Ταυτόχρονα με τον πραγματικό πόλεμο, τους βομβαρδισμούς και τις μάχες, ένας εξίσου σκληρός πόλεμος μαίνεται. Ο «εικονικός» – προπαγανδιστικός. Κύρια όπλα του η παραπληροφόρηση της διεθνούς κοινής γνώμης και η χειραγώγησή της. Στην Ελλάδα βρίσκεται εκτός παντός ελέγχου
Η Ρωσία σχεδιάζει να επιτεθεί με χημικά όπλα στην Ουκρανία, καταγγέλλουν οι ΗΠΑ. Ψέματα λέει η Ουάσιγκτον, απαντάει η Μόσχα. Οι ΗΠΑ είχαν χρηματοδοτήσει και αναπτύξει πρόγραμμα κατασκευής βιολογικών όπλων σε βιολογικά εργαστήρια στην Ουκρανία, υποστηρίζει η Μόσχα. Ρωσικά μυθεύματα, απαντάει η Ουάσιγκτον. Είναι αυξημένα τα επίπεδα της ραδιενέργειας στα ατομικά εργοστάσια της Ουκρανίας, ισχυρίζεται η Δύση. Καμία ανησυχία, απαντάει η Μόσχα, ελέγχουμε πλήρως τα εργοστάσια.
Έχει συντριβεί ο ρωσικός στρατός, υποστηρίζει το Κίεβο. Παραμύθια της Χαλιμάς, απαντάει η Μόσχα, έχουμε επιβραδύνει την προέλασή μας, επειδή δεν θέλουμε να πληγεί άμαχος πληθυσμός μέσα στις μεγάλες πόλεις, τις οποίες πάντως έχουμε περικυκλώσει. Οι Ρώσοι βομβαρδίζουν μέσα στις πόλεις, ενώ γνωρίζουν ότι υπάρχουν άμαχοι, με αποτέλεσμα τον θάνατο πολλών, αναφέρει Κίεβο και Δύση. Εσείς βάζετε τους άμαχους ως «ανθρώπινη ασπίδα», απαντάει η Ρωσία, η οποία κατηγορεί το Κίεβο για σκηνοθεσία κτυπημένων κτιρίων με αμάχους, όπως πρόσφατα στο βρεφοκομείο στη Μαριούπολη.
Τι να πιστέψει κανείς από όλα αυτά; Να αναλυθούν οι λεπτομέρειες του κάθε γεγονότος, προκειμένου να διευκρινιστεί τι είναι αλήθεια και τι ψέμα, ποιο είναι μισή αλήθεια και μισό ψέμα, είναι αδύνατον. Το μόνο βέβαιον είναι ότι μαίνεται ένας απίστευτος προπαγανδιστικός πόλεμος που αποκλειστικό θύμα του είναι η αλήθεια, η ελληνική και η διεθνής κοινή γνώμη.
Στόχος το συναίσθημα
Τα πάντα θυσιάζονται στο βωμό της εικόνας. Και, ως γνωστόν, η προπαγάνδα δεν απευθύνεται στη λογική, αλλά στο συναίσθημα. Η, δε, εικόνα αποτελεί το βασικό όπλο. Θύμα της, τόσο οι πολίτες στην Ουκρανία και στη Ρωσία, όσο και στη Δύση και παγκοσμίως.
Από τη μεριά τους, οι κάθε λογής αναλυτάδες ελάχιστα συμβάλλουν με τις τηλεοπτικές εμφανίσεις τους να φωτίσουν την κατάσταση ούτως ώστε οι πολίτες να μπορέσουν με ψυχραιμία να αποτιμήσουν τι πραγματικά συμβαίνει σήμερα. Όπως οι αναλυτάδες, πλην λίγων εξαιρέσεων, ακόμα χειρότερα τα τηλεοπτικά κανάλια, ανάλογα με ποιο στρατόπεδο έχουν ταχθεί, με τη «σωστή μεριά της ιστορίας», όπως λέει και ο Έλληνας πρωθυπουργός και άλλοι, ή με τη «λάθος», προβαίνουν σε έναν πρωτοφανή αντι-δημοσιογραφικό προπαγανδιστικό βομβαρδισμό για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης.
Στρατιές τρολ και κυβερνητική προπαγάνδα
Στην Ελλάδα, επίσης επιχειρείται ο διχασμός της κοινής γνώμης. Και σε μεγάλο βαθμό έχει επιτευχθεί. «Φιλορώσοι» – «αντιαμερικάνοι», «φιλοαμερικάνοι» – «αντιρώσοι» και πάει λέγοντας.
Το τοπίο στα Μέσα Ενημέρωσης είναι απογοητευτικό. Στη Δύση, όπως και στην Ελλάδα, αποφασίστηκε το λουκέτο στα ρωσικά Μέσα, πολλά εκ των οποίων επιδίδονταν στη ρωσική προπαγάνδα. Ωστόσο, αφέθησαν ανοικτά όλα τα υπόλοιπα Μέσα, πολλά εκ των οποίων κάνουν ανοικτή Δυτική προπαγάνδα.
Στην περίπτωση της χώρας μας, τεράστια ευθύνη για αυτό το απαράδεκτο σκηνικό έχουν τα δημόσια Μέσα Ενημέρωσης (ραδιοτηλεοπτικά και άλλα), τα οποία, προφανώς κατόπιν κυβερνητικών εντολών, ασκούν προπαγάνδα υπέρ της «σωστής μεριάς της ιστορίας».
Στα social media επίσης η κατάσταση είναι δραματική. Οι προπαγανδιστικοί στρατοί -με στρατιές τρολ- που είχαν προετοιμαστεί χρόνια τώρα, από τη μια με αδρές χρηματοδοτήσεις της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, και από την άλλη με τεράστια ποσά εκ μέρους της Μόσχας, βγήκαν από τα χαρακώματα και δίνουν… θανάσιμες μάχες παραπληροφόρησης. Με τη διαφορά ότι χαμένες σε αυτή την περίπτωση είναι οι ρωσικές προπαγανδιστικές «στρατιές», αφού το Facebook και το Twitter σε μεγάλο βαθμό τους κατέβασε τον διακόπτη.
Η σιωπή των ομογενών
Μέσα σε αυτό το σκηνικό πραγματικού και εικονικού πολέμου ουδείς αναρωτιέται γιατί οι Έλληνες ομογενείς στην νότια και νοτιοανατολική παραθαλάσσια Ουκρανία (Μαριούπολη, Οδησσός, κ.λ.π.) έχουν σιωπήσει και δεν βγαίνουν να μιλήσουν για το τι συμβαίνει εκεί.
Ούτε, βέβαια, και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών είναι πια τόσο λαλίστατο όσο ήταν τις προηγούμενες εβδομάδες.
Ο λόγος είναι απλός. Οι Έλληνες βρίσκονται ανάμεσα σε μυλόπετρες. Έχουν την εμπειρία του 2014, οπότε στις περιοχές τους μαίνονταν μάχες μεταξύ φιλορώσων και αντιρώσων. Στις περιοχές που δεν προσαρτήθηκαν στη Ρωσία και συνέχισαν να βρίσκονται υπό ουκρανικό έλεγχο, όσοι είχαν ταχθεί υπέρ των Ρώσων, υπέστησαν διώξεις.
Αλλά και στην Κριμαία, η οποία προσαρτήθηκε στη Ρωσία το 2014, όσοι ομογενείς διαφωνούσαν με τη Ρωσία βρέθηκαν στο στόχαστρο και κάποιοι υπέστησαν διώξεις.
Οι Έλληνες ομογενείς, επειδή βρίσκονται εκεί για αιώνες και γνωρίζουν πολύ καλά τις ιστορικές, εθνοτικές και πολιτικές ιδιαιτερότητες, έχουν ζήσει μεγάλες αλλά και πολύ δύσκολες στιγμές στο πετσί τους, προτιμούν να σιωπούν παρά να βρεθούν μετά στο στόχαστρο της μιας ή της άλλης πλευράς, όποτε τελειώσει αυτός ο πόλεμος. Κι αυτό, ανεξαρτήτως ποια «μεριά της ιστορίας» υποστηρίζουν.
Η στάση τους και μόνο αρκεί για να προβληματιστεί κανείς ότι τα πράγματα στην Ουκρανία, με τη ρωσική εισβολή και την προέλαση στις πόλεις τους, όπως επίσης και την ουκρανική αντίσταση, συχνά από σκληροπυρηνικές εθνικιστικές ομάδες, δεν είναι «άσπρο» – «μαύρο». Όπως εξίσου και οι πληροφορίες, οι φήμες ή οι εικόνες που μεταδίδονται ένθεν κακείθεν δεν είναι πάντα αυτό που φαίνεται.
Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με ισχυρισμούς ρωσικών ΜΜΕ, οι ρωσικές δυνάμεις εισήλθαν στη Σαρτανά, περιοχή των προαστίων της Μαριούπολης με μεγάλο ελληνικό πληθυσμό.
Κουρελόχαρτο το διεθνές Δίκαιο
Όλα αυτά, όμως, δεν σημαίνουν ότι η Ρωσία, με την εισβολή της στην Ουκρανία, την οποία βάφτισε «ειδική ειρηνευτική αποστολή», δεν έκανε κουρελόχαρτο το διεθνές Δίκαιο.
Κάτι που αφορά άμεσα την Ελλάδα, η οποία, εξαιτίας του μείζονος προβλήματός της με την επιθετική Τουρκία, προσπαθεί να έχει το διεθνές Δίκαιο ως ασπίδα της διαχρονικά.
Από την άλλη, ωστόσο, οι πολίτες δεν έχουν μνήμη χρυσόψαρου. Δεν ξεχνούν ότι οι Τζορτζ Μπους τζούνιορ και ο Τόνυ Μπλερ είπαν ξεδιάντροπα ψεύδη στη διεθνή κοινότητα, στον ΟΗΕ, ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν διαθέτει χημικά όπλα, προκειμένου να γίνει η εισβολή στο Ιράκ, το 2003, με τις όποιες δραματικές συνέπειές της.
Ούτε, όμως, ξεχνούν ότι και η Τουρκία, με το ίδιο δήθεν ανθρωπιστικό πρόσχημα, για να «σώσει» του Τουρκοκύπριους, εισέβαλε στην Κύπρο, βαφτίζοντας τον Αττίλα «ειρηνευτική επιχείρηση», υπό το αδιάφορο βλέμμα πάντως των ΝΑΤΟϊκών «συμμάχων» μας.
Μακάβρια προπαγάνδα
Η ουκρανική πλευρά συστηματικά παρουσιάζει εικόνες εξευτελισμένων Ρώσων αιχμαλώτων. Το ίδιο, αν και σε μικρότερο βαθμό, κάνει και η ρωσική προπαγάνδα, η οποία, πάντως, αντίθετα προσπαθεί να πείσει ότι αυτοί παραδίδονται (!) και ότι δεν έχουν κακή μεταχείριση, ούτως ώστε να κερδίσει -όσο είναι δυνατόν- τη «συμπάθεια» του πληθυσμού.
Τελικά, ενώ η ουκρανική προπαγάνδα προβάλλει την εικόνα διάλυσης των ρωσικών δυνάμεων, αυτές συνεχίζουν, αν και με προβλήματα, να προελαύνουν. Σύμφωνα με αμερικανικές πηγές, εκτιμάται ότι τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό, όσο και σε μέσα, οι ρωσικές απώλειες κυμαίνονται περί το 5% με 8% της δύναμής τους. Μεγάλες απώλειες που όμως δεν δείχνουν ότι έχει ανασχεθεί η εισβολή.
Άγνωστες, επίσης, είναι οι πραγματικές απώλειες των Ουκρανών. Εξίσου αδιευκρίνιστο είναι εάν υπάρχει μαζική αντίσταση, όπως υποστηρίζει το Κίεβο, ή εάν η πλειοψηφία του πληθυσμού απλά τρέχει όπως όπως να φύγει, ή είναι από «ανεκτική» έως «ουδέτερη» προς τους Ρώσους. Βέβαιον είναι, πάντως, ότι σε αρκετές πόλεις που κατέλαβε ο ρωσικός στρατός, υπήρξαν διαδηλώσεις διαμαρτυρίας εναντίον τους.
Να σημειωθεί ότι ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού προσπαθεί να φύγει εκτός Ουκρανίας. Περί το ένα εκατομμύριο, ως επί το πλείστον από τη Δυτική Ουκρανία, προς την Ευρώπη, πάνω από διακόσιες χιλιάδες προς Ρωσία και Λευκορωσία, και πολλοί άλλοι σε γειτονικές χώρες, όπως Μολδαβία, κ.ο.κ. Πολλοί από αυτούς έχουν συγγενείς στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, ενώ αρκετοί επιχειρούν τώρα να πάρουν το στάτους του πρόσφυγα στη Δύση.
Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, η Ουκρανία αιμορραγεί πληθυσμιακά, αφού εξαιτίας της φτώχειας και των πολέμων πολλοί προσπαθούν να φύγουν στο εξωτερικό. Αρκετοί ως οικονομικοί μετανάστες. Εκτιμάται ότι, από 50 εκατομμύρια, ο πληθυσμός έχει μειωθεί περίπου στα 40.
Εγκλήματα πολέμου
Σε αυτό το σκηνικό, το περίεργο θα ήταν να μην έχουν γίνει εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία. Ούτε οι εισβολές, ούτε και η αντίσταση, άλλωστε, γίνονται με… τριαντάφυλλα. Συχνά, σε όλες τις πολεμικές αναμετρήσεις, ακολουθούνται βρώμικες συνταγές και στήνονται παγίδες. Και για επικοινωνιακούς σκοπούς, προκειμένου να δυσφημιστεί ο αντίπαλος ή και να πέσει το ηθικό του.
Το ακόμα χειρότερο είναι ότι σε όλους τους πολέμους ακολουθείται η πρακτική να χρησιμοποιείται άμαχος πληθυσμός ως «ανθρώπινη ασπίδα». Κάτι που στα καθ’ ημάς έγινε στους πολέμους στα Βαλκάνια τη δεκαετία του 1990.
Στην περίπτωση του βρεφοκομείου στη Μαριούπολη, το οποίο βομβαρδίστηκε, κατά τους ουκρανικούς ισχυρισμούς, από τους Ρώσους, δεν αποκλείεται να λειτουργούσε ως «ανθρώπινη ασπίδα».
Η ρωσική πλευρά ισχυρίζεται ότι, ήδη από τις 7 Μαρτίου είχε επισημάνει στον ΟΗΕ ότι οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν μετατρέψει το κτίριο του «πρώην» -όπως υποστηρίζει η Μόσχα- βρεφοκομείου, σε στρατιωτική βάση. Κάτι που αναφέρει σε ανάρτησή του, στο Twitter, ο αναπληρωτής εκπρόσωπος της Ρωσίας στον ΟΗΕ, Ντμίτρι Πολιάνσκι.
https://twitter.com/dpol_un/status/1501688008621363205?s=21
Στη συνέχεια, όταν κτυπήθηκε το βρεφοκομείο, η Μόσχα υποστήριξε ότι εκεί δεν υπήρχαν ασθενείς και έγκυες γυναίκες και ότι οι εικόνες που προβλήθηκαν με τραυματίες ήταν σκηνοθετημένες.
Πάντα, οι εικόνες να βομβαρδίζονται νοσοκομεία, όπως στη Συρία, και πολύ περισσότερο βρεφοκομεία, χρησιμοποιούνταν ως υπερπολλαπλασιαστές επικοινωνιακών μηνυμάτων, προκειμένου να πιεστεί η διεθνής κοινότητα και να παρέμβει υπέρ της μιας ή της άλλης εμπόλεμης παράταξης ή για να σταματήσει ο πόλεμος.
Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν βομβαρδίζονται τέτοιοι «στόχοι». Είτε επίτηδες, είτε μετά από στημένη προβοκάτσια και παγίδα, είτε από… «λάθος». Στην περίπτωση της Μαριούπολης, τόσο το να βομβαρδίζουν ένα τέτοιο κτίριο, όσο και να χρησιμοποιείται ως «ανθρώπινη ασπίδα», και τα δύο αποτελούν έγκλημα πολέμου. Εάν, επίσης, πράγματι το βομβάρδισαν οι Ρώσοι, γνωρίζοντας ότι εκεί υπάρχουν ασθενείς -κάτι που μένει να αποδειχθεί- τότε ευθύνονται βαρύτατα. Κι αυτό, ανεξαρτήτως εάν το βρεφοκομείο είχε μετατραπεί σε βάση των Ουκρανών.
Να σημειωθεί πως ουκ ολίγες καταγγελίες σε βάρος της ρωσικής πλευράς υπάρχουν από Δυτικούς δημοσιογράφους που δουλεύουν στην Ουκρανία, σύμφωνα με τις οποίες Ρώσοι στρατιώτες έχουν επανειλημμένως πυροβολήσει κατά αυτοκινήτων, τα οποία μάλιστα φέρουν την εμφανή ένδειξη «Press».