Να παραταθεί ο νόμος Κατσέλη (3869/2010) για ένα ακόμη έτος, έως 31 Δεκεμβρίου 2019, συμφώνησαν οι τράπεζες, όπως προκύπτει από επιβεβαιωμένες πληροφορίες του Documento.
Παράλληλα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι τράπεζες αποδέχονται να επεκταθεί η προστασία και σε δεύτερη κατοικία μόνον για μικρές ιδιοκτησίες. Ειδικότερα συζητείται η δυνατότητα να μη ρευστοποιούνται διαμερίσματα μερικών δεκάδων τετραγωνικών μέτρων, ακόμη κι αν είναι δεύτερη ιδιοκτησία του οφειλέτη-δανειολήπτη, εφόσον είναι χαμηλής αξίας και αποφέρουν μικρό εισόδημα στον ιδιοκτήτη τους αναγκαίο για τα προς το ζην.
Ο νόμος Κατσέλη, όπως αναθεωρήθηκε από τον νόμο Σταθάκη το 2015, ισχύει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2018, κάτι που σημαίνει ότι με τη συγκατάθεση των τραπεζών –και κατ’ επέκταση των δανειστών– η προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς παρατείνεται έως το τέλος του 2019, βάζοντας έτσι φρένο στο σφυροκόπημα της αντιπολίτευσης προς την κυβέρνηση για ένα τόσο ευαίσθητο θέμα, δεδομένου ότι το επόμενο έτος είναι εκλογικό.
Η παράταση συμπίπτει με τη λήξη της προθεσμίας που έχει θέσει ο ευρωπαϊκός επόπτης (SSM) στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων κατά 40 δισ. ευρώ στο διάστημα 2017-2019. Στη συμφωνία συνέβαλε, καθώς φαίνεται, η πρότερη συμφωνία κυβέρνησης, δανειστών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης, για άμεσες αλλαγές στον νόμο Κατσέλη, οι οποίες έχουν στόχο τον εντοπισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών.
Να σημειωθεί ότι οι αλλαγές στον νόμο Κατσέλη είναι προαπαιτούμενο τόσο για την τρίτη αξιολόγηση όσο και για την τελευταία, με τις ελληνικές αρχές να πρέπει να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα του νομικού και θεσμικού πλαισίου του νόμου περί αφερεγγυότητας των νοικοκυριών και να υποβάλουν έκθεση που θα παρουσιάζει: α) τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τα δικαστήρια και β) την αξιολόγηση και περαιτέρω προτάσεις από τις τράπεζες για την αντιμετώπιση των διαπιστωθεισών ελλείψεων, ιδίως όσον αφορά την ταχύτητα επεξεργασίας των υποθέσεων και την εξάλειψη του κινδύνου καταχρηστικών πρακτικών.
Τι αλλάζει στον νόμο Κατσέλη-Σταθάκη
Μεταξύ των αλλαγών οι οποίες θα επέλθουν στον νόμο Κατσέλη το επόμενο διάστημα, όπως έχει αποκαλύψει το Documento, περιλαμβάνονται: η άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου προκειμένου να ξεσκεπαστούν οι μπαταχτσήδες, η απώλεια προστασίας για όσους αναβάλουν επί τούτω τη δικάσιμο της αίτησής τους και δεν ζητήσουν νέα εντός 30 ημερών, η απόρριψη της αίτησης του οφειλέτη για υπαγωγή στον νόμο αν αποδειχθεί δόλος εκ μέρους του (π.χ. πώληση ακινήτων σε συγγενείς, απόκρυψη οικονομικών και περιουσιακών στοιχείων, πτώχευση εταιρείας κ.λπ.), ο αναδρομικός επανυπολογισμός των τόκων που παγώνουν με την υποβολή της αίτησης από τον οφειλέτη, σε περίπτωση που η προσφυγή του απορριφθεί από το δικαστήριο, η άμεση απώλεια της προστασίας σε περίπτωση που κάποιος δεν είναι συνεπής στη ρύθμιση που θα ορίσει το δικαστήριο, καθώς και η προστασία των εγγυητών, οι οποίοι μπορούν να απαλλαγούν υπό προϋποθέσεις από την υπαγωγή τους στον νόμο (τώρα έπρεπε να το πράξουν). Οι αλλαγές αυτές θα λάβουν νομοθετική ισχύ άμεσα.
Αυτήν τη στιγμή βρίσκονται σε εκκρεμότητα 166.300 αιτήσεις υπαγωγής στον νόμο Κατσέλη, ενώ η εκδίκαση της προσφυγής απαιτεί από έξι μήνες (ειρηνοδικεία της Αθήνας) έως 11 χρόνια (ειρηνοδικείο Πειραιά).
Να σημειωθεί πάντως ότι τέσσερις στις δέκα αιτήσεις οφειλετών απορρίπτονται από τους δικαστές και καταλήγουν υπέρ των τραπεζών, σύμφωνα με στοιχεία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Στον αντίποδα, όσοι δικαιώνονται από το δικαστήριο σε ό,τι αφορά την προσφυγή τους στον νόμο Κατσέλη λαμβάνουν μεγάλο κούρεμα, 60%-70% των οφειλών τους από καταναλωτικά δάνεια και κάρτες και 30% των οφειλών τους από στεγαστικά δάνεια.
Ποιους προστατεύει ο νόμος Κατσέλη
Υπενθυμίζεται ότι με βάση τον νόμο Κατσέλη, όπως τροποποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2015 με τον νόμο 4346/2015, ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει στο δικαστήριο αίτηση και σχέδιο διευθέτησης οφειλών ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση κύριας κατοικίας με ή χωρίς προσημείωση ή υποθήκη, αν ισχύουν οι εξής προϋποθέσεις:
Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας δεν υπερβαίνει τις 180.000 ευρώ για έναν ενήλικα (ποσό που προσαυξάνεται ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του οφειλέτη σε 220.000 για ζευγάρι, 240.000 για οικογένεια με ένα τέκνο, 260.000 για οικογένεια με δύο τέκνα και 280.000 για οικογένεια με τρία τέκνα) και το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του οφειλέτη δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης προσαυξημένες κατά 70%, δηλαδή κυμαίνεται μεταξύ 13.906 ευρώ και 40.800 ευρώ ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση.
Σε αυτή την περίπτωση αναδιαρθρώνονται τα δάνεια με βάση τις δυνατότητες αποπληρωμής και τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης του οφειλέτη και του προσφέρεται πλήρης δικαστική κάλυψη.
Το δημόσιο παρεμβαίνει πληρώνοντας μέρος της δόσης (έως και το 95% των μηνιαίων καταβολών επί τριετία) εφόσον η αντικειμενική αξία κύριας κατοικίας κυμαίνεται μεταξύ 120.000 και 220.000 ευρώ, προσαυξημένη ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του οφειλέτη, και το ετήσιο εισόδημα κυμαίνεται από 8.180 έως 24.000 ευρώ.
Το μέγιστο δηλαδή όριο αντικειμενικής αξίας κατοικίας που προστατεύεται είναι 280.000 ευρώ. Επίσης οι παραπάνω οφειλέτες, και των δύο κατηγοριών, θα πρέπει να θεωρούνται «συνεργάσιμοι δανειολήπτες» με βάση τα όσα προβλέπει ο κώδικας δεοντολογίας των τραπεζών.