Η Ευρωπαϊκή Ένωση ρυθμίζει τη ζωή περισσότερων από 448 εκατομμυρίων ανθρώπων στην Ευρώπη.
Οι ευρωεκλογές χαρακτηρίζονται από χαμηλή συμμετοχή, συχνά λόγω της έλλειψης γνώσεων για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα υπόλοιπα θεσμικά όργανα της Ε.Ε..
Η συμμετοχή στις τελευταίες ευρωεκλογές του 2019 κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό από το 1994, φτάνοντας κατά μέσο όρο στην ΕΕ, το 50,66%. Το 2014 η συμμετοχή στις ευρωεκλογές ήταν 42,6% και το 2009 ήταν 42,97%.
Δείτε ΕΔΩ όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τις ευρωεκλογές 2024
To απερχόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Το απερχόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα μέλη του οποίου θα ανανεωθούν μετά τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, σήμερα έχει 705 έδρες που κατανέμονται σε 7 πολιτικές οικογένειες:
- Κοινοβουλευτική Ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες) , με 176 έδρες
- Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, με 139 έδρες
- Renew Europe (Φιλελεύθεροι), με 102 έδρες
- Ομάδα των Πρασίνων/ Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία, με 72 έδρες
- Ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, με 69 έδρες
- Ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία, με 49 έδρες
- Ομάδα της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – GUE/NGL, με 37 έδρες
Οι ευρωβουλευτές που δεν ανήκουν σε καμία πολιτική ομάδα της Ευρωβουλής, οι Μη Εγγεγραμμένοι (NI), έχουν σήμερα 61 έδρες.
Ημερομηνίες ευρωεκλογών
Μεταξύ 6 και 9 Ιουνίου, περίπου 370 εκατομμύρια Ευρωπαίοι από τα 27 κράτη μέλη καλούνται στις κάλπες για να εκλέξουν τους 720 βουλευτές της 10ης νομοθετικής περιόδου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Την Πέμπτη 6 Ιουνίου, ψήφισαν οι πολίτες της Ολλανδίας. Την Παρασκευή 7 Ιουνίου, ψηφίζουν η Ιρλανδία και η Τσεχία, χώρα στην οποία οι ψηφοφόροι έχουν δύο ημέρες για να ψηφίσουν (Παρασκευή και Σάββατο). Το Σάββατο 8 Ιουνίου θα προσέλθουν στις κάλπες οι ψηφοφόροι της Σλοβακίας, της Μάλτας και της Λετονίας. Την Κυριακή, 9 Ιουνίου, ψηφίζουν οι πολίτες σε 21 χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, δικαίωμα ψήφου έχουν οι πολίτες άνω των 18 ετών, εκτός από την Ελλάδα (άνω των 17 ετών), τη Γερμανία, το Βέλγιο, την Αυστρία και τη Μάλτα (άνω των 16 ετών).
Η ψήφος είναι υποχρεωτική μόνο σε πέντε κράτη μέλη: Ελλάδα, Κύπρο, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Βουλγαρία. Στο Βέλγιο, η ψηφοφορία δεν είναι υποχρεωτική για ψηφοφόρους ηλικίας 16 και 17 ετών.
Πόσο συχνά γίνονται οι ευρωπαϊκές εκλογές;
Οι Ευρωπαϊκές εκλογές γίνονται κάθε πέντε χρόνια. Οι τελευταίες Ευρωπαϊκές εκλογές έγιναν τον Μάιο του 2019. Οι επόμενες ευρωπαϊκές εκλογές θα διεξαχθούν από τις 6 μέχρι τις 9 Ιουνίου του 2024.
Τι θα εκλέξουν οι ψηφοφόροι
Οι εκλογές γίνονται μόνο για τις έδρες του Ευρωκοινοβουλίου.
Το άλλο κύριο νομοθετικό σώμα της ΕΕ, το Συμβούλιο της ΕΕ, εκπροσωπεί τις κυβερνήσεις των χωρών μελών. Σε αυτό, υπουργοί των χωρών μελών συναντώνται σε διάφορες συνθέσεις, για παράδειγμα όλοι οι υπουργοί Εξωτερικών ή οι υπουργοί Παιδείας της ΕΕ, για να συζητήσουν θέματα κοινού ενδιαφέροντος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που προτείνει σχέδια νόμου για εξέταση, τροποποίηση ή ακόμη και απόρριψη από τους άλλους δύο θεσμούς, δεν εκλέγεται. Αποτελείται από 27 Επιτρόπους περιλαμβανομένου του/της προέδρου της Επιτροπής, ο καθένας από τους οποίους διορίζεται από τη χώρα του/της μετά τις ευρωεκλογές.
Το νέο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο θα έχει 720 έδρες
Μετά τις ευρωεκλογές, οι έδρες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα αυξηθούν από 705 σε 720. Αυτή η αύξηση κατά δεκαπέντε έδρες αντικατοπτρίζει «δημογραφικές αλλαγές στα κράτη μέλη». Ωφελήθηκαν δώδεκα χώρες που απέκτησαν επιπλέον έδρες. Ο αριθμός των εδρών για την Ελλάδα παρέμεινε ο ίδιος και εκλέγει 21 ευρωβουλευτές. Κατά γενικό κανόνα, ο αριθμός των ευρωβουλευτών αποφασίζεται πριν από κάθε εκλογική διαδικασία. Το σύνολο δεν μπορεί να ξεπεράσει τους 750 συν τον πρόεδρο.
Πόσους ευρωβουλευτές εκλέγει η κάθε χώρα
Ακολουθεί ο αριθμός των ευρωβουλευτών που θα εκλεγούν σε κάθε χώρα στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024:
-
- Γερμανία: 96
-
- Γαλλία: 81
-
- Ιταλία: 76
-
- Ισπανία: 61
-
- Πολωνία: 53
-
- Ρουμανία: 33
-
- Ολλανδία: 31
-
- Βέλγιο: 22
-
- Ελλάδα: 21
-
- Τσεχία: 21
-
- Σουηδία: 21
-
- Πορτογαλία: 21
-
- Ουγγαρία: 21
-
- Αυστρία: 20
-
- Βουλγαρία: 17
-
- Δανία: 15
-
- Φινλανδία: 15
-
- Σλοβακία: 15
-
- Ιρλανδία: 14
-
- Κροατία: 12
-
- Λιθουανία: 11
-
- Σλοβενία: 9
-
- Λετονία: 9
-
- Εσθονία: 7
-
- Κύπρος: 6
-
- Λουξεμβούργο: 6
-
- Μάλτα: 6
Ο αριθμός των ευρωβουλευτών που εκλέγονται από κάθε χώρα της ΕΕ συμφωνείται πριν από κάθε εκλογική διαδικασία και βασίζεται στην αρχή της φθίνουσας αναλογικότητας, που σημαίνει ότι κάθε ευρωβουλευτής από μια μεγαλύτερη χώρα αντιπροσωπεύει περισσότερους ανθρώπους από έναν ευρωβουλευτή από μια μικρότερη χώρα. Ο ελάχιστος αριθμός ευρωβουλευτών από οποιαδήποτε χώρα είναι έξι και ο μέγιστος αριθμός είναι 96.
Πότε ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση
Με τη Συνθήκη της Ρώμης του 1957 ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), πρόδρομος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, αυτή η ομάδα χωρών χρησιμοποιεί το όνομα Ευρωπαϊκή Ένωση.
Περισσότερες χώρες έγιναν σταδιακά μέλη της ΕΕ από τότε. Η πιο σημαντική διεύρυνσή της σημειώθηκε το 2004 με την προσχώρηση 10 χωρών, κυρίως της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, της Κύπρου και της Μάλτας. Η Βρετανία είναι η μοναδική χώρα που έχει αποχωρήσει από την ΕΕ.
Πόσος είναι ο πληθυσμός της ΕΕ
Ο πληθυσμός της ΕΕ των 27 χωρών μελών συνολικά είναι λίγο κάτω από 450 εκατομμύρια. Οι χώρες έχουν όλες μαζί ένα ΑΕΠ που φθάνει σχεδόν τα 17 τρισεκατομμύρια ευρώ και οι εμπορικές ανταλλαγές τους αντιστοιχούν περίπου στο 15% του παγκόσμιου εμπορίου.
Τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – Οι εξουσίες που έχει
Το Ευρωκοινοβούλιο έχει δύο έδρες: στις Βρυξέλλες (Βέλγιο) και στο Στρασβούργο (Γαλλία).
Τις περισσότερες φορές η ολομέλεια συγκαλείται στο Στρασβούργο για την ψήφιση νόμων. Οι συνεδριάσεις του κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες γίνονται συνήθως σε καθημερινή βάση για άλλα κοινοβουλευτικά ζητήματα.
Είναι το μόνο ευρωπαϊκό όργανο, τα μέλη του οποίου εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες των 27 μελών της ΕΕ κάθε 5 χρόνια. Είναι η μοναδική άμεσα εκλεγόμενη πολυεθνής συνέλευση στον κόσμο.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψηφίζει νομοθετικά κείμενα που προτείνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μαζί με το Συμβούλιο της ΕΕ είναι συννομοθέτης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των πολιτών της ΕΕ, και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκπροσωπώντας τα συμφέροντα των χωρών, διαμορφώνουν τις προτάσεις της Επιτροπής και, εάν συμφωνούν, τις εγκρίνουν.
Όπως οι εθνικοί βουλευτές, έτσι και οι ευρωβουλευτές ψηφίζουν νόμους που τα κράτη-μέλη θα πρέπει να εφαρμόσουν. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι εκείνο που προετοιμάζει και ψηφίζει τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επίσης λειτουργία παρακολούθησης. Τα μέλη του εκλέγουν τον/την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προτείνεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το Κοινοβούλιο μπορεί επίσης να επικρίνει την Επιτροπή, η οποία στη συνέχεια πρέπει να υποβάλει την παραίτησή της.
Τι κάνουν οι ευρωβουλευτές για εσάς;
Είναι ο σύνδεσμός σας με τις αποφάσεις που διαμορφώνουν την ΕΕ! Εσείς τους ψηφίζετε και αυτοί ψηφίζουν εκ μέρους σας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Εκεί οι ευρωβουλευτές εργάζονται για να προστατέψουν τα συμφέροντά σας, βελτιώνοντας και δημιουργώντας νόμους που επηρεάζουν την καθημερινότητά σας. Χρέος των ευρωβουλευτών είναι να ακούν τις ανησυχίες του κόσμου και να δρουν με βάση αυτές, να συζητούν με την κοινωνία των πολιτών και τις επιχειρήσεις για να διασφαλίζουν πως η γνώμη όλων ακούγεται σε ενωσιακό επίπεδο.
Και να θυμάστε: Οι ευρωβουλευτές εκπροσωπούν εσάς. Εσείς τους επιλέγετε ψηφίζοντας στις ευρωπαϊκές εκλογές κάθε πέντε χρόνια.
Ψηφίζουμε εθνικά κόμματα ή ευρωπαϊκά κόμματα;
Οι εκλογές διεκδικούνται από εθνικά πολιτικά κόμματα, αλλά μόλις εκλεγούν οι ευρωβουλευτές, οι περισσότεροι επιλέγουν να γίνουν μέλη διακρατικών πολιτικών ομάδων. Τα περισσότερα εθνικά κόμματα είναι συνδεδεμένα με ένα πανευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα.
Ποιες είναι οι πολιτικές ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο;
Οι ευρωβουλευτές συμμετέχουν σε πολιτικές ομάδες που βασίζονται σε κοινά ιδανικά. Κάθε ομάδα έχει τουλάχιστον 23 ευρωβουλευτές από τουλάχιστον το ένα τέταρτο των χωρών της ΕΕ. Στη σημερινή Βουλή υπάρχουν επτά ομάδες.
Πού θα βρω τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών του 2024;
Τα εκλογικά αποτελέσματα θα ανακοινωθούν ζωντανά στην ειδική ιστοσελίδα του Κοινοβουλίου.
Τι θα γίνει αμέσως μετά τις εκλογές;
Οι εκλεγμένοι ευρωβουλευτές εργάζονται για να σχηματίσουν πολιτικές ομάδες. Στην πρώτη σύνοδο ολομέλειας του νέου Κοινοβουλίου, οι ευρωβουλευτές συνεδριάζουν και εκλέγουν τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Σε επόμενη σύνοδο, το Κοινοβούλιο θα εκλέξει τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αργότερα θα αξιολογήσει και θα εγκρίνει το Σώμα των Επιτρόπων στο σύνολό του.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ, υπεύθυνη για την πρόταση και την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ και την καθημερινή λειτουργία της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των πολιτών της ΕΕ, και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκπροσωπώντας τα συμφέροντα των χωρών, διαμορφώνουν προτάσεις της Επιτροπής και, εάν συμφωνούν, τις εγκρίνουν.
Διαβάστε περισσότερα για την ΕΕ και τα θεσμικά της όργανα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι το θεσμικό όργανο της ΕΕ που έχει το μονοπώλιο της νομοθετικής πρωτοβουλίας και σημαντικές εκτελεστικές εξουσίες σε τομείς όπως ο ανταγωνισμός και το εξωτερικό εμπόριο.
Πρόκειται για το κύριο εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνίσταται σε ένα σώμα μελών που απαρτίζεται από έναν Επίτροπο ανά κράτος μέλος. Η Επιτροπή επιβλέπει την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης και την τήρηση των Συνθηκών από τα κράτη μέλη. Προεδρεύει επίσης στις επιτροπές που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ.
Το πρώην σύστημα της επιτροπολογίας έχει αντικατασταθεί από νέα νομικά μέσα, και συγκεκριμένα από τις εκτελεστικές και τις κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
Είναι το όργανο που λαμβάνει τις αποφάσεις. Κάθε τρεις μήνες συνέρχονται στις Βρυξέλλες οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, οι οποίοι αποφασίζουν για τους γενικούς προσανατολισμούς της Ένωσης που πρέπει να υλοποιηθούν. Δίνει το σφυγμό στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από τους αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων των κρατών μελών, παρέχει την αναγκαία ώθηση για την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καθορίζει τους γενικούς πολιτικούς προσανατολισμούς της. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής είναι επίσης μέλος χωρίς δικαίωμα ψήφου. Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου απευθύνεται προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στην αρχή των συνεδριάσεών του. Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέστη θεσμικό όργανο της Ένωσης και απέκτησε μακροπρόθεσμη προεδρία.
Το Συμβούλιο της Ε.Ε.
Το Συμβούλιο της Ε.Ε. αποτελεί το θεσμικό όργανο που, από κοινού με το Κοινοβούλιο, εγκρίνει τη νομοθεσία της ΕΕ μέσω κανονισμών και οδηγιών και καταρτίζει αποφάσεις και μη δεσμευτικές συστάσεις.
Συγκεκριμένα, οι 27 υπουργοί, που συνεδριάζουν ανά τομέα, διαπραγματεύονται και υιοθετούν τους νόμους και αποφασίζουν κοινές πολιτικές (οικονομία, εσωτερικές υποθέσεις, μεταφορές κλπ.). Η νομοθεσία της ΕΕ και ο προϋπολογισμός πρέπει να περνούν από το Συμβούλιο της ΕΕ. Το Συμβούλιο αποτελεί το θεσμικό όργανο που, από κοινού με το Κοινοβούλιο, εγκρίνει τη νομοθεσία της ΕΕ μέσω κανονισμών και οδηγιών και καταρτίζει αποφάσεις και μη δεσμευτικές συστάσεις. Στους τομείς αρμοδιότητάς του λαμβάνει τις αποφάσεις του με απλή πλειοψηφία, ειδική πλειοψηφία ή ομοφωνία, ανάλογα με τη νομική βάση των πράξεων που χρειάζονται την έγκρισή του.