Κωνσταντίνος Κίγκας
(μια μικρή ανάλυση που νομίζω ότι θα την βρείτε χρήσιμη)
Κατ΄ αρχήν θεωρώ δεδομένο ότι η Τουρκία δεν θα υπαναχωρήσει από τη συμφωνία (μνημόνιο κατανόησης) για καθορισμό θαλάσσιων συνόρων που υπέγραψε με την Κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης (GNA) της Λιβύης του Φαγέζ Αλ Σαράζ o οποίος αναγνωρίζεται από τον Ο.Η.Ε.
Η τουρκική Εθνοσυνέλευση θα κυρώσει τη συμφωνία και η Τουρκία θα υποβάλλει στον Ο.Η.Ε. τη συμφωνία συνοδευόμενη από τις γεωγραφικές συντεταγμένες.
Εδώ να αναφέρουμε ότι ο ο πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης της Λιβύης, που εδρεύει στο Τομπρούκ, επίσης αναγνωρισμένος από τα Ηνωμένα Εθνη και συντάσσεται με την πλευρά Χαφτάρ, Αγκίλα Σάλεχ Ίσα με επιστολή του στον Γ.Γ. του ΟΗΕ ζητά την άρση της αναγνώρισης στην κυβέρνηση Σαράζ, καταγγέλλοντας τα μνημόνια Αγκυρας – Τρίπολης, τα οποία και χαρακτηρίζει ως απειλή για το κράτος της Λιβύης και την ασφάλειά του στο μέλλον.
Τίθεται εδώ επομένως το ερώτημα τι θα πράξει ο Ο.Η.Ε. όταν λάβει από την Τουρκία την συμφωνία. Με δεδομένη την αντίθεση του προέδρου της λιβυκής εθνοσυνέλευσης θα θεωρήσει ότι η συμφωνία στερείται νομιμοποιητικής βάσης ή θα κλείσει τα μάτια κατά συνήθη πρακτική;
Σε κάθε όμως περίπτωση η υποβολή από πλευράς της Τουρκίας της συμφωνίας στα Ηνωμένα Έθνη γεννά την τεράστια υποχρέωση για την Ελλάδα να εκφράσει και μάλιστα σε ταχύτατο χρόνο τις αντιρρήσεις της.
Πώς όμως γίνεται αυτό; Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα! Η Ελλάδα θα πρέπει άμεσα να υποβάλλει και εκείνη στα Ηνωμένα Έθνη αντίστοιχη συμφωνία συνοδευόμενη και αυτή από τις γεωγραφικές συντεταγμένες με τον καθορισμό θαλασσίων συνόρων.
Με ποιά κράτη; Μα φυσικά με την Κύπρο και με την Αίγυπτο.
Θα θελήσουν αυτά τα κράτη, άμεσα, να συμφωνήσουν με την Ελλάδα; Ήδη η Κύπρος προσανατολίστηκε στην προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και οι πληροφορίες λένε ότι η Αίγυπτος δεν θέλει αυτή τη στιγμή να προχωρήσει σε αυτό το βήμα. Αδιέξοδο για την Ελλάδα;
Ας συνεχίσουμε το σενάριο του Ο.Η.Ε.
Τί θα πεί ο Ο.Η.Ε. στην Ελλάδα; το πλέον πιθανό είναι να προβεί σε συστάσεις προς Ελλάδα και Τουρκία να επιλύσουν τις μεταξύ τους διαφορές (η γνωστή τακτική του νίπτω τας χείρας μου).
Με ποιό τρόπο όμως Ελλάδα και Τουρκία μπορούν να επιλύσουν τις μεταξύ τους διαφορές;
Απάντηση: 1) με διμερείς συζητήσεις και διμερή συμφωνία και
2) με επίλυση των διαφορών τους από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Περίπτωση 1. Διμερής Συμφωνία: Σε αυτή την περίπτωση θα προηγηθούν διαπραγματεύσεις, όπου το κάθε μέρος θα προβάλλει τις αξιώσεις του. Εδώ όμως η Ελλάδα δεν διεκδικεί από την Τουρκία αλλά η Τουρκία από την Ελλάδα. Άρα, εφόσον σε μια διαπραγμάτευση τα μέρη θα πρέπει να κάνουν αμοιβαίες υποχωρήσεις, ποός τελικά θα είναι ο παραχωρών ή αλλιώς ο χαμένος; Μα φυσικά η Ελλάδα!
Περίπτωση 2. Διεθνές Δικαστήριο: Στην περίπτωση αυτή, λένε κάποιοι, ότι η Ελλάδα έχει το Διεθνές Δίκαιο (δηλαδή το Δίκαιο της Θάλασσας) με το μέρος της. Κατά βάση ναι. Αλλά η Τουρκία προβάλλει πλέον ένα νέο ισχυρισμό ότι τα ελληνικά νησιά δεν μπορούν να επηρεάσουν την παράκτια προβολή της Τουρκίας, της χώρας με τη μακρύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο και ότι τα νησιά που βρίσκονται στην αντίθετη πλευρά της διάμεσης γραμμής (δηλαδή τα ελληνικά νησιά) μεταξύ δύο ηπειρωτικών περιοχών δεν μπορούν να δημιουργήσουν περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας πέρα από τα χωρικά ύδατά τους. Ένας τέτοιος ισχυρισμός, πέρα από τις συνέπειες που θα μπορούσε να έχει για όλα τα ελληνικά νησιά, ειδικά εφαρμοζόμενος στο Καστελόριζο, κάνει, κατά την άποψη της Τουρκίας, τη συμφωνία της με τη Λιβύη να εμφανίζεται ως “νόμιμη”. Ποιά θα μπορούσε, λοιπόν, να είναι η απόφαση ενός Διεθνούς Δικαστηρίου; Μπορεί κάποιος να την προεξοφλήσει με βεβαιότητα; Ασφαλώς όχι, αν ληφθεί επιπρόσθετα υπόψη πιθανός “επηρεασμός” της κρίσης του Δικαστηρίου από δυνάμεις του διεθνούς παράγοντα. Πιθανός χαμένος σε τέτοια εξέλιξη και πάλι η Ελλάδα!
Τα παραπάνω αποτελούν προσωπικές σκέψεις, δεν διεκδικούν κανένα αλάθητο και στόχο έχουν να βοηθήσουν στην ενημέρωση και στον προβληματισμό. Δεν θα απαντήσω σε ερωτήσεις. Υπάρχουν ειδικότεροι εμού στα διπλωματικά και γεωπολιτικά.