Παντελώς ανεξέλεγκτος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προελαύνει στη βόρεια Συρία, την ίδια στιγμή που η Δύση εγκλωβίζεται από τη μια στην εκτός πραγματικότητας ρητορική του Ντόναλντ Τραμπ, κι από στη χλιαρή αντιμετώπιση της κατάστασης από τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών. Ένα μόλις 24ωρο μετά την εισβολή της Άγκυρας στη Συρία όμως, ο κίνδυνος αφανισμού του κουρδικού πληθυσμού και ταυτόχρονα αναγέννησης του Ισλαμικού Κράτους αρχίζει και γίνεται ορατός.
Ήδη μετά τον βομβαρδισμό φυλακής όπου οι Κούρδοι της Συρίας κρατούσαν Τζιχαντιστές, θεωρείται δεδομένο ότι κάποιοι εξ αυτών είναι ελεύθεροι. Σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Κούτση, αυτοί θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε μεμονωμένες ενέργειες με στόχο τον σουνιτικό πληθυσμό μέσα στη Συρία και στο Ιράκ. Ο γνωστός διεθνολόγος τονίζει πάντως ότι ο κίνδυνος αναβίωσης του Ισλαμικού Κράτους ως οντότητα με εδαφική υπόσταση, δεν είναι ιδιαίτερα ρεαλιστικός.
Μπορεί να υπάρξουν κινήματα και επιθέσεις αυτοκτονίας μέσα στην ίδια τη Συρία και πιθανώς και εκτός
Ο ίδιος εξηγεί ότι το Ισλαμικό Κράτος είχε ιδρυθεί σε συνεργασία με πληθυσμό της Συρίας ο οποίος ήταν δυσαρεστημένος με την κυβέρνηση Άσαντ. «Όμως» σημειώνει, «ο κόσμος αυτός δεν γνώριζε τι είναι το Ισλαμικό Κράτος. Στήριξαν τότε το ισλαμικό κίνημα, σαν αντίβαρο στην κοσμική εξουσία του Άσαντ. Τώρα γνωρίζουν το πρόσωπο του Ισλαμικού Κράτους. Αυτός ο πληθυσμός δεν είναι διατεθειμένος να επιστρέψει σ’ εκείνο το καθεστώς. Δεν πιστεύω λοιπόν ότι μπορεί να αναβιώσει το Χαλιφάτο σαν οντότητα με εδαφική υπόσταση. Μπορεί να υπάρξουν κινήματα και επιθέσεις αυτοκτονίας μέσα στην ίδια τη Συρία και πιθανώς και εκτός. Αλλά Ισλαμικό Κράτος με εδαφική υπόσταση, δεν νομίζω να υπάρξει» εκτιμά.
Όσο υπάρχει ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο κανένας δεν μπορεί να στηριχτεί στην προστασία των ΗΠΑ
Ο κ. Κούτσης αναγνωρίζει ασφαλώς ότι υπάρχουν στην περιοχή θύλακες τζιχαντιστών. Όπως λέει όμως, αυτοί πιθανότατα θα δεχθούν επίθεση τόσο από τη συριακή κυβέρνηση, όσο και από ιρανικά και ρωσικά στρατεύματα στην περιοχή. «Οι θύλακες αυτοί βρίσκονται στην περιοχή που ελέγχουν οι Κούρδοι. Η συριακή κυβέρνηση στο παρελθόν δεν ήθελε να κάνει επίθεση εναντίον των Κούρδων διότι ήθελε να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους και να τους φέρει στο πλευρό της έναντι της Τουρκίας. Φαίνεται ότι τώρα οι Κούρδοι θα προσεγγίσουν τον Άσαντ για να έχουν την υποστήριξή του. Εκτιμώ επομένως ότι οι Κούρδοι θα συνεργαστούν με τον Άσαντ για να εξοντώσουν και τους τελευταίους θύλακες τζιχαντιστών», υπογραμμίζει.
Εκείνο που διεθνώς προκαλεί εντύπωση είναι η αδιαφορία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέναντι στις απειλές Τραμπ. Η ερμηνεία αυτής της συμπεριφοράς του «Σουλτάνου» είναι κατά τον Αλέξανδρο Κούτση, απλή. Όπως εξηγεί «ο Ερντογάν εδώ και καιρό δεν υπολογίζει στις απειλές του Τραμπ, διότι έχει συνειδητοποιήσει ότι αντιμετωπίζει προβλήματα στο εσωτερικό πράγμα που τον κάνει αδύναμο στη διαμόρφωση μιας σταθερής δυναμικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή». Ο Τραμπ» προσθέτει ο κ. Κούτσης «αντιμετωπίζει και προβλήματα στον Περσικό Κόλπο λόγω των δυναμικών αντιδράσεων του Ιράν στην περιοχή. «Μην ξεχνάτε» λέει, «ότι ακόμη και η Σαουδική Αραβία προσπαθεί να προσεγγίσει το Ιράν για συμβιβασμό. Επομένως ο Τραμπ είναι αποδυναμωμένος και απομονωμένος στον χώρο της Μέση της Ανατολής και αυτό εκμεταλλεύεται ο Ερντογάν».
«Επιπλέον», συνεχίζει ο διεθνολόγος, «από τότε που κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, η Τουρκία δεν έχει ανάγκη το ΝΑΤΟ καθώς δεν θεωρεί ότι απειλείται από κράτη της περιοχής, ώστε να χρειάζεται την υποστήριξή. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έχει διαμορφώσει μια διαφορετική πολιτική στη Μέση Ανατολή, θεωρώντας ότι αυτή είναι απαραίτητη για τη Δύση και όχι η Δύση γι’ αυτήν».
Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμά ο Αλέξανδρος Κούτσης ότι η Τουρκία θα κρατήσει ανοικτά και τα δυο μέτωπα που έχει αυτή τη στιγμή. Τόσο αυτό της Συρίας, όσο και το δεύτερο στην ανατολική Μεσόγειο. «Το δεύτερο μέτωπο δεν έχει γίνει ακόμη θερμό. Είμαστε στο στάδιο της πρόκλησης και της απειλής. Ίσως διατηρηθεί σ’ αυτό το επίπεδο. Το μέτωπο της Συρίας όμως θα ενισχυθεί περαιτέρω, διότι ο στόχος της Τουρκίας είναι να ελέγξει την περιοχή. Επομένως το βάρος θα το ρίξει στο μέτωπο της Συρίας» εξηγεί.
Ο Τραμπ δεν έχει καμιά ιδέα περί διεθνών σχέσεων, σκέφτεται μόνο επιχειρηματικά σαν κτηματολογικό γραφείο
Σε κάθε περίπτωση, ο παράγοντας Τραμπ δεν επιτρέπει σε κανέναν να εφησυχάζει. «Ο Τραμπ» λέει ο Αλέξανδρος Κούτσης, «δεν έχει κάνει μαθήματα εξωτερικής πολιτικής, δεν γνωρίζει και δεν σέβεται το διεθνές δίκαιο, δεν έχει καμιά ιδέα περί διεθνών σχέσεων, σκέφτεται μόνο επιχειρηματικά σαν κτηματολογικό γραφείο. Δεν περιμένουμε από τον Τραμπ καμιά λογική. Δεν υπολογίζει κανέναν, ούτε τα ισχυρά λόμπι, ούτε το επιτελείο του. Ούτε εμείς ή η Κύπρος μπορούμε να αισθανόμαστε ασφαλείς. Όσο υπάρχει ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο κανένας δεν μπορεί να στηριχτεί στην προστασία των ΗΠΑ. Άλλωστε, όπως είχε ο Τσόρτσιλ, “οι μεγάλες δυνάμεις δεν έχουν φίλους, έχουν συμφέροντα”» καταλήγει.
ρεπορτάζ: Μάριος Αραβαντινός