Τι αναφέρει το προσχέδιο του Οδικού Χάρτη για την Αμυντική Ετοιμότητα
Οι χώρες της ΕΕ έχουν πέντε χρόνια για να προετοιμαστούν για πόλεμο, σύμφωνα με ένα στρατιωτικό σχέδιο που θα παρουσιαστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Πέμπτη (16/10), όπως αναφέρει το Politico.
«Μέχρι το 2030, η Ευρώπη χρειάζεται μια αρκετά ισχυρή ευρωπαϊκή αμυντική στάση για να αποτρέψει αξιόπιστα τους αντιπάλους της, καθώς και να ανταποκριθεί σε τυχόν επιθέσεις», αναφέρει το προσχέδιο, το οποίο θα συζητηθεί αρχικά από τους υπουργούς Άμυνας την Τετάρτη (15/10), πριν παρουσιαστεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Πέμπτη (16/10) και στη συνέχεια θα τεθεί υπόψη των Ευρωπαίων ηγετών την επόμενη εβδομάδα.
Ο Οδικός Χάρτης για την Αμυντική Ετοιμότητα 2030 αποτελεί ένδειξη του αυξανόμενου ρόλου της ΕΕ στις στρατιωτικές υποθέσεις, δηλώνοντας μια αντίδραση στον πόλεμο του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία και στην ασαφή δέσμευση του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
«Μια στρατιωτικοποιημένη Ρωσία αποτελεί μια διαρκή απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο άμεσο μέλλον», αναφέρει το έγγραφο, το οποίο δημοσιοποιήθηκε για πρώτη φορά από το Bloomberg.
Ενώ οι χώρες της ΕΕ αυξάνουν ραγδαία τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους, μεγάλο μέρος αυτών των δαπανών «παραμένει σε συντριπτικό βαθμό εθνικό, οδηγώντας σε κατακερματισμό, πληθωρισμό κόστους και έλλειψη “διαλειτουργικότητας”», αναφέρει το 16σέλιδο έγγραφο.
Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ πιέζει τις πρωτεύουσες να αγοράζουν όπλα από κοινού και θέλει τουλάχιστον το 40% των αμυντικών προμηθειών να αποτελούν κοινές συμβάσεις μέχρι το τέλος του 2027 — πάνω από το ελάχιστο ένα πέμπτο που ισχύει σήμερα. Ο ίδιος οδικός χάρτης θέτει επίσης στόχους για τουλάχιστον το 55% των αγορών όπλων να προέρχεται από εταιρείες της ΕΕ και της Ουκρανίας έως το 2028 και τουλάχιστον το 60% έως το 2030.
Καθορισμός προτεραιοτήτων
Το έγγραφο εξετάζει σημείο προς σημείο μια σειρά προτεραιοτήτων.
Ένας από τους κύριους στόχους του είναι να καλύψει τα κενά στις δυνατότητες της ΕΕ σε εννέα τομείς: Αεροπορική και πυραυλική άμυνα, παράγοντες που την καθιστούν ικανή, στρατιωτική κινητικότητα, συστήματα πυροβολικού, τεχνητή νοημοσύνη και κυβερνοασφάλεια, πυραύλους και πυρομαχικά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και αντιαεροπορικά αεροσκάφη, χερσαίες μάχες και θαλάσσιες μεταφορές. Το σχέδιο αναφέρει επίσης τομείς, όπως η αμυντική ετοιμότητα και ο ρόλος της Ουκρανίας, η οποία θα είναι βαριά οπλισμένη και υποστηριζόμενη για να γίνει ένας «ατσάλινος σκαντζόχοιρος» ικανός να αποτρέψει τη ρωσική επιθετικότητα.
Περιλαμβάνει επίσης χρονοδιαγράμματα για τρία βασικά έργα: Την ενίσχυση της Ανατολικής Πτέρυγας, η οποία θα ενσωματώσει συστήματα επίγειας άμυνας με συστήματα αεράμυνας και αντι-drone και το «Ευρωπαϊκό Τείχος Drone» που πρότεινε πρόσφατα η Επιτροπή για την καλύτερη προστασία των ανατολικών χωρών· την Ευρωπαϊκή Αεροπορική Ασπίδα για τη δημιουργία ενός πολυεπίπεδου συστήματος αεράμυνας· και μια Ασπίδα Άμυνας για το Διάστημα που θα αφορά στην προστασία των διαστημικών πόρων του μπλοκ.
Η Επιτροπή ελπίζει ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα εγκρίνουν αυτά τα τρία έργα μέχρι το τέλος του έτους.
Για να είναι έτοιμα έως το 2030, σύμφωνα με το προσχέδιο του οδικού χάρτη, τα έργα σε όλους τους τομείς προτεραιότητας θα πρέπει να ξεκινήσουν το πρώτο εξάμηνο του 2026. Μέχρι το τέλος του 2028, θα πρέπει να έχουν τεθεί σε εφαρμογή έργα, συμβάσεις και χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση των πιο επειγόντων κενών.
Η Επιτροπή θέλει επίσης να χαρτογραφήσει την αύξηση της βιομηχανικής δυναμικότητας που απαιτείται για την κάλυψη των κενών και τον εντοπισμό κινδύνων και σημείων συμφόρησης στην αλυσίδα εφοδιασμού σε κρίσιμες πρώτες ύλες. Αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί αμφιλεγόμενο, καθώς η ευρωπαϊκή βιομηχανία παραδοσιακά διστάζει να μοιραστεί πάρα πολλές πληροφορίες σχετικά με την παραγωγή και τις αλυσίδες εφοδιασμού με τις Βρυξέλλες.
Εύρεση των χρημάτων
Το έγγραφο αναφέρει ότι η ΕΕ θα βοηθήσει στην κινητοποίηση έως και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για δαπάνες στην άμυνα, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος SAFE ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για δάνεια έναντι όπλων, του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Βιομηχανίας Άμυνας ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ — το οποίο βρίσκεται ακόμη υπό διαπραγμάτευση — του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας και, μόλις εγκριθεί το 2027, του επόμενου πολυετούς προϋπολογισμού του μπλοκ.
Υπογραμμίζει ότι οι χώρες θα παραμείνουν στον έλεγχο, τονίζοντας ότι «τα κράτη μέλη είναι και θα παραμείνουν κυρίαρχα για την εθνική τους άμυνα». Παρά την προσεκτική αυτή διατύπωση, ορισμένες χώρες μέλη χαλιναγωγούν τον μεγαλύτερο ρόλο που διαδραματίζει η ΕΕ στην άμυνα — ένας τομέας που παραδοσιακά προορίζεται για τις εθνικές κυβερνήσεις.
«Ο πρωταρχικός στόχος πρέπει να είναι η προετοιμασία των συνθηκών ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να εκπληρώσουν τους εθνικούς και διεθνείς στόχους ικανοτήτων τους», δήλωσε η Γερμανία στην επίσημη συμβολή της στον Οδικό Χάρτη Ετοιμότητας 2030 της ΕΕ.
Η σουηδική πλευρά, σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, ανέφερε ότι «οι δείκτες πρέπει να είναι προσανατολισμένοι στην παραγωγή και να επικεντρώνονται στη μέτρηση απτών αποτελεσμάτων», αντί να απαιτούν σε ποιο βαθμό οι χώρες χρησιμοποιούν συγκεκριμένα εργαλεία όπως οι κοινές προμήθειες.
Ο στόχος του σχεδίου
Το στρατιωτικό σχέδιο, το οποίο προετοιμάζεται από το καλοκαίρι, έχει ως στόχο να αντιμετωπίσει ανησυχίες από ολόκληρο το μπλοκ, όχι μόνο από τις χώρες που αισθάνονται ότι απειλούνται περισσότερο από τη Ρωσία. «Κλείνοντας το μάτι» στα έθνη της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, το σχέδιο αυτό τονίζει ότι «η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει να είναι τυφλή στις απειλές που προέρχονται από άλλα μέρη του κόσμου», αναφέροντας τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Το προσχέδιο έχει επίσης ως στόχο να διασφαλιστεί ότι ότι η ΕΕ θα συντονιστεί στενά με το ΝΑΤΟ. καθώς η υπερ-ατλαντική συμμαχία και ορισμένες κυβερνήσεις ανησυχούν για τη δημιουργία από τις Βρυξέλλες μιας παράλληλης αμυντικής δομής που θα περιπλέξει τα πολεμικά σχέδια αντί να ενσωματωθεί ομαλά στο ΝΑΤΟ.
Στόχος είναι να επιτραπεί στην ΕΕ να γίνει πιο ανεξάρτητη σε έναν πολύ πιο επικίνδυνο κόσμο.
«Τα αυταρχικά κράτη επιδιώκουν ολοένα και περισσότερο να παρεμβαίνουν στις κοινωνίες και τις οικονομίες μας», αναφέρει το προσχέδιο. «Οι παραδοσιακοί σύμμαχοι και εταίροι αλλάζουν επίσης την εστίασή τους προς άλλες περιοχές του κόσμου… Η αμυντική στάση και οι δυνατότητες της Ευρώπης πρέπει να είναι έτοιμες για τα πεδία των μαχών του αύριο», τονίζεται επίσης σε αυτό.