Η ακρίβεια «στεγνώνει» τα ταμεία των εστιατορίων, ενώ το Airbnb ανατρέπει τα δεδομένα της αγοράς
Η εστίαση πλήττεται βαριά, καθώς η ακρίβεια αναγκάζει τους τουρίστες να αφήνουν στην άκρη τα ταβερνάκια και τα μπαρ, στρέφοντας την κατανάλωση σε σούπερ μάρκετ και… ταπεράκια.
Τα μαγαζιά που ανέμεναν τζίρους «χρυσά» το καλοκαίρι βλέπουν τα έσοδα να καταρρέουν — με πτώση 7,6% στο πρώτο τρίμηνο του 2025 και απώλειες άνω των 150 εκατ. ευρώ, μειώνοντας τον κλάδο από 1,99 δισ. σε 1,84 δισ. ευρώ.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την εστίαση είναι πολλαπλοί: η αυξημένη ακρίβεια οδηγεί τους καταναλωτές σε μείωση των εξόδων για διασκέδαση εκτός σπιτιού, προτιμώντας οικονομικότερες λύσεις όπως ψώνια από σούπερ μάρκετ, μαγειρεμένο φαγητό στο σπίτι και take-away.
Παράλληλα, το Airbnb διαταράσσει την αγορά, μειώνοντας την κίνηση στα παραδοσιακά καταλύματα και την εστίαση γύρω τους. Οι καταναλωτές ψάχνουν να γλιτώσουν, περιορίζουν τις εξόδους, προτιμούν να τρώνε στο σπίτι ή παραγγέλνουν γρήγορο φαγητό με ντελίβερι, αφήνοντας πίσω τους τα κλασικά στέκια της διασκέδασης. Το αποτέλεσμα; Η εστίαση αιμορραγεί, και κανείς δεν βλέπει φως στον ορίζοντα.
Σύμφωνα με τον Ιωάννη Δαβερώνη, πρόεδρο της Ένωσης Εστιατορίων και Συναφών Αττικής (ΕΕΣΑ) και γενικό γραμματέα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορίων και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ), είναι ακόμα νωρίς για να βγουν συμπεράσματα για την πορεία του κλάδου τη φετινή σεζόν. Ο τελικός λογαριασμός θα γίνει προς τα μέσα του Οκτωβρίου, και όλοι ευελπιστούν σε ένα θετικό αποτέλεσμα.
Προς το παρόν όμως τα μηνύματα είναι αμφιλεγόμενα, και αποτυπώνουν μια αγορά πολλαπλών ταχυτήτων.
«Στην Αττική υπάρχει ικανοποιητική εικόνα για το κέντρο της Αθήνας και στο νότιο κομμάτι, του παραλιακού μετώπου. Στις υπόλοιπες περιοχές η κατάσταση είναι σταθερή. Σίγουρα υπάρχει ανταγωνισμός από τα σούπερ μάρκετ, γιατί ο κόσμος δυσκολεύεται οικονομικά. Όμως και στην εστίαση υπάρχουν μεγάλες αυξήσεις σε πρώτες ύλες, λειτουργικά έξοδα – ιδίως το ρεύμα – προσωπικό, φορολογία. Δεν μπορεί να κρατήσει τις τιμές χαμηλά όπως θέλει ο κόσμος, όταν στο τέλος πρέπει να υπάρξει κερδοφορία», δηλώνει ο πρόεδρος της ΕΕΣΑ.
Ο ίδιος επιβεβαιώνει τη γενική αίσθηση ότι τα μαγαζιά που ακόμα «δουλεύουν καλά» είναι εκείνα που δίνουν και φαγητό στο χέρι, το σουβλάκι, η πίτσα, ενώ και το ντελίβερι λειτουργεί αρκετά. Περισσότερο ζορίζονται τα μεγαλύτερα καταστήματα, με πολλά τραπέζια, που έχουν υψηλότερα έξοδα.
Οι Έλληνες στις διακοπές μαγειρεύουν και ψωνίζουν τρόφιμα από φούρνους και σούπερ μάρκετ – Πηγή: ΙΕΛΚΑ
«Τα μηνύματα που εισπράττουμε από τους συναδέλφους στα νησιά, μέσω της ΠΟΕΣΕ, είναι ότι ο κόσμος έρχεται, απολαμβάνει το ωραίο μέρος, αλλά τα πράγματα στην εστίαση είναι πεσμένα».
Ο κύριος Δαβερώνης, παραδέχεται ότι οι τουρίστες που διαμένουν σε Airbnb στρέφονται στις αγορές από καταστήματα τροφίμων και καταναλώνουν εντός των ενοικιαζόμενων καταλυμάτων.
«Όμως η ουσία των διακοπών δεν είναι να πηγαίνεις κάθε μέρα στο σούπερ μάρκετ και να μένεις σπίτι να μαγειρεύεις. Η ουσία είναι να απολαύσεις τα τοπικά ταβερνάκια και στέκια», επιμένει ο εκπρόσωπος των εστιατορίων.
Πλέον έχει αλλάξει η αναλογία μεταξύ του έξω και του μέσα και στις διακοπές. Εκεί που οι αδειούχοι μπορεί να έτρωγαν μια φορά τη μέρα, ή μέρα πάρα μέρα έξω, τώρα η πλάστιγγα γέρνει υπέρ της κατανάλωσης κατ’οίκον ή στα όρθια.
Αν και από μεγάλα τουριστικά νησιά όπως η Κρήτη, η Κέρκυρα, η Ρόδος, αλλά και μικρότερα όπως η Τήνος, έρχονται ενθαρρυντικά μηνύματα, οι επαγγελματίες της εστίασης είναι προβληματισμένοι. Εκτός από τους τουρίστες των Airbnb που στρέφονται στα σούπερ μάρκετ, συνεχίζεται και η τάση του «Αll Inclusive». Οι πελάτες των μεγάλων ταξιδιωτικών πρακτορείων, που προσφέρουν φουλ «πακέτα διακοπών», μένουν μαντρωμένοι μέσα, χωρίς να ξοδεύουν εκτός ξενοδοχείου, αφήνοντας επιπλέον χρήματα στην τοπική οικονομία.
O τζίρος των σουπερ μάρκετ στα νησιά αυξήθηκε κατά 9,5% το πρώτο εξάμηνο του 2025 – πηγή: Circana
Τη στροφή των τουριστών – ντόπιων και ξένων – σε αγορές από σούπερ μάρκετ, επιβεβαιώνουν και τα τελευταία στοιχεία της εταιρείας έρευνας αγοράς Circana, για τους τζίρους του Ιουνίου.
Ενώ πανελλαδικά ο τζίρος των σούπερ μάρκετ έχει αυξηθεί το πρώτο εξάμηνο του 2025 κατά 6,6%, στη νησιά και στην Κρήτη σημειώθηκε πολύ μεγαλύτερη αύξηση, κατά 9,5% και 8,1% αντίστοιχα. Στην Πελοπόννησο, που επίσης έχει ανέβει ως τουριστικός προορισμός για τους ντόπιους η αύξηση του τζίρου των σούπερ μάρκετ κινήθηκε στο 6,8%.
Αντίθετα, στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα η αύξηση του τζίρου ήταν σημαντικά μικρότερη από τον πανελλαδικό μέσο όρο (4,2% και 4,1%). Χαμηλότερη από τον πανελλαδικό μέσο όρο ήταν η αύξηση του τζίρου σε Αττική και Θεσσαλονίκη, με 5,6% και 5,7% αντίστοιχα.
Τα παραπάνω συγκλίνουν στο συμπέρασμα, ότι για όσους τελικά πάνε διακοπές, το ελληνικό καλοκαίρι και φέτος, δεν σημαίνει τόσο «μπιτς-μπαρ, ταβέρνα και κλαμπάκι», αλλά «εξοχικό, μαγείρεμα και ταπεράκι» – άντε και ένα σουβλάκι στο χέρι ή street cocktail στα όρθια.