Στην επόμενη φάση φαίνεται πως έχει εισέλθει το ζήτημα της διαχείρισης των «κόκκινων δανείων», με τις τράπεζες να επιχειρούν σταδιακά να παραδώσουν την εν λόγω «ωρολογιακή βόμβα» σε ξένα funds, τα οποία θεωρείται πως διαθέτουν την απαραίτητη «τεχνογνωσία» από την αντίστοιχη εμπειρία σε χώρες του εξωτερικού, όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιρλανδία ή ακόμη και η Ρωσία.

Πρόκειται για ένα deal, το οποίο για τις τράπεζες φαντάζει εξόχως ελκυστικό, καθώς η «καυτή πατάτα» δείχνει να πηγαίνει αλλού, «με το αζημίωτο» πάντα για τις ίδιες. Αντίθετα όμως για πολλούς δανειολήπτες αλλά και για ένα σημαντικό μέρος των εργαζομένων σε αυτές η «επόμενη μέρα» μοιάζει κάτι παραπάνω από δυσοίωνη…

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά…

Πώς μας έρχονται τα funds

Όπως σημειώνει στο Τvxs.gr ο νομικός σύμβουλος της ΕΚΠΟΙΖΩ, Βίκτωρας Τσιαφούτης, αναφερόμενος στο νομικό καθεστώς που διέπει από το 2015 τη συγκεκριμένη διαδικασία, σημειώνει: «Για να αγοραστεί ένα πακέτο δανείων από μια τράπεζα, το κάθε fund  είναι αναγκασμένο να δίνει τη διαχείριση σε εταιρείες που έχουν έδρα την Ελλάδα, προκειμένου ο δανειολήπτης να διασφαλίζεται ότι δεν μιλάει με την εταιρία τάδε στην Ιρλανδία, να μιλάει με κάποια εδώ στην Ελλάδα. Κάπως έτσι προκύπτουν οι θυγατρικές πολλών εξ αυτών των εταιριών».

Ταυτόχρονα, ο κύριος Τσιαφούτης τονίζει πως «μέχρι στιγμής υπάρχουν 20 τέτοιες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας», εκτιμώντας παράλληλα ότι «είναι νωρίς ακόμη να φανεί η επίδρασή τους». Ταυτόχρονα όμως δε χάνει την ευκαιρία να επισημάνει πως η κατάσταση είναι ήδη πολύ άσχημη, πριν δούμε καν τη συμβολή των funds: «Αυτή τη στιγμή κυρίως οι τράπεζες βγάζουν ακίνητα σε πλειστηριασμό. Για παράδειγμα βγαίνει σε πλειστηριασμό από μεγάλη τράπεζα η κύρια κατοικία μιας γιαγιάς 95 χρονών στην Πατησίων, η αξία της οποίας μετά βίας φτάνει τις 50 χιλιάδες ευρώ».

Παράλληλα, δείχνει να θεωρεί πως τα δεδομένα αναμένεται να επιδεινωθούν επί τα χείρω τα αμέσως επόμενο διάστημα: «Όλα συνηγορούν ότι το επόμενο διάστημα θα έχουμε κύμα πλειστηριασμών, ανάμεσα σε αυτές και πολλές περιπτώσεις πρώτης κατοικίας. Και πρέπει να δούμε πώς θα αντιδράσει η κοινωνία στο θέμα των εξώσεων, γιατί κάποια στιγμή ο δανειολήπτης που θα χάσει το σπίτι του, θα πρέπει να φύγει».

Η υπόθεση του RBU και των 300 της Πειραιώς

Υπάρχουν όμως πλέον και άλλα «παράπλευρα θύματα» της μετάβασης στη «νέα κατάσταση» της αγοράς και διαχείρισης σημαντικού τμήματος των κόκκινων δανείων από τα ξένα funds και τις θυγατρικές τους, κι αυτοί δεν είναι άλλοι από εργαζόμενους στις τράπεζες.

Το θέμα ήρθε με ιδιαίτερη ένταση το τελευταίο διάστημα στην επιφάνεια με αφορμή το ζήτημα που προέκυψε με τη μεταβίβαση εκ μέρους της Τράπεζας Πειραιώς του RBU (του κομματιού δηλαδή της τράπεζας που διαχειρίζεται τα «κόκκινα δάνεια») στη σουηδική εταιρεία Intrum και μαζί με αυτό και τους 1200 εργαζόμενους που ήταν ενταγμένοι σε αυτό. Κατόπιν αντιδράσεων και κινητοποιήσεων από μεριάς των εργαζομένων, υπήρξε έγγραφη συμφωνία με την ομοσπονδία τραπεζοϋπαλλήλων (ΟΤΟΕ), στην οποία προβλέπεται ότι οι υπάλληλοι της εν λόγω μονάδας έχουν την ευχέρεια εθελοντικά να επιλέξουν να παραμείνουν στην τράπεζα ή να μετακινηθούν στην Intrum. Περίπου 700 υπάλληλοι αποδέχθηκαν να μεταπηδήσουν άμεσα στην RBU, ενώ ακόμη 200 συμφώνησαν να μεταφερθούν με το καθεστώς δανεισμού για διάστημα από 3 έως και 12 μήνες. Ωστόσο οι υπόλοιποι 300 που αρνήθηκαν τη μετακίνησή τους, όπως καταγγέλλουν, παραμένουν «όμηροι» καθώς με απόφαση της Τράπεζας βρίσκονται σε υποχρεωτική άδεια εδώ κι επτά εβδομάδες.

Στη Βουλή η υπόθεση των «300» – Αντίδραση από την ΟΤΟΕ

Η υπόθεση των 300 εργαζομένων έφτασε τελικά και στη Βουλή. Σε ερώτησή τους, στις 24 Οκτωβρίου, 37 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ενημερώνουν για την υπόθεση, κάνουν λόγο για «απίστευτους και τιμωρητικούς χειρισμούς» και ρωτούν τους υπουργούς Οικονομικών, Εργασίας και Ανάπτυξης αν προτίθενται να παρέμβουν και «να ζητήσουν από τη διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς την τήρηση της συμφωνίας με την ΟΤΟΕ για τη διασφάλιση των θέσεων των εργαζομένων των υπηρεσιών που μεταφέρθηκαν από την τράπεζα (RBU) και την αποφυγή οποιασδήποτε ψυχολογικής πίεσης στους εργαζόμενους, προκειμένου να τους αναγκάσουν σε υποχρεωτική μετακίνησή τους στην νέα εταιρεία ή σε παραίτηση».

Την άμεση εφαρμογή της συμφωνίας, χωρίς καμία παραβίαση, για «όσους μετακινήθηκαν αλλά και για όσους παρέμειναν στην τράπεζα» ζητά από την πλευρά της και η ΟΤΟΕ. «Η ΟΤΟΕ δεν πρόκειται να κάνει ούτε βήμα πίσω από τη συμφωνία. Μια συμφωνία – σταθμό για τον κλάδο, η οποία χτίστηκε με συστηματική προεργασία και τεκμηρίωση, με απόλυτο αίσθημα ευθύνης απέναντι στις αγωνίες και στο μέλλον των συναδέλφων […] Η συμφωνία Τράπεζας Πειραιώς – ΟΤΟΕ – ΣΕΤΠ αποτελεί πρότυπο προστασίας των εργασιακών δικαιωμάτων και διατήρησης της τραπεζοϋπαλληλικής ιδιότητας για ανάλογες κινήσεις στο μέλλον», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση και καλείται η διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς «να λάβει όλα  τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να ολοκληρώσει την υλοποίηση της Συμφωνίας, στο σύνολο των όρων της, χωρίς άλλες καθυστερήσεις».

Μιλώντας στο Τvxs.gr ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων στις Υπηρεσίες της Τράπεζας Πειραιώς (ΣΕΥΤΠΕ), Μανόλης Μπεμπένης σημειώνει πως «η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων εξαρχής αντιτίθετο στην πρόταση. Η τράπεζα σε πρώτη φάση διαβεβαίωνε προφορικά πως η διαδικασία θα ήταν εθελοντική. Κοινώς όποιος ήθελε θα πήγαινε στο νέο σχήμα. Αυτό καταφέραμε να το πάρουμε μαζί με τη συνομοσπονδία και ως γραπτή συμφωνία μετά από απεργιακές κινητοποιήσεις, η οποία προέβλεπε ότι όποιος επιθυμούσε θα πήγαινε στο νέο σχήμα, όποιος όμως δεν επιθυμούσε θα αξιοποιείτο εντός της τράπεζας».

Όχι και τόσο εθελοντικά…

Μόνο που επρόκειτο για μια συμφωνία, την οποία, όπως καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι, δεν έμελλε να τηρήσει η τράπεζα. «Μόνο εθελοντική βάση δεν είδα. Απειλήθηκα, εκβιάστηκα, ζω έναν εργασιακό μεσαίωνα. Πέρασα άπειρες συνεντεύξεις από τη διεύθυνση προσωπικού -με σκοπό να μας πείσουν να φύγουμε- και σε κάθε μία άκουγα “Προσέξτε τι θα πείτε, γιατί η τράπεζα μιλάει ανοιχτά για απολύσεις”» επισημαίνει μιλώντας στο Τvxs η Μαρία, μια από τους 300 εργαζόμενους που τελούν σε αναγκαστική άδεια. Η ίδια προσθέτει: «Έφτασα στο σημείο να πω “φέρτε μου να υπογράψω την απόλυση”. Καταλαβαίνετε πόσο ψυχοφθόρο ήταν αυτό για μένα». Όπως αναφέρει πάντως η ίδια ήταν μάλλον από τους πιο δυνατούς. «Είδα καρκινοπαθείς, είδα εγκύους να παίρνουν τηλέφωνο και να ζητούν στήριξη, να είναι κλεισμένοι σε ένα δωμάτιο και να δέχονται απειλές. Είδα ανθρώπους να φεύγουν με ψηλή πίεση και να τους πηγαίνω εγώ σε φαρμακείο για να την μετρήσουν και να πάρουν τις πρώτες βοήθειες. Είδα ανθρώπους να φθάνουν σε απόγνωση» σημειώνει.

Τα πράγματα όμως φαίνεται πως δεν έμειναν εκεί, καθώς όπως σημειώνει ο κύριος Μπεμπένης: «Στα τέλη Αυγούστου ήρθε η επιστολή του CEO της τράπεζας, Χρήστου Μεγάλου, όπου επεσήμαινε πως καλό ήταν οι εν λόγω εργαζόμενοι να το σκεφτούν καλά για το μέλλον των ίδιων και των οικογενειών τους. Ναι, καλά ακούς.. Των οικογενειών τους.  Τόνιζε δε πως δεν υπάρχουν θέσεις στην τράπεζα και τους καλούσε να αποδεχθούν τη μεταφορά τους στην Intrum». Με αυτά τα δεδομένα, πολλοί από τους εργαζόμενους αποδέχτηκαν τη μεταφορά τους στη σουηδική εταιρία. Κάπως έτσι από τους 900 εργαζόμενους που αντιδρούσαν αρχικά, απέμειναν 300, καθώς 250 εντάχθηκαν στην Intrum με τη μορφή δανεισμού ενώ 50 μετά τις πιέσεις απορροφήθηκαν σε διάφορες θέσεις στην τράπεζα.

Οι «τρεις επιλογές»

Τελικά σε αυτούς τους 300 -ευρισκόμενους σε αναγκαστική άδεια- εργαζόμενους έφτασε προ ολίγων ημερών μια επιστολή εκ μέρους της διοίκησης της τράπεζας, η οποία (με περιθώριο δυο ημερών προκειμένου να απαντήσουν) τους έδινε τρεις «επιλογές»:

  • Τοποθέτηση σε καταστήματα της περιφέρειας. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι σε εργαζόμενους από τη Θεσσαλονίκη, προτάθηκε να αναλάβουν υπηρεσία στο Ρέθυμνο και τα Χανιά και σε άλλους από την Αθήνα να μετακινηθούν σε νησιά του Αιγαίου.
  • Πρόσληψη, με σύμβαση αορίστου χρόνου  σε άλλη  εταιρεία, την PDS, άρα έξοδο από την τράπεζα.
  • Συμμετοχή σε πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου ειδικά για το προσωπικό του RBU με τα ακόλουθα οικονομικά κίνητρα: Για 3-9 έτη –  24 μικτοί μηνιαίοι μισθοί, για 10-15 χρόνια – 31 μικτοί μηνιαίοι μισθοί, για 16-20 χρόνια – 38  μικτοί μηνιαίοι μισθοί και για 21 και πλέον χρόνια 45 μικτοί μηνιαίοι μισθοί.

«Μιλάμε για εργαζόμενους με 15ετή και 20ετή, με οικογένεια, ενώ έχουμε και περιπτώσεις με μονογοενεϊκές οικογένειες, με παιδιά ΑμεΑ ή ακόμη και με σοβαρά προβλήματα υγείας. Σε αυτούς λένε φύγε και πήγαινε να δουλέψεις στη Λέρο ή στον Αρχάγγελο της Ρόδου» καταγγέλλει ο κύριος Μπεμπένης.

Από τη δική της μεριά, η Μαρία τονίζει με νόημα: «Η τράπεζα μας εκμεταλλεύτηκε, έπαιξε με την υγεία μας, με τα νεύρα μας, την οικογένειά μας ολόκληρη και τώρα στα 45 μου με δύο παιδιά, μονογονεϊκή οικογένεια, βρίσκομαι στο σημείο να μου λένε: ή απολύεσαι ή ξεσπιτώνεσαι και πηγαίνεις στο Αργοστόλι ή οπουδήποτε αλλού, για ένα, για δυο χρόνια μέχρι να βαρεθούμε, να σκοτωθούμε στους δρόμους, δεν ξέρω τι θέλει αυτή η τράπεζα».

«Η Πειραιώς κατάφερε να πληρωθεί για να διώξει 1200 εργαζόμενους»

Σε κάθε περίπτωση, η εν λόγω συμφωνία φαντάζει ως win-win για την τράπεζα Πειραιώς, όπως σημειώνει ο κύριος Μπεμπένης. «Η τράπεζα δεν ήθελε τόσο να στελεχώσει την Intrum, αλλά όπως φάνηκε ήθελε να ξεφορτωθεί 1200 εργαζόμενους. Φανταστείτε δε πως εκεί που μια τράπεζα στο παρελθόν για να διώξει τόσα άτομα μπορεί να χρειαζόταν να δώσει πολλά χρήματα με γενναιόδωρες εθελουσίες, η Πειραιώς κατάφερε με τη συγκεκριμένη συμφωνία που υπέγραψε να διώξει όλα αυτά τα άτομα χωρίς να τους δώσει ούτε ένα ευρώ. και να πάρει 328 εκ. από την Intrum για να της δώσει τη διαχείριση των κόκκινων δανείων πακέτο με εξειδικευμένο προσωπικό» αναφέρει με νόημα και προσθέτει: «Η τράπεζα Πειραιώς δεν πούλησε δάνεια, πούλησε την τεχνογνωσία αυτών των ανθρώπων. Πληρώθηκε για την υπεραξία αυτών των ανθρώπων».

Την ίδια στιγμή, όπως επισημαίνει η Μαρία, δεν είναι εύκολος ούτε ο εγκλωβισμός εργαζομένων με το «έτσι θέλω» στη διαχείριση των κόκκινων δανείων. «’Εφτασα στο σημείο να απειληθώ από δανειολήπτη, έχω κι εγώ δάνειο στο φινάλε. Ήταν πολύ ψυχοφθόρο, ιδιαίτερα όταν σκέφτομαι ότι θα εργαστώ για μια επιχείρηση με αμφισβητούμενο παρελθόν κι αβέβαιο μέλλον. Πολλώ δε μάλλον από τη στιγμή που ξέρω με βάση την εμπειρία μου ότι η αγορά των κόκκινων δανείων στην Ελλάδα δεν έχει ανοίξει, ο κόσμος δεν έχει λεφτά, οι επιχειρήσεις στενάζουν. Οι λίγοι και ισχυροί έχουν τον τρόπο να γλιτώνουν. Πληρώνουν οι μικρομεσαίοι και τα φτωχά στρώματα».

Επ’ αυτού του ζητήματος, ο κύριος Μπεμπένης, επισημαίνει πως -βάση της εμπειρίας- η ενασχόληση τέτοιου είδους εταιριών  με τα ελληνικά πράγματα μόνο μακρόπνοη δεν αναμένεται να είναι: «Οι εταιρίες  φοράνε σημαίες ευκαιρίας, σήμερα είναι στην Ελλάδα, αύριο είναι στη Ρωσία μεθαύριο είναι στην Πορτογαλία κλπ. Καταλαβαίνετε ότι ο χρόνος που παραμένουν σε κάθε χώρα δεν είναι τόσο μεγάλος. Η Intrum μπορεί να έχει υπογράψει συμφωνία για δραστηριότητα για 10 ετών στην Ελλάδα, αλλά θα πρέπει να αναφερθεί στη Ρωσία παρέμεινε μόλις 3 χρόνια, ενώ στη συνέχεια σηκώθηκε κι έφυγε» λέει χαρακτηριστικά.