Τι είναι η πατρίδα μας, αν όχι οι άνθρωποί της; Θέτω το ερώτημα αυτό για να μιλήσω περί Μακεδονίας, για την οποία κόπτονται κάποιοι όψιμοι «μακεδονομάχοι», ιδιαίτερα του χώρου της Δεξιάς και Ακροδεξιάς.
Είναι γνωστό τοις πάσι ότι η περιοχή αυτή της Ελλάδας έχει υποστεί πολλά δεινά κατά την περίοδο μετά τον εμφύλιο πόλεμο και ότι δεν έτυχε ιδιαίτερης φροντίδας από το «κράτος των Αθηνών». Η μετεμφυλιακή μεταναστευτική έξοδος από την Ελλάδα στις «φάμπρικες της Γερμανίας και του Βελγίου τις στοές» (τραγούδι Καζαντζίδη) έπληξε κυρίως τη Μακεδονία. Η ερήμωση των ορεινών και ημιορεινών χωριών της περιοχής δεν συγκίνησε ιδιαίτερα τις μετεμφυλιακές κυβερνήσεις, οι οποίες κατά τα άλλα χαρακτήριζαν τη Μακεδονία «προμαχώνα του ελεύθερου κόσμου».
Αλλωστε, το δόγμα της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας, στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, ήταν «ο από Βορρά κίνδυνος», με αποτέλεσμα η Θεσσαλονίκη να μετατραπεί σε κέντρο αντικομμουνισμού αντί για κέντρο βαλκανικής αλληλεγγύης, με ασύδοτη τη δράση του φασιστικού παρακράτους, το οποίο οργάνωσε και τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Ισως δεν τυχαίο ότι ο βαλκανιονίκης Λαμπράκης έγινε «κόκκινο πανί» για το παρακράτος, επειδή ήταν και φλογερός κήρυκας της διαβαλκανικής συνεργασίας.
Μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου δημιουργήθηκαν προϋποθέσεις για τη μετατροπή του συνόλου των Βαλκανίων «σε ειρηνικό διαμέρισμα στο κοινό ευρωπαϊκό σπίτι», όπως έλεγε τότε η ανανεωτική Αριστερά. Η ιδέα αυτή ναυάγησε προσωρινά, λόγω της βίαιης διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, που προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις αποσταθεροποίησης στην περιοχή.
Είχαμε τότε εισηγηθεί στις κυβερνήσεις μια διάσκεψη «τύπου Ελσίνκι», με στόχο το απαραβίαστο των διεθνών συνόρων και την άρση των αλυτρωτισμών, τονίζοντας σε όλες τις προτάσεις μας ότι η Θεσσαλονίκη έπρεπε και μπορούσε να μετατραπεί σε κέντρο ειρήνης των ταραγμένων Βαλκανίων. Επιπλέον, είχαμε συγκαλέσει στο Ζάππειο, το 1995, Βαλκανικό Φόρουμ Αριστερών και Προοδευτικών Δυνάμεων, με συμμετοχή 15 κομμάτων από την περιοχή, ανάμεσά τους και δύο από την ΠΓΔΜ. Με εισήγηση τότε του Γιάννη Δραγασάκη, είχαμε καταθέσει ένα σχέδιο βαλκανικής συνανάπτυξης, με βάση το όραμά μας για αλληλέγγυο και ειρηνικό μέλλον των λαών της περιοχής.
Ωστόσο, οι σύγχρονες αντιλήψεις για την κοινή ασφάλεια και συνανάπτυξη δεν αποτελούσαν ούτε σήμερα αποτελούν μέρος του λεξιλογίου της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ. Αντιθέτως, δική τους ιδέα ήταν η «οικονομική διείσδυση» στις γειτονικές χώρες, την οποία ορισμένοι Ελληνες κεφαλαιοκράτες υλοποίησαν με όρους «πλιάτσικου». Τα συμπεράσματα δικά σας.
* Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΣΕΠ)
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τα σκόπιμα «Σκόπια» Η φιλοσοφία, το πνεύμα και η κίνηση της ιστορίας