Από τις μεγάλες μηχανοκίνητες φάλαγγες του 2022 και τις εκτεταμένες θέσεις χαρακωμάτων του 2023, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει περάσει πλέον σε μια νέα φάση.
Το 2025 χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, αλλάζοντας άρδην το πεδίο της μάχης και ανατρέποντας τις μέχρι πρότινος στρατηγικές ισορροπίες.
Τα drones –κυρίως τύπου FPV (First Person View), επιθετικά και αναγνωριστικά– έχουν καταστεί αναντικατάστατο εργαλείο για τις εμπλεκόμενες δυνάμεις. Η παρουσία τους στο μέτωπο θεωρείται τόσο κρίσιμη, που μια μονάδα χωρίς αυτά θεωρείται «τυφλή» και επιχειρησιακά αναποτελεσματική. Ο ρόλος τους διττός: αναγνώριση και αεροπορικές επιθέσεις ακριβείας, ακόμη και με αυτοκτονική προσέγγιση, αντικαθιστώντας το πυροβολικό σε πολλές περιπτώσεις.
Η χρήση drones σε μαζική κλίμακα έχει μετατρέψει το πεδίο σε θανάσιμη παγίδα: στρατιώτες στο έδαφος βρίσκονται διαρκώς υπό την απειλή στοχευμένων επιθέσεων, ακόμα και μέσα σε κτίρια ή υπόγεια καταφύγια. Το καμουφλάζ και η διάσπαση μεγάλων σχηματισμών είναι πλέον προϋπόθεση επιβίωσης.
Η κατάρρευση της «παραδοσιακής» άμυνας
Τα παλιά εκτεταμένα δίκτυα χαρακωμάτων, που κυριαρχούσαν την περίοδο 2022–2024, κρίνονται πλέον ξεπερασμένα. Η αδυναμία προστασίας τους από επιθέσεις drones τα καθιστά μη βιώσιμα. Αντ’ αυτών, επιλέγονται μικρές, διασκορπισμένες και καλύτερα καμουφλαρισμένες θέσεις, κυρίως σε δασώδεις εκτάσεις. Το πλεονέκτημά τους είναι η δυσκολία εντοπισμού από τον εχθρό και η ευκολία απόκρυψης προσωπικού.
Η απώλεια μεγάλων αμυντικών έργων έχει οδηγήσει τις Ουκρανικές δυνάμεις σε ανασχεδιασμό της τακτικής τους: προτιμούν τώρα μικρής κλίμακας, ευέλικτες και αμυντικά αποδοτικές θέσεις, με έμφαση στην απόκρυψη και στην αποφυγή συγκεντρώσεων.
Οι νέες τακτικές των αντιπάλων
Ρωσικές δυνάμεις:
- Επιλέγουν πλέον ταχείες επιθέσεις μικρών ομάδων με ελαφρά μέσα, όπως μοτοσικλέτες και οχήματα παντός εδάφους.
- Επιδιώκουν τη φθορά των Ουκρανών μέσω διαρκών επιθέσεων και πίεσης, υποχρεώνοντάς τους να μετακινούν διαρκώς τις αμυντικές τους θέσεις.
- Χρησιμοποιούν στοχευμένα πυρά πυροβολικού και αεροπορικές επιδρομές, ενώ μειώνουν τη χρήση αρμάτων και βαρέων τεθωρακισμένων.
Ουκρανικές δυνάμεις:
- Αξιοποιούν μαζικά τα drones για επιθέσεις κατά προσωπικού και οχημάτων.
- Επικεντρώνονται στη διακοπή των γραμμών ανεφοδιασμού του εχθρού με χτυπήματα στα μετόπισθεν.
- Οχυρώνουν νέες μικρότερες αμυντικές θέσεις, ενισχυμένες με εμπόδια και καμουφλάζ.
- Επιχειρούν αντεπιθέσεις μικρής κλίμακας με στόχο την ανακατάληψη τακτικά σημαντικών σημείων.
Ο πόλεμος της προετοιμασίας
Οι δύο στρατοί δοκιμάζουν διαρκώς νέα μέσα και τεχνολογίες, καθιστώντας την Ουκρανία πεδίο πειραματισμού του πολέμου του μέλλοντος. Τα γεγονότα στο μέτωπο μεταξύ Ποκρόβσκ και Κοστιαντίνιβκα, όπου ρωσικές δυνάμεις διείσδυσαν μέσω μη αμυνόμενων περιοχών, επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητα αυτών των νέων τακτικών.
Η διαρκής εξέλιξη της στρατιωτικής τεχνολογίας και η άμεση εφαρμογή της στις συγκρούσεις της εποχής, θέτουν επιτακτικά το ζήτημα εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων σε όλα τα κράτη –συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Όπως δείχνει η εμπειρία του πολέμου στην Ουκρανία, οι συγκρούσεις του αύριο κρίνονται σήμερα, στον σχεδιασμό, στην τεχνολογική υπεροχή και στην προετοιμασία.