Τα οκτώ ερωτήματα που θα κρίνουν το μέλλον της Ελλάδας και της ελληνικής οικονομίας παρουσιάζει σε εκτενή ανάλυσή του το πρακτορείο Bloomberg, επισημαίνοντας πως, τρεισήμισι μήνες πριν την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος, οι λεπτομέρειες για το τι μέλλει γενέσθαι παραμένουν ακόμη ασαφείς.
Η ανάλυση του Bloomberg έχει ως εξής:
1. Θα πάρει η Ελλάδα ελάφρυνση χρέους;
Η Ευρωζώνη έχει συμφωνήσει για ελάφρυνση των όρων αποπληρωμής του χρέους, ωστόσο παραμένουν σοβαρά σημεία τριβής μεταξύ των πιστωτών. Τα σημαντικότερα εξ αυτών είναι: ποια δάνεια θα αναδιαρθρωθούν, ποια θα είναι η πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος, και το κυριότερο, αν η ελάφρυνση χρέους θα δοθεί άμεσα και άνευ όρων, ή σταδιακά και υπό όρους. Η Γερμανία και άλλοι πιστωτές υποστηρίζουν το δεύτερο, όμως άλλοι, μεταξύ των οποίων το ΔΝΤ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Γαλλία, τονίζουν πως για να είναι αξιόπιστη η Ελλάδα, η ελάφρυνση πρέπει να γίνει στις 20 Αυγούστου και χωρίς όρους.
2. Πόσο στενή θα είναι η εποπτεία της Ελλάδας;
Αν και η Ελλάδα έχει ξεκαθαρίσει ότι θέλει καθαρή έξοδο, το υψηλό της χρέος σημαίνει ότι θα είναι υπό στενή παρακολούθηση για αρκετό χρονικό διάστημα. Η εποπτεία θα είναι πιο αυστηρή σε σχέση με την αντίστοιχη σε Πορτογαλία και Ιρλανδία και θα περιλαμβάνει τακτικές επιθεωρήσεις. Πάντως, ένα ισχυρό πλαίσιο που θα κρατήσει την Ελλάδα σε εγρήγορση αποτελεί κλειδί για την επιστροφή της στις αγορές, δήλωσε πρόσφατα το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ Μπενουά Κερέ.
3. Θα εμπλακεί το ΔΝΤ;
Το ΔΝΤ δεν έχει συμμετάσχει χρηματοδοτικά στο τρέχον πρόγραμμα, διαμηνύοντας ότι η Ευρωζώνη πρέπει πρώτα να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Ίσως φαίνεται παράξενο να μιλάμε για τη συμμετοχή του ΔΝΤ σε ένα πρόγραμμα που λήγει σε 3,5 μήνες, όμως η “σφραγίδα” του ΔΝΤ είναι απαραίτητη για δύο λόγους: πρώτον, οι βουλευτές χωρών όπως η Γερμανία δεν έχουν καμία διάθεση να δώσουν το πράσινο φως για νέα δάνεια προς την Ελλάδα χωρίς την αξιοπιστία που προσδίδει το ΔΝΤ. Δεύτερον, η συμμετοχή του ΔΝΤ θα σήμαινε ότι κρίνει το ελληνικό χρέος βιώσιμο, και αυτή θα ήταν μία αναγνώριση πολύ σημαντική για τους επενδυτές.
4. Θα είναι εύκολη η πρόσβαση στις αγορές;
Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος η Ελλάδα θέλει να αποφύγει την προληπτική γραμμή πίστωσης. Βραχυπρόθεσμα οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας μπορούν να καλυφθούν από πωλήσεις ομολόγων και πόρους από το πρόγραμμα έως το 2020 περίπου. Όμως μακροπρόθεσμα τα πράγματα ίσως είναι πιο δύσκολα, κάτι που θα εξαρτηθεί πιθανότατα από το πώς βλέπουν οι επενδυτές τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και τις οικονομικές προοπτικές της χώρας.
5. Υπάρχουν εξωτερικοί οικονομικοί κίνδυνοι;
Μετά από μία βαθιά ύφεση, η Ελλάδα ελπίζει σε μία βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη τα επόμενα χρόνια, έστω κι αν η ανάπτυξή της είναι χαμηλότερη σε σχέση με της υπόλοιπης Ευρώπης. Η ΕΕ υποβάθμισε τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη στην Ελλάδα στο 1,9% φέτος και στο 2,3% το 2019, από 2,5% που ήταν και για τις δύο χρονιές. Η ελληνική οικονομία παραμένει ευάλωτη σε αδυναμίες της Ευρωζώνης και σε κινδύνους από την αύξηση των επιτοκίων και την κανονικοποίηση της νομισματικής πολιτικής.
6. Τι θα συμβεί με τις τράπεζες;
Οι μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες βγήκαν αλώβητες από τα stress tests της ΕΚΤ, και επομένως τα σχεδόν 20 δισ. ευρώ που είχαν μείνει στην άκρη για μία ενδεχόμενη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μπορούν να διατεθούν για άλλους σκοπούς. Όμως οι τράπεζες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις, όπως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, που είναι τα υψηλότερα στην Ευρώπη, σχεδόν στο 50% του συνόλου των δανείων.
7. Θα “παγώσουν” οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις;
Στη μεγαλύτερη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας η Ελλάδα έχει εμπλακεί σε συχνά επεισοδιακές διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές της για τους όρους της χρηματοδότησής της. Χρειάστηκε να βάλει τα οικονομικά της σε τάξη, να συμφωνήσει σε αποκρατικοποιήσεις και να εφαρμόσει σκληρές μεταρρυθμίσεις με αντάλλαγμα τα απαραίτητα δάνεια για να αποφύγει τη χρεοκοπία. Πολλοί ανησυχούν ότι χωρίς “καρότο” μπροστά της, είναι αβέβαιο το πόσο αφοσιωμένη θα είναι η κυβέρνηση σε μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας ή στις λεγόμενες δομικές μεταρρυθμίσεις, εφόσον δεν υπάρχουν κίνητρα.
8. Θα μπερδέψει τα πράγματα η πολιτική;
Οι εκλογές καμιά φορά βάζουν σε πειρασμό τους ηγέτες να δώσουν υποσχέσεις που δεν μπορούν να τηρήσουν, και καθώς κάποιοι αναλυτές περιμένουν εκλογές στην Ελλάδα ακόμα και το ερχόμενο φθινόπωρο, ο κίνδυνος “ακριβών” πολιτικών δεσμεύσεων είναι μεγάλος. Η επόμενη κυβέρνηση θα είναι η πρώτη μετά τον Μάιο του 2010 που θα είναι υπεύθυνη για τις οικονομικές της πολιτικές, επομένως αυτή και μόνο θα κριθεί υπεύθυνη για ό,τι καλό ή κακό από τις κάλπες και τις αγορές.