Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπόσχεται μείωση φόρων για όλους τους πολίτες. Είναι η υπόσχεση πάνω στην οποία έχτισε την νίκη του στις ευρωεκλογές και με την οποία φιλοδοξεί να κερδίσει και τις εθνικές εκλογές, κι είναι επίσης το σύνθημα πάνω στο οποίο δόμησε (;) το πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας.
Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος λέει πως η υπόσχεση της ΝΔ για φοροελαφρύνσεις προς όλους είναι «το τυράκι που κρύβει τη φάκα». Και λέει επίσης πως, ιστορικά και παγκοσμίως, η δεξιά και νεοφιλελεύθερη ατζέντα περιλαμβάνει «μείωση φόρων για τους λίγους και λιτότητα για τους πολλούς».
Μια πρώτη ανάγνωση του προγράμματος που παρουσίασε ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας μπορεί όντως να σταματά στο «τυράκι» περί τέλους της οκταετούς υπερφορολόγησης που έπληξε κυρίως, και βαριά, την μεσαία τάξη. Η δεύτερη, πιο προσεκτική προσέγγιση ωστόσο μπορεί και να δικαιώνει τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, και να αποκαλύπτει επίσης την «φάκα». Μετά βεβαιότητας, δε, αναδεικνύει ουκ ολίγα κρίσιμα ερωτήματα και άλλες τόσες γκρίζες ζώνες, μέσα σε ένα σχέδιο «από-φορολόγησης» που τεχνηέντως περιβάλλεται από υψηλή προεκλογική ασάφεια.
Για τα περισσότερα μέτρα δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα, ούτε κοστολόγηση, ενώ βασική προϋπόθεση είναι η ισχυρή ανάπτυξη του 4%, όταν ο μέσος όρος της ευρωζώνης είναι λίγο πάνω από το 1% και οι εκτιμήσεις για την Ελλάδα τα επόμενα χρόνια κινούνται λίγο πάνω από το 2%. Σε ποιον βαθμό, για παράδειγμα, η πολυδιαφημισμένη μείωση του πρώτου φορολογικού συντελεστή (από το 20% στο 9%) αφορά «όλους τους πολίτες»; Μήπως, στην πράξη αφορά τους… μισούς ή ενδεχομένως και τους λίγους; Τι είδους εξαγγελία είναι επίσης η δήλωση Μητσοτάκη «υπολογίζουμε ότι ο κατώτατος μισθός θα φθάσεις στα 730 έως το 2022»; Από την στιγμή, δηλαδή, που προϋπόθεση για την – οποιαδήποτε – αύξηση του κατώτατου μισθού είναι ο υψηλός ρυθμός ανάπτυξης 4% ετησίως, μήπως απλώς ο πρόεδρος της ΝΔ δεν δεσμεύεται για τίποτα;
Επίσης, ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί ποιες θα είναι οι «περικοπές στις δημόσιες δαπάνες» που επαγγέλλεται, ενώ η ιδιωτικοποίηση του ασφαλιστικού, αν και έχει παρουσιαστεί ως ταυτοτική αλλαγή, τελικά «κρύφτηκε» από τη ΝΔ και δεν αναφέρεται στο πρόγραμμα. Καμιά αναφορά δεν γίνεται ούτε για τους συνταξιούχους, αν και ήταν μια από τις κοινωνικές ομάδες που βρέθηκαν στο επίκεντρο της αντιπολιτευτικής γραμμής της ΝΔ, όλο το προηγούμενο διάστημα. Όσο για τα εργασιακά, μετά τους ισχυρισμούς περί fake news, το πρόγραμμα της ΝΔ αναφερεται τελικά σε επιχειρησιακές συμβάσεις, με τα δικαιώματα και τους μισθούς των εργαζομένων να εξαρτώνται από τα «δεδομένα της αγοράς», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.
Απαντήσεις επί όλων αυτών είναι προφανές πως δεν πρόκειται να δοθούν προεκλογικά. Είναι όμως εξίσου προφανές πως το πρόγραμμα Μητσοτάκη στην πραγματικότητα «κλείνει το μάτι» στους λίγους και όχι σε όλους. «Μειώνουμε τον εισαγωγικό φορολογικό συντελεστή στα φυσικά πρόσωπα (μισθωτούς, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες) από 22% σε 9% για εισοδήματα μέχρι 10.000 ευρώ», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης επαναλαμβάνοντας την πιο πολυδιαφημισμένη ίσως εξαγγελία του. Δεν είπε όμως ποιους, εν τέλει, θα ευνοήσει αυτή η μείωση και πως θα αντισταθμίσει το κόστος της. Δοθέντος, δηλαδή, ότι εκείνοι που ήδη φορολογούνται από το πρώτο ευρώ – δεν δικαιούνται δηλαδή καθόλου αφορολόγητο εισόδημα – είναι μόνον οι ελεύθεροι επαγγελματίες, είναι σαφές πως σ’ αυτούς απευθύνεται κι εκείνους ευνοεί η συγκεκριμένη μείωση φόρου. Για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους το τοπίο είναι μάλλον θολό, διότι αυτή την στιγμή έχουν αφορολόγητο όριο 8.636 ευρώ ετησίως – άρα ελάχιστα επιβαρύνονται ή ευνοούνται από την μείωση ή μη του φορολογικού συντελεστή για το υπόλοιπο εισόδημα έως τα 10.000 ευρώ. Εκτός εάν η ΝΔ δεν σκοπεύει να διατηρήσει την ακύρωση της μείωσης του αφορολόγητου από 1ης Ιανουαρίου του 2020 που ήδη έχει ψηφίσει ο ΣΥΡΙΖΑ – γεγονός που θα άλλαζε δραματικά τα δεδομένα για μισθωτούς και συνταξιούχους.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποσχέθηκε επίσης χθες σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Δεν είπε όμως τί χρονικό ορίζοντα δίνει σ’ αυτήν την «σταδιακή κατάργηση», ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη δεσμευτεί για μείωσή τους από το 2020.
Είπε επίσης ότι «θεσπίζουμε την αύξηση του κατώτατου μισθού σε ποσοστό διπλάσιο από το ποσοστό ανάπτυξης του ΑΕΠ». Κι εδώ ίσως κρύβεται κι η μεγαλύτερη – κατά Τσακαλώτο – «φάκα»: Εάν ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης φθάσει στο 2% – επίπεδο ικανοποιητικό για τα τρέχοντα δεδομένα της ευρωζώνης – τότε η ΝΔ θα αυξήσει τον κατώτατο μισθό κατά 4%, περίπου δηλαδή 25 ευρώ. Εάν, όμως τον επόμενο χρόνο ή τον μεθεπόμενο υπάρξει αρνητική ανατροπή και χαμηλή ή και μηδενική ανάπτυξη τότε δεν θα υπάρξει και καμία αύξηση στον κατώτατο μισθό. Ο δε … υπολογισμός Μητσοτάκη για κατώτατο μισθό 730 ευρώ το 2022 (μετά από 4 χρόνια δηλαδή) βασίζεται σε προβλέψεις για ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 4% που παραμένει απολύτως άγνωστο πώς θα τους πετύχει η Νέα Δημοκρατία. Στην άλλη όψη, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ανακοινώσει ήδη – και χωρίς καμία αιρεσιμότητα και προϋπόθεση – νέα αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 7,5% το 2020 και κατά ένα επιπλέον 7,5% το 2022.
Στον αντίποδα, και χωρίς να βάζει καμία προϋπόθεση και αιρεσιμότητα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγγειλε άμεση μείωση της φορολογίας των μεγάλων επιχειρήσεων. Αυτό ακριβώς σημαίνει η «άμεση μείωση του φόρου στα μερίσματα» από το 10% στο 5%, καθ’ ότι μέρισμα επί των κερδών αποδίδουν ως γνωστόν οι Ανώνυμες Εταιρίες και όχι βεβαίως οι μικροί και μεσαίοι επαγγελματίες τους οποίους υποστηρίζει ότι υιοθετεί η ΝΔ…