Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Ρουάντα πραγματοποιείται λίγες εβδομάδες μετά την συνάντηση του με τον ομόλογό του Βίνσεντ Μπιρούτα (Vincent Biruta), στο περιθώριο της 76ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη.
Η επίσκεψη αυτή, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, αποτελεί καταρχάς άνοιγμα της Ελλάδας στην υπο-σαχάρια Αφρική, μια περιοχή, η οποία είχε παραμείνει για αρκετά χρόνια εκτός του πλαισίου των προτεραιοτήτων της Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής.
Η εν λόγω επίσκεψη αποτελεί την πρώτη επίσκεψη Έλληνα ΥΠΕΞ στην Ρουάντα.
Η Ελλάδα, χώρα που δεν έχει αποικιακό παρελθόν και λαμβάνοντας υπόψη την ύπαρξη ιστορικών Ελληνικών κοινοτήτων στην Αφρική, έχει την δυνατότητα να δημιουργήσει στέρεες βάσεις συνεργασίας με τις Αφρικανικές χώρες.
Την επίσκεψη αυτή υπαγόρευσαν αρκετοί παράγοντες.
Καταρχάς η Αφρική αποτελεί την ήπειρο με την μεγαλύτερη δυναμική οικονομικής ανάπτυξης.
Η Ρουάντα αποτελεί υπόδειγμα οικονομικής ανασυγκρότησης και ανάπτυξης στην Αφρική και συγκαταλέγεται μεταξύ των τριών Αφρικανικών οικονομιών με τις καλύτερες επιδόσεις στην επιχειρηματικότητα.
Παράλληλα, όμως, η Αφρική, με τεράστια πληθυσμιακή αύξηση και τις υφιστάμενες οικονομικές ανισότητες, αποτελεί επίσης εν δυνάμει πηγή αστάθειας και παράνομης μετανάστευσης για την Ευρώπη.
Στο πλαίσιο αυτό, η ενασχόληση της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, με τα τεκταινόμενα στην Αφρική καθίσταται επιτακτική.
Η Ρουάντα, αν και μικρή σχετικά χώρα για τα Αφρικανικά δεδομένα (12 εκατομμύρια κάτοικοι) διαδραματίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στους περιφερειακούς Οργανισμούς.
Συγκρατείται ότι η Γενική Γραμματέας της Γαλλοφωνίας, στην οποία συμμετάσχει επίσης και η χώρα μας, είναι η πρώην ΥΠΕΞ της Ρουάντα.
Επίσης, η Ρουάντα κατέχει την νέα θέση του Αντιπροέδρου της Επιτροπής της Αφρικανικής Ένωσης.
Ο Πρόεδρος της χώρας, Πολ Καγκάμε (Paul Kagame) συμμετείχε πρόσφατα στην Σύνοδο Κορυφής του G-20 στη Ρώμη, με την ιδιότητα του Προεδρεύοντος του Αναπτυξιακού Οργανισμού της Αφρικανικής Ένωσης (NEPAD).
Επίσης, μόλις την περασμένη εβδομάδα η Ρουάντα φιλοξένησε την Σύνοδο Υπουργών Εξωτερικών ΕΕ-Αφρικανικής Ένωσης.
Δεν θα πρέπει επίσης να διαφεύγει της προσοχής ότι η Ρουάντα είναι η χώρα με την 4η μεγαλύτερη συνεισφορά σε ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ (βασικά στην Αφρική), παράλληλα συμμετέχει σε ειρηνευτικές αποστολές της Αφρικανικής Ένωσης και έχει αποστείλει στρατεύματα στην Βόρεια Μοζαμβίκη για την καταπολέμηση ακραίου Ισλαμιστικού κινήματος που έχει κάνει την εμφάνιση του στην περιοχή.
Η Ελλάδα, χώρα η οποία επιθυμεί να διαδραματίσει ρόλο στο διεθνές γίγνεσθαι και να προωθήσει την πολυμερή συνεργασία στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και σε πλήρη σεβασμό του Χάρτη του ΟΗΕ βρίσκει στην Ρουάντα ένα φυσικό εταίρο στην Αφρική.
Τέλος, η Ρουάντα αποτελεί χώρα υπόδειγμα για την προώθηση της εθνικής συμφιλίωσης και της κοινωνικής ασφάλειας, μετά την γενοκτονία του 1994, η οποία άφησε μεταξύ 500.000-1.000.000 νεκρούς.
Στο πλαίσιο αυτό η Ρουάντα δίνει το παράδειγμα παγκοσμίως και βεβαίως θέτει άλλες χώρες, οι οποίες απαγορεύουν ακόμα και τη χρήση του όρου «γενοκτονία» προ των ευθυνών τους.
Για το σύνολο των ανωτέρω λόγων, η Ελλάδα οφείλει να δείξει το έμπρακτο και όχι μόνο το λεκτικό ενδιαφέρον της για την ενίσχυση των σχέσεων με την Ρουάντα.
Κατά την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια υπήρξαν τρία απτά αποτελέσματα.
Καταρχήν υπογράφηκαν δύο Μνημόνια Συνεργασίας – Πολιτικών Διαβουλεύσεων και Συνεργασία μεταξύ των Διπλωματικών Ακαδημιών.
Η τελευταία διμερής συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών ανέρχεται στο μακρινό 1986.
Η Ελλάδα δώρισε συνολικά 530.000 εμβόλια για την καταπολέμηση του κωρονοϊού (200.000 τον περασμένο Σεπτέμβριο και 330.000 κατά την επίσκεψη του κ. Δένδια στην Ρουάντα).
Πέρα από την προώθηση της «διπλωματίας των εμβολίων», η εν λόγω κίνηση αποτελεί μια όχι αμελητέα συνεισφορά στην καταπολέμηση της πανδημίας στην Αφρική και συνεισφέρει στην αντιμετώπιση του «vaccination gap» που υπάρχει μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής.
Τέλος, ο Υπουργός Εξωτερικών πραγματοποίησε δωρεά 80.000 Ευρώ στο Rwanda Governance Board για την χρηματοδότηση προγραμμάτων που αφορούν την ελευθερία του Τύπου και την προστασία των δημοσιογράφων.
Σημειώνεται ότι την περίοδο 2002-2020, η Ελλάδα είχε συνολικά συνεισφέρει περίπου 300.000 Ευρώ σε αναπτυξιακά προγράμματα στην Ρουάντα.
Η ανωτέρω δωρεά αφορά ένα τομέα στον οποίο η Ελλάδα αποδίδει ιδιαίτερη σημασία, τόσο μέσω της κατάθεσης και στήριξης σχετικών ψηφισμάτων στα διάφορα όργανα του ΟΗΕ, καθώς και την διοργάνωση σχετικών εκδηλώσεων, όπως αυτήν που διοργανώθηκε στην Νέα Υόρκη την περασμένη Τρίτη και στην οποία απηύθυνε χαιρετισμό ο Υπουργός Εξωτερικών.
Εν κατακλείδι, αναφέρουν διπλωματικές πηγές, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, μετά την ενίσχυση του διμερούς συμβατικού πλαισίου και της εμβάθυνσης των σχέσεων με συμμάχους και εταίρους στην περιοχή, ανοίγει νέους ορίζοντες στην Ελληνική Εξωτερική πολιτική.
«Βούληση της Ελλάδας να αναβαθμίσει τις σχέσεις της με τις χώρες της Αφρικής»
«Βούληση της Ελλάδας να αναβαθμίσει τις σχέσεις της με τις χώρες της Αφρικής, καθώς και την παρουσία της στην υποσαχάρια Αφρική», δήλωσε από την Ρουάντα ο υπουργός Εξωτερικών, Ν. Δένδιας, ο οποίος ξεκίνησε την επίσκεψή του με την κατάθεση στεφάνου στο Μνημείο Γενοκτονίας στο Κιγκάλι (Kigali Genocide memorial), προς τιμήν της μνήμης των θυμάτων της Γενοκτονίας των Τούτσι.
Ο υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε με τον πρόεδρο της χώρας Πολ Καγκάμε, καθώς και τον υπουργό Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας Βίνσεντ Μπιρούτα, με αντικείμενο την ενδυνάμωση της διμερούς συνεργασίας σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος.
Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της διμερούς οικονομικής συνεργασίας και της προώθησης της εξωστρέφειας των ελληνικών επενδυτικών δραστηριοτήτων, κατά τη διάρκεια των διευρυμένων συνομιλίων μεταξύ των δυο αντιπροσωπειών έγινε παρουσίαση των επενδυτικών ευκαιριών στη Ρουάντα, από τον αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο του Rwanda Development Board, Zephanie Niyonkuru καθώς και της μόνιμης γραμματέως του υπουργείου Υποδομών, Patricie Uwase.
Εμφύλιος και γενοκτονία
Η φυλή των Χούτου εγκαταστάθηκε στη Ρουάντα τον 14ο αιώνα και οι Τούτσι τον 15ο.
Από το 1890 και μέχρι το τέλος του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου η Ρουάντα αποτέλεσε αποικία της Γερμανίας.
Μετά το τέλος του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου η Ρουάντα έγινε μαζί με το γειτονικό Μπουρούντι αποικία των Βέλγων μέχρι το 1962 οπότε και η Ρουάντα έγινε ανεξάρτητο κράτος.
Για 500 περίπου χρόνια οι Τούτσι ήταν οι πολιτικά κυρίαρχοι στη χώρα και καταπίεζαν τους Χούτου.
Η χρησιμοποίηση της μειονότητας των Τούτσι από τους αποικιοκράτες ως άρχουσα τάξη της χώρας και η καταπίεση της πλειοψηφίας των Χούτου απ’ αυτούς ήταν ακόμα ένας λόγος της διαμάχης μεταξύ των δύο φυλών.
Από το 1959 υπήρχε ένοπλη διαμάχη μεταξύ τους.
Το 1994 με αφορμή τον θάνατο του τότε προέδρου της χώρας ξέσπασαν ταραχές που οδήγησαν στη γνωστή και ως Γενοκτονία της Ρουάντα με πάνω από μισό εκατομμύριο Τούτσι νεκρούς από τους Χούτου.
Λόγω των ταραχών εκατομμύρια κάτοικοι εγκατέλειψαν τη χώρα.
Το γεγονός αυτό έχει χαρακτηριστεί από τον ΟΗΕ ως γενοκτονία.
Συγκλονισμένος ο Δένδιας
«Είμαι βαθιά συγκινημένος και συγκλονισμένος από την επίσκεψη στο Μνημείο Γενοκτονίας στο Κιγκάλι.
»Οι τρομακτικές φρικαλεότητες το 1994 είναι μνημειώδεις.
»Αισθάνομαι βαθύτατο σεβασμό για εκείνους τους θαρραλέους ανθρώπους που επέλεξαν τον δύσκολο δρόμο της συμφιλίωσης και εύχομαι στους ανθρώπους της Ρουάντα δύναμη και ευημερία.
»Έχουν δώσει το παράδειγμα για τον κόσμο» έγραψε ο Νίκος Δένδιας στο βιβλίο των επισκεπτών.
