1958. Η εταιρία «Wham-O» λανσάρει στην αμερικανική αγορά ένα πλαστικό στεφάνι, το γνωστό χούλα χουπ. Το παιχνίδι έγινε ανάρπαστο και σε διάστημα λίγων μηνών εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Ο τύπος έγραφε για το παιχνίδι που πήρε «διαστάσεις επιδημίας» και έχει κάνει μικρούς και μεγάλους να στριφογυρίζουν τη μέση τους ασταμάτητα.
«Στο διάλειμμα καταργήθηκαν τα άλλα παιχνίδια. Οι Ιάπωνες, μικροί και μεγάλοι, προσεβλήθησαν βαρύτατα από την επιδημία» έγραφε ο τύπος τον Φεβρουάριο του 1959. Ένα φαινομενικά απλό παιχνίδι προκάλεσε παγκόσμια φρενίτιδα.
«Διασκέδασε τους Παρισιάνους, σαν μόνιμο διάσημο θέαμα στους δρόμους των καλλιτεχνικών συνοικιών. Βοήθησε τους Αμερικάνους να κατακτήσουν μερικά νέα ρεκόρ «χουλαχουπο-αντοχής» και «χουλαχουπο-δεξιοτεχνίας». Έδωσε την ευκαιρία στις φιλανθρωπικές οργανώσεις της Νοτιοαφρικανικής Ενώσεως να ασκήσουν την αποστολή τους προσφέροντας δωρεάν «τσέρκια» στους εγχώριους πιτσιρίκους που δεν διέθεταν χρήματα για να το αγοράσουν. Σταμάτησε το στεγαστικό πρόγραμμα της Ολλανδίας λόγω ελλείψεως πλαστικών υλών που είχαν απορροφηθεί από την «χουλαχουποβιομηχανία» και τέλος ξετρέλανε τους Ιάπωνες σε σημείο που να σχηματίζουν ουρά με δελτία προτεραιότητος στα καταστήματα. Έγινε νούμερο στριπτίζ στα νυκτερινά κέντρα και ξετρέλανε τους φίλους των τολμηρών θεαμάτων. Χορεύτηκε έξαλλα από νέους και γέρους, σε όλα τα μήκη και πλάτη της υδρογείου», ανέφερε το περιοδικό Εικόνες.
Το 1948, δυο φίλοι, ο Άρθουρ Μελίν και ο Ρίτσαρντ Κνερ ίδρυσαν την εταιρία «Wham-O» στην Καλιφόρνια. Πουλούσαν μια σφεντόνα που θα βοηθούσε τους κυνηγούς να τραυματίζουν τα θηράματά τους. Το όνομα της εταιρίας προερχόταν από τον ήχο που έκανε η σφεντόνα. Σιγά σιγά άρχισαν να πουλούν και άλλα αθλητικά είδη χωρίς ιδιαίτερες πωλήσεις. Το 1957 όμως, δημιούργησαν το διάσημο Frisbee με την ονομασία «Ο δίσκος του Πλούτωνα» και άρχισαν να αυξάνονται οι τζίροι.
Ένα χρόνο αργότερα, έφτιαξαν το «χούλα χουπ». Η ιδέα προέκυψε όταν είδαν ότι τα παιδιά στην Αυστραλία έπαιζαν με στεφάνια από μπαμπού κατά τη διάρκεια της γυμναστικής. Το μπαμπού αντικαταστάθηκε από σκληρό πλαστικό σε διάφορες αποχρώσεις.
Το χούλα χουπ με τη μορφή που έχει σήμερα, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις παιδικές χαρές της Καλιφόρνιας. Κόστιζε μόλις 1.98 δολάρια. Σε λιγότερο από τέσσερις μήνες πουλήθηκαν 25 εκατομμύρια χούλα χουπ. Σιγά σιγά η δημοτικότητα του παιχνιδιού άρχισε να μειώνεται. Παρ’ όλα αυτά, η εταιρία, στα δυο πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του παιχνιδιού, πούλησε 100 εκατομμύρια στεφάνια!
«Επιδημία ήταν, όπως η ασιατική γρίπη ας πούμε, και σαν όλες τις επιδημίες έκανε την πορεία της, έφτασε στον παροξυσμό και τώρα μάλλον άρχισε να υποχωρεί» έγραφε ο τύπος ένα χρόνο μετά το λανσάρισμα του χούλα χουπ. Παρόλο που η μανία για το παιχνίδι άρχισε να υποχωρεί στην Ευρώπη, στην Κίνα και στη Ρωσία εντάχθηκε στα νούμερα των ακροβατών στα τσίρκο και στις παραστάσεις της ρυθμικής γυμναστικής.
Στο διάλειμμα καταργήθηκαν τα άλλα παιχνίδια. Οι Ιάπωνες, μικροί και μεγάλοι, προσεβλήθησαν βαρύτατα από την επιδημία. Πηγή φωτογραφίας: Περιοδικό ΕΙΚΟΝΕΣ, τεύχος 171, 1959.
Οι ρίζες του παιχνιδιού στην αρχαιότητα και η εξέλιξή του στην ιστορία
Σύμφωνα με γραπτές αναφορές, στα 3000 π. Χ οι Αιγύπτιοι έφτιαχναν στεφάνια από καλάμια. Στον τάφο του Kheti, ενός αρχαίου Αιγύπτιου βεζίρη απεικονίζονται δυο άνδρες να προσπαθούν να κυλήσουν στεφάνια με τη βοήθεια ακοντίων. Θεωρούσαν ότι έτσι αυξανόταν η ευκινησία τους και η επιδεξιότητά τους. Τα παιδιά στην αρχαία Αίγυπτο, έπαιζαν επίσης με στεφάνια, τα οποία έσερναν στο έδαφος.
Στην αρχαία Ελλάδα, οι άνδρες που δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν σε έντονη άσκηση, περιέστρεφαν στεφάνια από βέργες αμπελιών γύρω από τη μέση για να γυμνάσουν το σώμα τους. Με παρόμοιο τρόπο τα χρησιμοποιούσαν και στην αρχαία Ρώμη. «Ένας άνδρας που δεν καταλαβαίνει τα παιχνίδια και δεν μπορεί να χειριστεί μια σφαίρα ή ένα στεφάνι, δεν μιλάει γιατί φοβάται ότι όποιος το ανακαλύψει θα ξεσπάσει στα γέλια», είχε γράψει ο ρωμαίος λυρικός ποιητής Οράτιος.
Αιώνες αργότερα, τα παιδιά στην Ελλάδα έφτιαχναν στεφάνια από παλιοσίδερα. Τα παιδιά των Εσκιμώων χρησιμοποιούσαν τα στεφάνια για να μάθουν να ψαρεύουν με καλάμι. Ρόλαραν τα στεφάνια και μετά προσπαθούσαν να περάσουν από μέσα ένα καλάμι. Έτσι, πίστευαν ότι θα βελτιώσουν τον στόχο τους.
Κατά τον μεσαίωνα, τα παιδιά στην Ευρώπη είχαν βρει και έναν ακόμη τρόπο για να παίξουν. Πηδούσαν μέσα στο στεφάνι, σαν να κάνουν σκοινάκι. Τον 14ο αιώνα, το παιχνίδι με τα στεφάνια σάρωνε όλη την Αγγλία, μέχρι που Βρετανοί γιατροί είπαν ότι είναι επικίνδυνο για την υγεία και μπορεί να προκαλέσει από προβλήματα στην πλάτη μέχρι καρδιακή προσβολή.
Περίπου τρεις αιώνες μετά, Βρετανοί ναυτικοί ταξίδεψαν στη Χαβάη, όπου είδαν τους κατοίκους να χορεύουν τον παραδοσιακό χορό Χούλα. Οι κινήσεις που έκαναν τους θύμισαν τις κινήσεις της μέσης όταν έπαιζαν με τα στεφάνια. Και κάπως έτσι, προέκυψε το όνομα του παιχνιδιού «χούλα χουπ».