Δε ζούμε σε έτη δίσεκτα πολέμων και χαλασμών, για να τρέχουμε τρελαμένοι στα καταφύγια να σωθούμε. Δε ζούμε σε συνθήκες ξεριζωμού απ’ τις πατρογονικές εστίες μας, όμοιες με εκείνες που βίωσαν οι παππούδες μας τον Αύγουστο του 1922 μετά τον εξανδραποδισμό της ελληνόφωνης ρωμιοσύνης και τον πύρινο εφιάλτη, ένα μήνα μετά, της Σμύρνης.
Ζούμε την μακροβιότερη περίοδο ειρήνης που θα έπρεπε να ταυτίζεται με αειφόρο περίοδο ευημερίας, αν δεν υπήρχαν οι έμφυτες και εγγενείς αδυναμίες μας, η διαιώνιση του ”δυστυχώς επτωχεύσαμεν” της ελληνικής Πολιτείας και κοινωνίας, οι ευθύνες των ηγεσιών που κλήθηκαν να αναστηλώσουν την πολύπαθη πατρίδα μας και η κρίση της δημοκρατίας”.
Η κρίση της δημοκρατίας που αντιμετωπίζουμε μεταπολιτευτικά, το έλλειμμα της οποίας αντικατοπτρίζεται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, συμπεριλαμβανομένης και της αδυναμίας του ελληνικού κράτους να σχεδιάσει τρόπους αντιμετώπισης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που επηρεάζουν δυσμενώς το κλίμα.
Ενενήντα εννιά χρόνια απ’ την Μικρασιατική Καταστροφή η μνήμη του αίματος εξακολουθεί να πυρώνει το μέσα μας σιγολιώνοντας το κερί της φλεγόμενης βάτου του χρόνου. Το κερί που το θρέφουν τώρα όχι οι εικόνες του εξανδραποδισμού και της βιβλικής καταστροφής του ιστορικού παρελθόντος μας, αλλά οι φονικές πυρκαγιές του παρόντος οι οποίες σημαδεύουν με ”μαύρες επετείους” τη μνήμη μας και προδιαγράφουν ζοφερή την περιβαλλοντική εικόνα του μέλλοντός μας.
Οι φλόγες καίνε τα δάση, τα σπίτια, τις ζωές μας. Και εκεί όπου έσβησαν, οι στάχτες τους καπνίζουν ακόμα. Ο δασικός μας πλούτος εξαφανίζεται και η χώρα χάνει τους ”πνεύμονές” της. Το 2007 μόνο οι απώλειες σε ζωές ανά την Ελλάδα (με επίκεντρο την Πελοπόννησο και δευτερευόντως την Αττική, την Εύβοια και τη Φθιώτιδα) ήταν 87 άνθρωποι (οι 63 στην Ηλεία), 1500 σπίτια, 2.500.000 στρέμματα και 60.000 ζώα.
Στη δεύτερη φονικότερη πυρκαγιά του 21ου αιώνα στο Μάτι (μετά από εκείνες στην Αυστραλία το 2009, που έκαψαν 173 ανθρώπους) ο απολογισμός των νεκρών ξεπέρασε την εκατόμβη, αφού ο αριθμός τους έφτασε τους 103.
Ο υπεύθυνος της καταστροφής του 2007… ”στρατηγός άνεμος” έβαλε το χεράκι του και το ’18, με αποτέλεσμα να μη μπορέσει το κράτος να αποτρέψει τη φυσική καταστροφή στο Μάτι. Και τότε δεν έφταιγε κανένας προσωπικά, μόνο η απρόσωπη κρατική μηχανή, με τους υπεύθυνους στα αρμόδια πόστα διοίκησης να κάνουν μπαλάκι τις προσωπικές τους ευθύνες.
Το κράτος ήταν ανύπαρκτο στην Ηλεία όταν εκδηλώθηκαν οι φονικές πυρκαγιές του ’07, όπως ήταν ανύπαρκτο και στο Μάτι έντεκα χρόνια μετά. Δεν μπόρεσε να προστατέψει τους πολίτες, τις περιουσίες τους και τα δασικά οικοσυστήματα των περιοχών που έγιναν παρανάλωμα του πυρός. Πιάστηκε απροετοίμαστο, όπως πιάστηκε απροετοίμαστο και τώρα, έστω κι αν δεν βαρύνεται προς ώρας με ανθρώπινα θύματα.
Αυτό μαρτυρούν τουλάχιστον οι εικόνες των αλαφιασμένων κατοίκων που εκκένωσαν σπίτια, χωριά, οικισμούς και προάστια καθοδηγούμενοι απ’ το 112 (το οποίο λειτούργησε καλά, όπως και τα συστήματα απεγκλωβισμού και διάσωσης των πολιτών από τις καθ’ ύλην αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες).
Έφυγαν κυνηγημένοι απ’ τις πυρκαγιές (αποτέλεσμα κυρίως της παρατεταμένης ξηρασίας λόγω καύσωνα με μηδενική υγρασία) αφήνοντας στο έλεος της πύρινης λαίλαπας τα σπίτια, τις περιουσίες τους, χιλιάδες ζώα, πτηνά και τον δασικό πλούτο των πληττόμενων απ’ την κλιματική αλλαγή περιοχών τους.
Κι αυτό επιβεβαιώνει με τον τραγικότερο τρόπο ότι μείναμε μετεξεταστέοι στα ίδια πάντα τρωτά μας σημεία, σαν να μην άλλαξε τίποτα. Μείναμε στάσιμοι στην έλλειψη οικολογικής συνείδησης, την μη ανανέωση του απαρχαιωμένου δικτύου της ΔΕΗ κατά τόπους, την έλλειψη πρόνοιας για λήψη στοχευμένων μέτρων απ’ την Αυτοδιοίκηση, το ανεπαρκές μηχανοκίνητο και πτητικό δυναμικό της Πυροσβεστικής και το υποστελεχωμένο ανθρώπινο.
Το υποστελεχωμένο έμψυχο δυναμικό της, που με τη βοήθεια εθελοντών απ’ όλη της χώρα και την Κύπρο, καταβάλλει αυτές τις μέρες και νύχτες υπεράνθρωπες προσπάθειες, για να αντιμετωπίσει έκτακτες συνθήκες ”κόκκινου συναγερμού” σε 6 περιφέρειες της χώρας συμπεριλαμβανομένης και της Αττικής.
Ναι, η κλιματική αλλαγή ευθύνεται για τις ακραίες καταστάσεις που ζούμε. Καταστάσεις που πυρπολούν τα καλοκαίρια μας και γεμίζουν με όγκους βροχής τους χειμώνες της ζωής μας. Γιατί, στην προσπάθειά μας να ανταγωνιστούμε τη φύση, την κάναμε εχθρό κι όχι σύμμαχο, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουμε τώρα τις χαοτικές συμπεριφορές της.
Συμπεριφορές που δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε με ευκαιριακά, ”μπαλωματικά” έργα, αλλά με τολμηρές αποφάσεις οι οποίες θα κινούνται με βάση συγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισης επικίνδυνων καιρικών φαινομένων και με αυστηροποίηση στο έπακρο των όρων δόμησης, οι οποίοι δεν υφίστανται μέχρι τώρα για τους έχοντας πλούτο και εξουσία στη χώρα μας…
Σχέδιο και για την προστασία των δασών μας η οποία θα πρέπει να είναι προληπτική από την έναρξη ακόμα της αντιπυρικής περιόδου, ώστε να μην μετατρέπονται τα ελληνικά πευκοδάση σε πυριτιδαποθήκες τα καλοκαίρια.
Όμως αυτά τα λέμε και τα ξαναλέμε, δυστυχώς, σε ώτα μη ακουόντων. Και γι’ αυτό, για άλλη μια φορά, δεν έχουμε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Σ’ αυτό συνηγορεί, δυστυχώς, και το γεγονός ότι δεν μπορούν να πετάξουν τα Canadair στη φωτιά λόγω αέρα, ενώ το πολυδιαφημισμένο ρωσικό Beriev-200 χάλασε πριν καλά καλά δουλέψει.
Αν τώρα στις ατυχίες αυτές προσθέσουμε τα λογικά επακόλουθα που ακολουθούν τις πυρκαγιές, όπως το κόψιμο του ρεύματος από τη ΔΕΗ και του νερού απ’ την ΕΥΔΑΠ, γίνεται κατανοητό πόσο… καμένοι, απροστάτευτοι και εγκαταλελειμμένοι απ’ το κράτος νιώθουν οι πυρόπληκτοι.
Πόσο προδομένοι νιώθουν και από την παρούσα κυβέρνηση, που – ενώ απ’ τη θέση της Αξιωματικής αντιπολίτευσης κατακεραύνωνε (και δικαίως) τον ΣΥΡΙΖΑ για το Μάτι υποσχόμενη ότι θα αλλάξει άρδην τα δεδομένα στο θέμα αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών – μόλις έγινε κυβέρνηση, φάνηκε – αν όχι το ίδιο – πάντως σε μεγάλο βαθμό ανέτοιμη, σαν να σκόρπισε τις υποσχέσεις της ο άνεμος της κυβερνητικής αμεριμνησίας.
Σαν αποτέλεσμα αυτού, ολόκληρες περιοχές της χώρας μας μετατράπηκαν σε πύρινα μέτωπα, ενώ τα χειρότερα έπονται όπως προειδοποιούν οι μετεωρολόγοι υπενθυμίζοντας ότι η πύρινη λαίλαπα απλώθηκε με άνεμο 2 μποφόρ ενώ αναμένονται άνεμοι 6 και 7 τις προσεχείς ημέρες…
Σε πολιτικό επίπεδο, τώρα, το ύψωμα των τόνων της Αξιωματικής αντιπολίτευσης δικαιολογείται εν μέρει λόγω της επιδείνωσης της κατάστασης και των διαφαινόμενων κινδύνων, πλην όμως ό,τι και να πει ο ΣΥΡΙΖΑ αυτήν τη στιγμή δεν έχει τον αντίκτυπο που θα ήθελε να έχει στην κοινωνία λόγω των βαρύτατων ευθυνών που κουβαλά απ’ το παρελθόν και ακούουν στο όνομα: ΜΑΤΙ.
Για να είμαι ειλικρινής μάλιστα, πιστεύω ότι αυτά που επηρεάζουν αρνητικά την εικόνα της κυβέρνησης δεν είναι οι κακεντρεχείς ή δικαιολογημένες εκρήξεις θυμού των εκπροσώπων της αντιπολίτευσης στο σύνολό της, όσο η οργή των ξεσπιτωμένων, άυπνων, ταλαιπωρημένων και ζημιωμένων οικονομικά πυρόπληκτων πολιτών, οι οποίοι διαπίστωσαν βιωματικά ότι και επί των ημερών αυτής της κυβέρνησης δεν υπάρχει σε ετοιμότητα ο απαραίτητος αριθμός των εναέριων και επίγειων μέσων πυρόσβεσης για να σώσει τα σπίτια και τα υπάρχοντά τους.
Και τα δεδομένα αυτά δεν απαλείφονται ούτε από τις δηλώσεις των Μητσοτάκη–Καραμανλή τζούνιορ για καταγραφές των ζημιών και μελέτες αποκατάστασης ούτε απ’ τις υποσχέσεις τους για οικονομική ενίσχυση των πυρόπληκτων.
Δεν απαλείφονται γιατί έχει εδραιωθεί, δυστυχώς, η πεποίθηση σ’ όλους ότι το ελληνικό κράτος αδυνατεί να αντιμετωπίσει τις φυσικές καταστροφές εγκαταλείποντας στην τύχη τους πότε τους πλημμυροπαθείς, πότε τους σεισμοπαθείς και πότε τους πυρόπληκτους πολίτες.
Και αδυνατεί να τις αντιμετωπίσει γιατί η επιλογή των περισσότερων ελληνικών κυβερνήσεων, όπως και αυτή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είναι η επένδυση σε έργα βιτρίνας που επηρεάζουν τις μάζες των ψηφοφόρων, με αποτέλεσμα να μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα τα αντιπλημμυρικά, τα αντισεισμικά και τα αντιπυρικά έργα, όπως και η κάλυψη των κρατικών αναγκών με μηχανοκίνητα ή πτητικά μέσα για την αντιπλημμυρική και αντιπυρική οχύρωση της χώρας.
Έτσι εξηγείται γιατί βλέπουμε σήμερα εικόνες του πρωθυπουργού ο οποίος – αποφεύγοντας να δώσει εξηγήσεις γιατί η κυβέρνηση αιφνιδιάστηκε απ’ την κλιματική κρίση και δεν φρόντισε να ανασχεδιάσει έγκαιρα τον τρόπο αντιμετώπισης ακραίων καιρικών φαινομένων για να μην παρουσιάζει ελλείψεις σήμερα στα εναέρια μέσα και σε διαχειριστικό-συντονιστικό επίπεδο – περιοδεύει στις πληγείσες περιοχές υποσχόμενος άμεση καταγραφή των ζημιών και αποζημιώσεις πάνω απ’ τα αποκαΐδια…
Κρινιώ Καλογερίδου (Βούλα Ηλιάδου, συγγραφέας)