Όχι ένα ή δύο ούτε τρία, αλλά δεκαεπτά είναι τα «εθνικά σχέδια δράσης», τα οποία είναι αναρτημένα -κάποια, μάλιστα, εδώ και πολλά χρόνια- στην ηλεκτρονική ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας.
Πρόκειται για τα εθνικά σχέδια δράσης για την άνοια – Αλτσχάιμερ, τη Δημόσια Υγεία, τις καρδιαγγειακές νόσους, τον καρκίνο, τα ναρκωτικά, το κάπνισμα, την αναπτυξιακή και σεξουαλική υγεία, την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών κινδύνων που απειλούν την υγεία, τις μεταδοτικές νόσους, την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής, τη στοματική υγεία, τις διατροφικές διαταραχές, το αλκοόλ, την ταξιδιωτική υγεία, τα ατυχήματα, τη λοίμωξη HIV/AIDS και τις σπάνιες παθήσεις…
Βεβαίως, είναι πολύ καλύτερο να διαθέτει μία χώρα εθνικό σχέδιο δράσης, κατά του καρκίνου για παράδειγμα, ακόμη κι εάν αυτό το εθνικό σχέδιο δράσης δεν υλοποιείται ούτε συστηματικά ούτε με ευλάβεια, καθώς η ύπαρξη σχεδίου δράσης για τον καρκίνο ή άλλες νόσους σε εθνικό επίπεδο αποτελεί πεδίο και αντικείμενο σχετικών διεκδικήσεων, τόσο από τους ενδιαφερόμενους ασθενείς όσο και από τους εμπλεκομένους γιατρούς, γεγονός το οποίο αναμένεται πάντα να οδηγεί σε κάποιες θετικές εξελίξεις.
Εθνικό σχέδιο για τον καρκίνο απέκτησε τυπικά η χώρα μας το 2008, επί υπουργίας Δημήτρη Αβραμόπουλου στο υπουργείο Υγείας, σχέδιο το οποίο εμπλουτίσθηκε και αναθεωρήθηκε το 2010, επί υπουργίας Ανδρέα Λοβέρδου στο υπουργείο Υγείας.
Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η μεγάλη και εκτεταμένη όσο και πρωτότυπη έρευνα, την οποία διενεργεί αυτό το χρονικό διάστημα το Economist Intelligence Unit (EIU), με την υποστήριξη της φαρμακευτικής εταιρείας MSD και με θέμα την κατάσταση του καρκίνου του πνεύμονα, αλλά και την πολιτική για τη νόσο, σε 13 χώρες της Ευρώπης (Αυστρία, Βέλγιο, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ολλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Ρουμανία, Ισπανία, Σουηδία και Βρετανία), διαπιστώνει μεταξύ άλλων ότι μόνον η Ελλάδα, η Αυστρία, η Ρουμανία και η Γαλλία έχουν αναθεωρήσει τα τελευταία πέντε χρόνια τα εθνικά σχέδια δράσης τους για τον καρκίνο, αν και ειδική στρατηγική για τον καρκίνο του πνεύμονα, ως υποσύνολο πολιτικής στο εθνικό σχέδιο δράσης τους για τον καρκίνο, διαθέτουν μόνον η Σουηδία και η Πολωνία.
Τα προκαταρκτικά ευρήματα της μεγάλης έρευνας του EIU στις ως άνω 13 χώρες της Ευρώπης, με αντικείμενο τον καρκίνο του πνεύμονα, παρουσιάστηκαν διεξοδικά την περασμένη Τρίτη 4 Δεκεμβρίου, στις Βρυξέλλες, κατά τη διάρκεια του διεθνούς Φόρουμ για τον Καρκίνο του Πνεύμονα, το οποίο φιλοξενήθηκε από την φαρμακευτική εταιρεία MSD, σε συνεργασία τον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Ασθενών με Καρκίνο (ECPC) και το Lung Cancer Europe (LUCE), ενώ η εν λόγω έρευνα αναμένεται να ολοκληρωθεί τον ερχόμενο Μάιο του 2019.
Μεταξύ των στοιχείων, τα οποία περιλαμβάνονται στις προκαταρκτικές διαπιστώσεις των ερευνητών του EIU και δόθηκαν στη δημοσιότητα, είναι τα εξής πολύ ενδιαφέροντα:
- Τα υψηλότερα επίπεδα επιπολασμού του καρκίνου του πνεύμονα παρατηρούνται τα τελευταία 15 χρόνια στην Ολλανδία, ενώ τα χαμηλότερα επίπεδα επιπολασμού της νόσου, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, σημειώνονται στην Σουηδία, με τους αριθμούς των θανάτων από τη νόσο να είναι στα πιο υψηλά επίπεδα στην Πολωνία, την Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Βρετανία και την Ελλάδα, με αυτούς τους αριθμούς, πάντως, να έχουν παρουσιάσει τα τελευταία 15 χρόνια αισθητή κάμψη. Ειδικά για την Φινλανδία, μάλιστα, η έρευνα επιφυλάσσει την πολύ θετική διαπίστωση, σύμφωνα με την οποία η χώρα έχει πραγματοποιήσει την πιο σημαντική πρόοδο, με τους αριθμούς των σχετικών με τη νόσο θανάτων να βρίσκονται στο πιο χαμηλό επίπεδο μεταξύ των 13 εξεταζομένων χωρών της Ευρώπης.
- Τα υψηλότερα επίπεδα επιβίωσης για τον καρκίνο του πνεύμονα σημειώνονται στην Αυστρία, τη Σουηδία και τη Νορβηγία, ενώ στο αντίθετο άκρο βρίσκονται η Ρουμανία, η Φινλανδία και η Βρετανία, γεγονός το οποίο δείχνει, πιθανώς, χαμηλότερο επιπολασμό του καρκίνου του πνεύμονα για την Φινλανδία.
- Η αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα αποτελεί προτεραιότητα για τις χώρες οι οποίες διαθέτουν σχετικά εθνικά σχέδια δράσης κατά του καρκίνου (του πνεύμονα), με τα καλύτερα αποτελέσματα σε αυτή τη μεταβλητή για την Σουηδία και τη Γαλλία.
Ηγέτες στην αντικαπνιστική πολιτική αναδεικνύονται η Φινλανδία και η Νορβηγία, ενώ οι ερευνητές του EIU επισημαίνουν με ιδιαίτερη έμφαση ότι είναι «ιδιαιτέρως σημαντικές» οι πολιτικές και τα προγράμματα δημοσίας υγείας για τον έλεγχο του καπνίσματος, του παθητικού καπνίσματος, αλλά και του ατμίσματος ηλεκτρονικών τσιγάρων, καθώς το κάπνισμα είναι ο κορυφαίος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα, με το 80% των καρκίνων του πνεύμονα να συνδέονται αιτιωδώς με το κάπνισμα.
Είναι προφανές ότι τα οριστικά αποτελέσματα της έρευνας του EUI, τον Μάιο του 2019, θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο επισταμένης μελέτης από την ελληνική πλευρά, τόσο από το ελληνικό υπουργείο Υγείας όσο και από τις εγχώριες οργανώσεις και συλλόγους ασθενών με καρκίνο, προκειμένου αυτά τα στοιχεία να αποτελέσουν την αφορμή για μία νέα, δεύτερη αναθεώρηση του «παγωμένου» εθνικού σχεδίου δράσης για τον καρκίνο, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει, για πρώτη φορά, στην εφαρμογή μίας πολύ συγκεκριμένης και μετρήσιμης πολιτικής για την αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα στην Ελλάδα.