Πανδημία Συνωμοσιοπαράνοιας

 

Λένε γι’ αυτές πως είναι σαν τις «μαύρες τρύπες»: απορροφούν οτιδήποτε τις πλησιάζει και γίνονται ολοένα και μεγαλύτερες. Πρόκειται για τις θεωρίες συνωμοσίας (Conspiracy Theories), που αποτελούν πλέον αναπόσπαστο τμήμα της πολιτισμικής μας σφαίρας και του φαντασιακού μας. Για πρώτη φορά η φράση «θεωρία συνωμοσίας» εμφανίστηκε σε ένα οικονομικό άρθρο της δεκαετίας του 1920, αλλά μόνο κατά τη δεκαετία του 1960 άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως και μόλις το 1997 συμπεριλήφθηκε επίσημα στο Λεξικό της Αγγλικής της Οξφόρδης.

5G και Covid-19 Made in China

Στην εποχή μας, στην οποία κυριαρχούν το διαδίκτυο και τα social media, και η απειλητική πανδημία του Covid-19 απλώνονται πλέον σε όλο τον πλανήτη, οι θεωρίες συνωμοσίας, χρησιμοποιώντας τη γοητεία του ανορθολογισμού, έχουν φουντώσει απορροφώντας σχεδόν τα πάντα στο διάβα τους. Εκατομμύρια άνθρωποι καταφεύγουν σε αυτές αναζητώντας απεγνωσμένα μια θεωρία ικανή να «εξηγήσει τα πάντα», άσχετα αν αυτή χάνεται μέσα στη «μαύρη τρύπα» της παραδοξολογίας. Όσο πιο ακατανόητη είναι μια πράξη, μια κατάσταση, τόσο πιο πολύ φουντώνει η συνωμοσιοπαράνοια (Conspiranoia).

Έτσι, για τους οπαδούς των θεωριών συνωμοσίας, το ξέσπασμα της πανδημίας του νέου κορωνοϊού Covid-19 κάθε άλλο παρά τυχαίο γεγονός θεωρείται, αλλά αντίθετα συνδέεται με την εγκατάσταση και διάδοση του νέου δικτύου κινητής τηλεφωνίας 5G, που κι αυτό ξεκίνησε από την Κίνα πριν λίγα χρόνια. Αυτή η θεωρία συνωμοσίας αποκτά επιπλέον “αξιοπιστία” από το γεγονός ότι ο ιός προέρχεται από την Κίνα -τη μόνη χώρα που έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην τεχνολογία 5G. Το όλο θέμα θα θεωρούταν γραφικό, στον παραληρηματικό και πολύπλοκο κόσμο που ζούμε, αν δεν ήταν επικίνδυνο.

Συνωμοσιοπαρανοϊκοί κατέστρεψαν κεραίες 5G στην Άγγλία

Στο Ηνωμένο Βασίλειο ομάδες συνωμοσιοπαρανοϊκών “ακτιβιστών” προχώρησαν από τη θεωρία στην πράξη, καταστρέφοντας τις τελευταίες ημέρες τέσσερις κεραίες κινητής τηλεφωνίας 5G,  στο Λίβερπουλ, στο Merling και στο Μπέρμιγχαμ, που ανήκουν στην Vodafone UK. Σε αναρτήσεις τους σε σχετικές ομάδες στο facebook υποστηρίζουν πως η εγκατάσταση του δικτύου 5G συνδέεται με τη διασπορά και μετάδοση του κορωνοϊού Covid-19. Οι οπαδοί της συγκεκριμένης θεωρίας συνωμοσίας προσπαθούν να αποδείξουν πως εκεί που εγκαθίστανται οι κεραίες 5G δημιουργείται αυτομάτως μια εστία εξάπλωσης της πανδημίας, διότι οι ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες από αυτές τις κεραίες είναι πολύ επικίνδυνες και βλάπτουν το ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων, καθιστώντας το ευάλωτο σε μολύνσεις, ειδικά από το νέο κορωνοϊό.

Η αλήθεια είναι πως το διαδίκτυο βρίθει, εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες, από θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, τα οποία και κατηγορούν ότι με τις ακτινοβολίες τους προκαλούν βλάβες στην ανθρώπινη υγεία που κυμαίνονται από καρκίνο έως στειρότητα. Αυτό δεν απέχει και πολύ από την αλήθεια διότι, πλήθος ανεξάρτητων επιστημονικών ερευνών, έχουν ενοχοποιήσει τις ακτινοβολίες των κινητών τηλεφώνων ως παράγοντες επιβάρυνσης της ανθρώπινης υγείας και πρόκλησης ασθενειών, ζητώντας να μπουν νέα όρια ασφαλείας αλλά και γενικότερο περιορισμό της χρήσης αυτής της τεχνολογίας.

Ωστόσο η έλευση της νέας τεχνολογίας των δικτύων 5G πυροδότησε νέα έξαρση των θεωριών συνωμοσίας και μάλιστα λίγο πριν την εμφάνιση του Covid-19. Όταν η πανδημία του νέου κορωνοϊού ξεκίνησε, οι θεωρίες συνωμοσίας μεταφέρθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για παράδειγμα στις 27 Ιανουαρίου του 2020 ένας χρήστης του Facebook έγραψε χαρακτηριστικά σχολιάζοντας την εμφάνιση του Covid-19 στο Γιουχάν της Κίνας: “Πολύ ενδιαφέρον! Το Γιουχάν είναι ήδη πνιγμένο στο δίκτυο 5G”.

Ο πολλαπλασιασμός των θεωριών συνωμοσίας γύρω από το 5G

Ένα πρόσφατο άρθρο στο BuzzFeed, που καταγράφει την εξάπλωση αυτών των θεωριών συνωμοσίας τα τελευταία πέντε χρόνια, επισημαίνει ότι η πλειοψηφία ότι οι περισσότερες αναρτήσεις στο Facebook, σχετικές με θεωρίες συνωμοσίας γύρω από το 5G δημοσιεύθηκαν το τελευταίο έτος. Την ίδια εποχή, σημειώνει το ίδιο άρθρο, η βρετανική εταιρεία τηλεπικοινωνιών ανακοίνωσε την επέκταση του δικτύου 5G σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο.

Βέβαια το δίκτυο 5G αποτέλεσε εξ αρχής στόχο των θεωριών συνωμοσίας. Στις αρχές του 2019 το κατηγορούσαν ότι, εκεί που πρωτοεγκαταστάθηκε, «προκαλούσε» καρκίνο ή αυτισμό. Τώρα, οι ίδιοι συνωμοσιολόγοι, το κατηγορούν ως υπεύθυνο της πανδημίας του Covid-19. Για εκατομμύρια ανθρώπους, που παραμένουν υποχρεωτικά έγκλειστοι στα σπίτια τους, φοβισμένοι και αμήχανοι, μια τέτοια θεωρία συνωμοσίας φαντάζει δελεαστική. Και όχι μόνο, γιατί τέτοιες ιδέες μπορούν να τους παρακινήσουν ώστε να προκαλέσουν πραγματικές ζημιές, όπως δείχνουν τα καμένα υπολείμματα των τεσσάρων τηλεπικοινωνιακών πύργων που καταστράφηκαν στην Αγγλία -μια χώρα που βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της πανδημίας.

“Stop 5G U.K”: οι ομάδες στο fb που προωθούν θεωρίες συνωμοσίας

Τις τελευταίες βδομάδες, ταυτόχρονα με την εξάπλωση της πανδημίας του Covid-19, η δημοφιλία των ομάδων στο Facebook, οι οποίες φιλοξενούν θεωρίες συνωμοσίας που συνδέουν τα δίκτυα 5G με την εμφάνιση και μετάδοση του νέου κορωνοϊού, έχει αυξηθεί εκθετικά. Για παράδειγμα η ομάδα “Stop 5G U.K“ είχε στις 6 Απριλίου 56.000 μέλη και αυξανόταν με 2.400 νέα μέλη ημερησίως. Αντίστοιχα η εγχώρια ομάδα στο Facebook, η “STOP 5G ΕΛΛΑΣ”, που αναπαρήγαγε τις ίδιες θεωρίες συνωμοσίας για τη θανατηφόρα σχέση 5G με Covid-19, αριθμούσε 22.000 μέλη (στοιχεία 11.4.2020) με τάσεις περαιτέρω ανόδου.

Ενδιαφέρον αποτελεί πως οι διαχειριστές αυτών των “αντί 5G” ομάδων στη Βρετανία, παλαιότερα προωθούσαν θεωρίες συνωμοσίας και fake news κατά των εμβολιασμών. Και φυσικά ανακύκλωναν επί πολλά έτη μια σειρά από άλλες, δημοφιλείς θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με το Big Pharma (το Καρτέλ των Φαρμακευτικών), την Παγκόσμια Κυβέρνηση, τα Chemtrails κ.ά. Για παράδειγμα, σχολιάζοντας την ανάπτυξη δορυφόρων από τη SpaceX του Elon Musk, ένας  Βρετανός χρήστης του facebook είχε σημειώσει χαρακτηριστικά: “Κοιτάξτε τους δολοφόνους στον ουρανό!!! Πίσω τους κρύβεται η ελίτ του ΟΗΕ, που προωθεί την ατζέντα 2030 για τη μείωση του πληθυσμού, η οποία περιλαμβάνει την ανάπτυξη δικτύων 5G σε όλες τις μορφές του!”

H αντεπίθεση του facebook: διαγραφές ομάδων και μπλοκάρισμα χρηστών

Στο Ηνωμένο Βασίλειο όποιος βρεθεί να μοιράζει κάποια ανάρτηση με fake news, που σχετίζουν άμεσα το δίκτυο 5G με την πρόκληση του Covid-19, αρχικά του δίνεται μια προειδοποίηση από το Facebook και στη συνέχεια, αν δε συμμορφωθεί, μπλοκάρεται. Για τους διαχειριστές του facebook αυτό ήταν απαραίτητο να γίνει, επειδή αυτά τα ψευδή σχόλια και η παραπληροφόρηση, παροτρύνουν τους ανθρώπους να αναλάβουν δράση εναντίον των κεραιών κινητής τηλεφωνίας, ιδιαίτερα σε μια εποχή που η συνδεσιμότητα είναι ιδιαίτερα σημαντική για τόσα πολλά εκατομμύρια ανθρώπων, που είναι έγκλειστοι λόγω καραντίνας και επικοινωνούν με τον έξω κόσμο μόνο μέσω του διαδικτύου.

Διάσημοι που διασπείρουν τη συνωμοσιοπαράνοια 5G – Covid-19

Αν και δεν υπάρχουν για την ώρα επιστημονικές αποδείξεις για τη σχέση των δικτύων 5G με την εξάπλωση του νέου κορωνοϊού, οι σχετικές θεωρίες συνωμοσίας συνεχίζουν να διαδίδονται. Εκτός από διάφορες ομάδες στο facebook τη σκυτάλη της διάδοσης αυτής της συνωμοσιοπαράνοιας έχουν αναλάβει και ορισμένοι διάσημοι ηθοποιοί και τραγουδιστές, με εκατομμύρια fan σε όλο τον κόσμο. Τόσο ο διάσημος ηθοποιός του Χόλιγουντ Woody Harrelson, όσο και η δημοφιλής ράπερ  M.I.A. (Mathangi “Maya” Arulpragasam), έχουν υιοθετήσει αυτές τις θεωρίες συνωμοσίας και τις διαδίδουν με την πρώτη ευκαιρία.

Ο ηθοποιός Woody Harrelson, που έπαιξε πρωταγωνιστικούς ρόλους τελευταία στις ταινίες Cheers και Zombieland, έγραψε στο Instagram ότι η νέα επιδημία του κοροναϊού στο Wuhan της Κίνας σχετίζεται με την εκεί εγκατάσταση δικτύου 5G. Την ίδια ημέρα ο Harrelson δημοσίευσε κι ένα βίντεο των διαδηλώσεων στο Χονγκ Κονγκ το 2019 με την λανθασμένη λεζάντα: “στο μεταξύ η Κίνα εγκατέστησε κεραίες 5G κι εκεί”.

Από την πλευρά της η ράπερ Μ.Ι.Α., της οποίας η συνωμοσιοπαράνοια για το 5G χρονολογείται τουλάχιστον από τον Μάρτιο του 2019, έγραφε στο tweet της πως “η τελευταία πανδημία ήρθε με ραδιοκύματα”. Σε μια άλλη ανάρτησή της έγραφε πως “δε νομίζω ότι το 5G προκαλεί Covis-19″, αλλά “προκαλεί σύγχυση στο σώμα μας, που θα πρέπει να μάθει να αντιμετωπίζει αυτές τις νέες συχνότητες, ενώ ταυτόχρονα παλεύει με τον Covid-19”.

Βέβαια κανείς τους δεν σχολίασε τίποτε για το γεγονός ότι χώρες, που έχουν ήδη πληγεί βαριά από την πανδημία του Covid-19, όπως το Ιράν και η Ιαπωνία, δεν έχουν αναπτύξει ακόμη καμία υποδομή δικτύων 5G.

Russian Today: έρχεται η “5G Apocalypse!”

Από πού προέρχονται οι συγκεκριμένες ιδέες και θεωρίες συνωμοσίας, που εξαπλώνονται παράλληλα με την πανδημία του νέου κορωνοϊού; Ορισμένοι ενοχοποιούν τις επανειλημμένες εκπομπές στα Αγγλικά των ρωσικών μέσων ενημέρωσης, που στοχεύουν το Δυτικό ακροατήριο. Για παράδειγμα πριν λίγο καιρό το τηλεοπτικό δίκτυο Russian Today America, το οποίο η New York Times έχει χαρακτηρίσει ως “ένα δίκτυο γνωστό για διασπορά παραπληροφόρησης”, είχε κάνει λόγο για επερχόμενη “5G Apocalypse”, προκαλώντας έτσι φόβο και σύγχυση στην ευαίσθητη, ακόμη και στις ιδανικότερες συνθήκες, αμερικανική κοινή γνώμη, που υποκύπτει συχνά στην τεχοφοβική παράνοια.

Πρέπει να θυμόμαστε άλλωστε πως: “Η τεχνολογία συνέβαλε στην απομαγικοποίηση του κόσμου μας. Τα αρχαία φαντάσματα και οι μεταφυσικοί πόθοι δεν εξαφανίστηκαν εντελώς. Μεταμφιέστηκαν κι ακολούθησαν υπόγειες διαδρομές, διεισδύοντας στις πολιτισμικές, ψυχολογικές και μυθολογικές κινητήριες δυνάμεις που συγκροτούν τα θεμέλια του σύγχρονου κόσμου”, Erik Davies, Techgnosis.

Η «κουλτούρα της παράνοιας» και οι «σκεπτόμενες καλαμιές»

Σε κάθε περίπτωση οι θεωρίες συνωμοσίας γύρω από την υποτιθέμενη σχέση των δικτύων 5G με την πανδημία του  Covid-19 συμφωνούν με μερικές από τις σκοτεινότερες πλευρές της ανθρώπινης φύσης. Προδίδουν ένα συναίσθημα αλλοτρίωσης και μια «κουλτούρα της παράνοιας», στην οποία μπορεί να υποκύψει ο καθένας. Ιδιαίτερα, όταν αρκετές θεωρίες συνωμοσίας φαίνονται φαινομενικά “άτρωτες” στα όπλα της λογικής.

Η αναγκαιότητα του σκεπτικισμού έχει τις ρίζες της στην περίφημη ρήση του Πασκάλ πως οι άνθρωποι είναι «σκεπτόμενες καλαμιές», δηλαδή λαμπρά μοναδικοί και μοναδικά τρωτοί, ώστε “ο μοναδικός ηρωϊσμός τους να βρίσκεται στην ίδια τη Σκέψη”.  Εμείς οι άνθρωποι είμαστε ικανοί για τις χειρότερες φρικαλεότητες αλλά για τις πιο συγκινητικές πράξεις αγάπης, θάρρους και ευγένειας. Εκείνο που μας σώζει από τις αυτοκαταστροφικές μας τάσεις δεν είναι η πίστη, αλλά η έλλογη πλευρά της ανθρώπινης νόησης. Η λογική αποτελεί τη σωτηρία μας, ιδιαίτερα από τη βίαιη και επικίνδυνη συμπεριφορά των μαζών, που αντιδρούν πάντα παρορμητικά, λες και πρόκειται για μηχανές αντανακλαστικών: Κάτι που προδίδει εσωτερική ανελευθερία. Και αυτή η ανελευθερία αποτελεί την πρώτη ύλη από την οποία κατασκευάζονται οι θεωρίες συνωμοσίας.