτη και σε φωτιές.
Το 2019, η υπερβολική ζέστη και η ξηρασία βοήθησαν την εξάπλωση πυρκαγιών σε σχεδόν 1.300 τετραγωνικά μίλια της ηπείρου, μία έκταση μεγαλύτερη από το 15% του ετήσιου μέσου όρου της δεκαετίας.
O Mαρκ Καστελνού, 47χρονος αναλυτής στην πυροσβεστική υπηρεσία της Καταλωνίας έχει δει αυτήν την αλλαγή από πρώτο χέρι στους ζεστούς, ξηρούς λόφους της ισπανικής περιοχής, όπου ζει η οικογένειά του εδώ και γενιές σε ένα μεσαιωνικό χωριό. Η μαμά του μεγάλωσε καλλιεργώντας αμυγδαλιές. Ωστόσο, ο κήπος εγκαταλείφθηκε εδώ και χρόνια και στη θέση του υπάρχει ένα ακατάστατο δάσος από βελανιδιές και λευκά πεύκα, ενώ εκεί όπου έβοσκαν κατσίκες υπάρχει ένα χαλί από ξερό γρασίδι, το ιδανικό τοπίο για φωτιά.
SΟΜΙΝΙ SENGUPTA / THE NEW YORK TIMES
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ