Για όποιον παρακολούθησε την ομιλία του Εμανουέλ Μακρόν από κάποιο σύνδεσμο που εμφανιζόταν στο facebook το πρώτο πράγμα που θα έβλεπε θα ήταν ένα πραγματικό κύμα από emoticon «Έλεος!» να γεμίζουν την οθόνη, ένδειξη ότι εξαρχής δεν κατάφερε να πείσει τους ακροατές του.
Παρότι σχεδιάστηκε ως η παρέμβαση που θα επέτρεπε στον Μακρόν να αλλάξει το κλίμα, εντούτοις είχε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα: να παρουσιάσει μια εικόνα ενός αδύναμου Μακρόν, που εξακολουθεί να μην μπορεί ούτε να αντιληφθεί τι ακριβώς συμβαίνει στη γαλλική κοινωνία, ούτε να προσφέρει αυτό που η κοινωνία περιμένει να ακούσει.Μέτρα που δεν μπορούν να κατευνάσουν την οργή
Καταρχάς το «κοινωνικό πρόγραμμα» που ήρθε να προτείνει απέχει πολύ από αυτό που ήθελαν να ακούσουν τα «κίτρινα γιλέκα».
Η αύξηση των 100 ευρώ δεν θα έρθει ως καθαρή αύξηση του κατώτατου μισθού (για να μην επιβαρυνθούν οι εργοδότες) αλλά μέσα από την επέκταση επιδομάτων που και τώρα υπάρχουν και που ούτως ή άλλως είχε δρομολογηθεί η σχετική αύξησή τους.
Η μη φορολόγηση των υπερωριών απλώς διευκολύνει τη μερική αύξηση του εισοδήματος μέσα από υπερεργασία και κυρίως διευκολύνει την εργοδοσία, ενώ ακόμη και η μη αύξηση των εισφορών αφορά μόνο τους συνταξιούχους έως τα 2000 ευρώ.
Την ίδια στιγμή ο Μακρόν επέμεινε στην κατάργηση του φόρου μεγάλης περιουσίας, μια επιλογή που εξαρχής είχε εξοργίσει τη γαλλική κοινωνία μια που θεωρήθηκε δωράκι» στους πάρα πολύ πλούσιους φίλους του.
Όσο για την πρόταση-έκκληση για να δώσουν οι επιχειρήσεις επιπλέον πριμ στους εργαζομένους τους, μάλλον αποτελεί ευσεβή πόθο παρά κίνηση που πραγματικά μπορεί να τροποποιήσει το συσχετισμό δύναμης.
Έπειτα η πρότασή του για ένα διάλογο μέσα στη γαλλική κοινωνία και ο τρόπος που θέλει να κινητοποιήσει τους δημάρχους για να συμβάλουν περισσότερο παραπέμπει σε μια προσπάθεια να «περάσει προς τα κάτω» την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης παρά σε μια προσπάθεια να ακούσει πραγματικά μια οργή της γαλλικής κοινωνίας που έχει πολύ μεγαλύτερο βάθος.
Ούτως ή άλλως, όπως έχει φανεί και σε άλλες περιπτώσεις πολιτικοί σαν τον Μακρόν πρωτίστως αντιλαμβάνονται το διάλογο περισσότερο ως τρόπο για να πειστεί η κοινωνία να αποδεχτεί τις πολιτικές που ούτως ή άλλως έχουν προκρίνει.
Ούτε βέβαια είναι τυχαίο ότι ο Μακρόν επέμεινε στην πλήρη καταδίκη της βίας και την ανάγκη να διατηρηθεί η «ηρεμία». Η τοποθέτηση αυτή, που σε κανένα βαθμό δεν περιλάμβανε καταδίκη και των ιδιαίτερα βίαιων πρακτικών της αστυνομίας που έχουν προκαλέσει τραυματισμούς και έχουν εξοργίσει τα «κίτρινα γιλέκα», παραβλέπει ότι μέσα σε ένα κλίμα γενικευμένης δυσαρέσκειας η «καταδίκη της βίας», με τον τρόπο που την κάνει, ισοδυναμεί με «καταδίκη των κινητοποιήσεων» και δικαίωση του αυταρχισμού και της καταστολής που έφτασε σε πραγματικό παροξυσμό το Σάββατο 8 Δεκεμβρίου.
Με αυτή την έννοια δύσκολα μπορούν αυτές οι υποσχέσεις να θεωρηθούν ότι ικανοποιούν τις απαιτήσεις ή τις προσδοκίες των «κίτρινων γιλέκων».
Ενδεικτική, όμως, και του ασφυκτικού πλαισίου «δημοσιονομικής πειθαρχίας» που ισχύει σήμερα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι και η διαπίστωση ότι ακόμη και με αυτές τις ήπιες παρεμβάσεις η Γαλλία ετοιμάζεται να γίνει ένας ακόμη «παραβάτης» του Συμφώνου Σταθερότητας.
Η ενίσχυση όσων αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, σε συνδυασμό με την ακύρωση του φόρου στα καύσιμα, τη μη φορολόγηση των υπερωριών και τη μη αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών για τους χαμηλοσυνταξιούχους θεωρείται ότι θα καταστήσουν πολύ δύσκολο να μείνει η Γαλλία εντός του προβλεπόμενου ορίου 2.8% ως προς το έλλειμμα (στόχος ούτως ή άλλως οριακός).
Σε όλα αυτά ας προσθέσουμε και τον ιδιότυπο «βοναπαρτισμό» που απέπνεε η ομιλία του. Η χρήση του πρώτου ενικού προσώπου, αντί του οικείου σε εμάς πρώτου πληθυντικού μπορεί αντιστοιχεί στις αναβαθμισμένες αρμοδιότητες του προέδρου ως «δημοκρατικού μονάρχη» στο γαλλικό σύνταγμα, όμως παρ’ όλα αυτά στη συγκεκριμένη περίπτωση μάλλον δεν διευκόλυνε την προσπάθειά του να φανεί «κοντά» στους διαμαρτυρόμενους πολίτες.
Τα όρια του Μακρόν
Όμως, η χτεσινή ομιλία ανέδειξε και ένα ευρύτερο πρόβλημα. Τυπικά, ο Μακρόν έμοιαζε να είναι ένας πολιτικός που ήταν κατάλληλος για να αποφεύγονται τέτοιες καταστάσεις. Με ευρύτερη παιδεία πολιτικής φιλοσοφίας –σε αντίθεση με αρκετούς συναδέλφους του στον ευρωπαϊκό χώρο– και ένα ιδεολογικό αμάλγαμα που υποτίθεται ότι προσπαθούσε να μπολιάσει τη νεοφιλελεύθερη πολιτική με ένα στοιχείο κοινωνικού διαλόγου και δημοκρατικής διαβούλευσης, υποτίθεται ότι θα έπρεπε να αποφύγει ακριβώς αυτές τις συγκρούσεις.