Η ποδάγρα είναι μια μορφή αρθρίτιδας. Προκαλείται από την εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού οξέος στις αρθρώσεις. Η πάθηση είναι συχνότερη στους άνδρες απ’ ότι στις γυναίκες. Στα παλιά χρόνια, κυρίως αυτοί που είχαν μια πλούσια και άφθονη διατροφή σε κρέας, κυνήγι και άλλα ζωικά ή θαλασσινά προϊόντα, παρουσίαζαν ποδάγρα.
Ο αριθμός των νέων περιστατικών ποδάγρας κάθε χρόνο παρουσιάζει σημαντική αύξηση. Στις τελευταίες δεκαετίες, λόγω ευμάρειας, αφθονίας και υπερφαγίας, τα περιστατικά ποδάγρας αυξάνονται τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.
Τα σημεία και συμπτώματα που χαρακτηρίζουν την ποδάγρα είναι:
Ξαφνική έναρξη δυνατού πόνου, συνήθως τη νύκτα σε μια άρθρωση χωρίς να υπάρχουν προειδοποιητικά συμπτώματα από πριν
Η άρθρωση, που προσβάλλεται με τη μεγαλύτερη συχνότητα είναι αυτή του πρώτου δάκτυλου των ποδιών. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε άλλες αρθρώσεις των ποδιών, στα γόνατα, στους καρπούς και στα χέρια
Η άρθρωση, που προσβάλλεται παρουσιάζει εκτός από τον πόνο και άλλα σημεία φλεγμονής, κοκκίνισμα, πρήξιμο και γίνεται πιο θερμή
Εάν δεν δοθεί θεραπεία, ο πόνος διαρκεί για 10 περίπου μέρες και μετά υποχωρεί.
Η αιτία της ποδάγρας σχετίζεται με το ουρικό οξύ. Το ουρικό οξύ είναι προϊόν του μεταβολισμού των πρωτεϊνών. Αποβάλλεται από τους νεφρούς δια μέσου των ούρων.
Το ουρικό οξύ μπορεί να αυξηθεί στο αίμα για διάφορους λόγους. Η διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνες ιδιαίτερα, όταν είναι ζωικής προέλευσης, συμβάλλει στην αυξημένη παραγωγή ουρικού οξέος από τον οργανισμό. Επίσης το ουρικό οξύ μπορεί να αυξάνεται στο αίμα σε περιπτώσεις νεφρικής ανεπάρκειας.
Όταν το ουρικό οξύ υπάρχει σε ψηλά επίπεδα στο αίμα, τότε σχηματίζει κρύσταλλα. Αυτά εναποτίθενται στις αρθρώσεις και στους ιστούς που τις περιβάλλουν. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί τη χαρακτηριστική αρθρίτιδα της ποδάγρας.
Ορισμένοι άνθρωποι κινδυνεύουν περισσότερο από άλλους να προσβληθούν από την πάθηση.
Οι καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής από ποδάγρα είναι:
Οικογενειακό ιστορικό ποδάγρας
Το ανδρικό φύλο
Ηλικία: Οι άνδρες παρουσιάζουν σε μικρότερη ηλικία την πάθηση, συνήθως μεταξύ 40 και 50 ετών. Οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα σε μεγαλύτερη ηλικία και μετά από την εμμηνόπαυση
Παχυσαρκία, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, ανεξέλεγκτη ψηλή πίεση, διαβήτης, ψηλή χοληστερόλη αίματος, ψηλά τριγλυκερίδια, αθηρωμάτωση
Ορισμένα φάρμακα: Διουρητικά (ιδιαίτερα τα θειαζιδικά), η νιακίνη (βιταμίνη Β3), η ασπιρίνη σε χαμηλές δόσεις, η κυκλοσπορίνη (ανοσοκατασταλτικό φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη μη απόρριψη μοσχευμάτων) και μερικά αντικαρκινικά φάρμακα
Διατροφή πλούσια σε ζωικής προέλευσης πρωτεΐνες, κρέας, κυνήγι, συκώτι, θαλασσινά, σολομό, σαρδέλες, ρέγκα.
Η διάγνωση της νόσου στηρίζεται στο ιστορικό και στην κλινική εξέταση, που θα κάνει ο γιατρός. Οι αναλύσεις αίματος γίνονται για να αξιολογηθούν τα επίπεδα αίματος του ουρικού οξέος και άλλοι παράμετροι όπως η νεφρική λειτουργία, τα λιπίδια αίματος (χοληστερόλη, τριγλυκερίδια).
Τα επίπεδα του ουρικού οξέος δεν σχετίζονται πάντοτε με την ποδάγρα. Υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών με χαμηλό ουρικό οξύ, που έχουν ποδάγρα και ασθενών με ψηλό ουρικό οξύ που δεν παρουσιάζουν ποδάγρα. Το γεγονός αυτό δείχνει, ότι δεν είναι μόνο το ουρικό οξύ, που παίζει ρόλο στη γένεση της ποδάγρας αλλά ότι πρόκειται για πολύπλοκη νόσο στην οποία εμπλέκονται και άλλοι προδιαθεσικοί η κληρονομικοί παράγοντες.
Σε αριθμό περιπτώσεων ο γιατρός δυνατόν να πάρει υγρό από την άρθρωση που πάσχει. Η εξέταση του υγρού στο μικροσκόπιο μπορεί να δείξει τα κρύσταλλα του ουρικού οξέος.
Θεραπεία
Ο στόχος της θεραπείας είναι η ανακούφιση του ασθενούς από τον πόνο και η μείωση του ουρικού οξέος στο αίμα.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν φάρμακα κατά του πόνου και της φλεγμονής, όπως η ιβουπροφένη, η ναπροξένη και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Επίσης είναι δυνατόν να χορηγηθούν στεροειδή φάρμακα όπως η πρεδνισολόνη.
Σε μερικές περιπτώσεις, ιδιαίτερα εάν ο ασθενής δεν μπορεί να πάρει φάρμακα των δύο προηγούμενων κατηγοριών, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η κολχικίνη. Η κολχικίνη έχει παρενέργειες που περιορίζουν τη χρήση της (αναγούλες, εμετούς, διάρροια).
Η αλλοπουρινόλη είναι φάρμακο που εμποδίζει τη σύνθεση ουρικού οξέος. Για αυτό χορηγείται για τη μείωση των επιπέδων ουρικού οξέος στο αίμα.
Πρόληψη
Ο περιορισμός κατανάλωσης προϊόντων ζωικής προέλευσης (κόκκινο κρέας, συκώτι, κυνήγι), ορισμένων θαλασσινών (σαρδέλες, σολομός και κολιός), αλκοόλ και γαλακτοκομικών με ολική περιεκτικότητα σε λιπαρά, μπορεί να βοηθούν στην πρόληψη της ποδάγρας.
Επίσης βοηθούν στη αντιμετώπιση της ποδάγρας, η διατήρηση κανονικού βάρους σώματος και η πρόσληψη άφθονων υγρών. Ορισμένες έρευνες έδειξαν ότι ο καφές, η βιταμίνη C και τα κεράσια, πιθανόν να σχετίζονται με καλύτερη πρόληψη της ποδάγρας. Ωστόσο χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να διευκρινιστεί ο ρόλος τους στην αντιμετώπιση της πάθησης.
Συνοπτικά θα συγκρατήσουμε, ότι η ποδάγρα είναι μια ασθένεια που προκαλεί πόνο στις αρθρώσεις, εμφανίζεται ξαφνικά με πόνο, μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε αλλά για την οποία υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία και πρόληψη.