Κατάπαυση πυρός με ισχύ από τα μεσάνυχτα αποφάσισαν η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν μετά από παρέμβαση της Μόσχας. Η νέα κατάπαυση κηρύχθηκε για ανθρωπιστικούς λόγους, προκειμένου οι δύο πλευρές να ανταλλάξουν νεκρούς και αιχμαλώτους. Στόχος είναι επίσης να παρασχεθεί βοήθεια στους αμάχους, οι οποίοι βρέθηκαν εν μέσω σφοδρών συγκρούσεων και ανορθόδοξων βομβαρδισμών, τα τελευταία δύο εικοσιτετράωρα.
Η κατάπαυση του πυρός κατέστη δυνατή με την επικοινωνία που είχε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, με τον Αρμένιο και τον Αζέρο ομόλογό του. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας είχε μεσολαβήσει, άλλωστε και την περασμένη εβδομάδα για να επιτευχθεί η εκεχειρία, η οποία τελικά δεν τηρήθηκε, ενώ είναι σε συνεχή επαφή με τις αντιμαχόμενες πλευρές από την ημέρα που ξέσπασε η κρίση.
Την εξέλιξη χαιρέτισε και ο Μακρόν, τονίζοντας ότι η κατάπαυση του πυρός πρέπει να τηρηθεί αυστηρά και από τις δύο πλευρές. Την ίδια ώρα, το υπουργείο Εξωτερικών του Ναγκόρνο Καραμπάχ, δήλωσε ότι ο αυτόνομος αρμενικός θύλακας είναι έτοιμος «να τηρήσει τους όρους» που συμφωνήθηκαν «στην ανακοίνωση της Μόσχας» στις 10 Οκτωβρίου και την σημερινή συμφωνία. Χαιρέτισε επίσης τις προσπάθειες των Συμπροέδρων της Ομάδας του Μινσκ στον ΟΑΣΕ (ΗΠΑ, Γαλλία, Ρωσία), αλλά και της Αρμενίας, για την επίτευξη εκεχειρίας.
Οι συγκρούσεις πριν την κατάπαυση
Νωρίτερα το Ερεβάν και το Μπακού αλληλοκατηγορούνταν με φόντο τις σφοδρές συγκρούσεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και τις επιθέσεις εναντίον στόχων αμάχων. Το Μπακού ανέφερε ότι 13 άμαχοι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 50 τραυματίστηκαν στην πόλη Γκαντζά, την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Αζερμπαϊτζάν, μετά την πυραυλική επίθεση που εξαπέλυσε η Αρμενία. Από την πλευρά του, το Γερεβάν κατηγορούσε το Αζερμπαϊτζάν για τους συνεχείς βομβαρδισμούς στο Στεπανακέρτ, την πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, οι οποίοι είχαν στόχο αμάχους.
Σύμβουλος του Αζέρου προέδρου ανέφερε στο Twitter ότι καταστράφηκαν περισσότερα από 20 σπίτια στην Γκαντζά, ενώ η εισαγγελία του Αζερμπαϊτζάν είχε ανακοινώσει αρχικά δώδεκα άμαχους νεκρούς και 40 τραυματίες. Η επίθεση αυτή σημειώθηκε μετά τους νέους σφοδρούς βομβαρδισμούς της Στεπανακέρτ από τους Αζέρους.
Η πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ έχει δεχθεί πολλές επιθέσεις από την ημέρα έναρξης των συγκρούσεων, στις 27 Σεπτεμβρίου. Οι βομβαρδισμοί μάλιστα ήταν τόσο σφοδροί που οι περισσότεροι κάτοικοί της την έχουν εγκαταλείψει και πλέον έχει μετατραπεί σε πόλη φάντασμα. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ανταποκριτή του Sputnik, το βράδυ της Παρασκευής έως τα ξημερώματα του Σαββάτου, οι σειρήνες της αεράμυνας χτύπησαν τρεις φορές στο Στεπανακέρτ, καθώς ακούγονταν συχνά ισχυρές εκρήξεις.
Στην πλευρά των Αζέρων εκρήξεις είχαν ακουστεί και στην πόλη Μινγκετσεβίρ, βόρεια της Γκαντζά και σε απόσταση περίπου μία ώρα με το αυτοκίνητο. Πρόκειται για ένα αξιοσημείωτο γεγονός, καθώς η Μινγκετσεβίρ προστατεύεται από αντιπυραυλικά συστήματα, εξαιτίας των στρατηγικής σημασίας υποδομών που υπάρχουν εκεί, όπως ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο. Δεν έγινε πάντως σαφές εάν οι εκρήξεις οφείλονταν σε καταστροφή αρμενικών πυραύλων εν πτήση ή αν οι δυνάμεις του Ναγκόρμο Καραμπάχ κατάφεραν τελικά να πλήξουν την πόλη.
Οι Τούρκοι στο Αζερμπαϊτζάν
Την ίδια ώρα, πληθαίνουν οι αντιδράσεις για την απροκάλυπτη εμπλοκή της Τουρκίας, η οποία υποστηρίζει ενεργά τη διένεξη με αποστολή στρατιωτικού εξοπλισμού στο Αζερμπαιτζάν. Έτσι μετά τις επικρίσεις του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, ο οποίος κατηγόρησε την Τουρκία ότι πυροδότησε την ένταση με την παροχή πόρων στο Μπακού, και ο Πούτιν φέρεται εξοργισμένος με την στάση του Τούρκου ομολόγου του.
Σύμφωνα με την ρωσική εφημερίδα “Κομερσάντ”, μετά τις κοινές ασκήσεις Τούρκων και Αζέρων, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, παρέμειναν στο Αζερμπαϊτζάν σημαντικές τουρκικές δυνάμεις. Φαίνεται μάλιστα ότι αυτές έχουν αναλάβει και τον συντονισμό των επιθετικών επιχειρήσεων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Το ρεπορτάζ αναφέρει συγκεκριμένα, ότι τουλάχιστον 600 Τούρκοι στρατιωτικοί, από τους οποίους το ένα τρίτο αποτελεί “τάγμα τακτικού πολέμου”, έχουν διαμοιραστεί στο Αζερμπαϊτζάν, από τον αζέρικο θύλακα του Ναχιτσεβάν (στα μετόπισθεν του Ναγκόρνο Καραμπάχ) έως το Μπακού και πολλά άλλα σημεία στρατηγικής σημασίας. Αναφέρεται μάλιστα ότι ανάμεσά τους υπάρχουν 20 χειριστές μη επανδρωμένων αεροσκαφών στο αεροδρόμιο Νταλιάρ, περισσότερα από 100 στελέχη της αεροπορίας στην βάση Γκαμπάλα και περίπου άλλοι τόσοι στρατιωτικοί σύμβουλοι στο Μπακού.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν επίσης, ότι η Άγκυρα έχει παραχωρήσει στο Αζερμπαϊτζάν συνολικά 34 αεροσκάφη (20 μη επανδρωμένα, έξι αεροπλάνα και οκτώ ελικόπτερα), 10 οχήματα και ένα σύστημα πολλαπλής εκτόξευσης πυραύλων, καθώς και περίπου 20 ελαφρά τεθωρακισμένα οχήματα πεζικού. Η Τουρκία έχει εξαπλασιάσει, άλλωστε, τις εξαγωγές στρατιωτικού υλικού προς το Μπακού, τα τελευταία χρόνια, και είναι η μόνη χώρα που δεν έχει ζητήσει τη κατάπαυση του πυρός.
Ο Ερντογάν χρησιμοποιεί την κρίση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, επιδιώκοντας μια σειρά από προσωπικά οφέλη. Στόχος του είναι αρχικά η εκδίωξη των αρμενικών δυνάμεων από την αυτόνομη περιοχή, προκειμένου να πετύχει ένα σημαντικό πλήγμα στην Αρμενία. Παραλλήλως, σε διπλωματικό επίπεδο, επιδιώκει να σταθεί δίπλα στην ομάδα του Μίνσκ (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία) ως ισότιμος συνομιλητής για την κρίση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Στόχος του Τούρκου προέδρου είναι να καταστεί συνρυθμιστής στον Καύκασο, όπου όμως αυτός ο ρόλος ανήκει παραδοσιακά στη Ρωσία. Παραλλήλως, μέσω της ανοιχτής στήριξής του στο τουρκόφωνο Μπακού επιδιώκει και την προσέλκυση άλλων τουρκόφωνων και τουρκογενών πληθυσμών της Κεντρικής Ασίας. Μιας περιοχής, η οποία αποτελεί το μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας, αφού οι περισσότερες από αυτές τις χώρες προέκυψαν με απόσχιση μετά την κατάρρευση της Σοβιετική Ένωσης.