Του Μιχάλη Ψύλου
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπής παρουσίασε σήμερα την πρωτοβουλία Global Gateway, ύψους 300 δισεκατομμυρίων ευρώ, με στόχο την ενίσχυση της γεωπολιτικής επιρροής της Γηραιάς ηπείρου μέσω γιγαντιαίων επενδυτικών προγραμμάτων σε όλον τον κόσμο.
Πρόκειται για την «νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για την ενίσχυση των έξυπνων, καθαρών και ασφαλών συνδέσεων στον ψηφιακό τομέα, την ενέργεια και τις μεταφορές και την ενίσχυση των συστημάτων υγείας, εκπαίδευσης και έρευνας σε όλο τον κόσμο», όπως αναφέρεται στο κείμενο ,που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Η διαφάνεια, η βιωσιμότητα, η προώθηση των δημοκρατικών αξιών είναι οι τρεις θεμελιώδεις στόχοι για την ΕΕ σε αυτήν την πρωτοβουλία».
Στόχος είναι η κινητοποίηση έως και 300 δισεκατομμυρίων ευρώ από δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους έως το 2027 για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής της ΕΕ στο εξωτερικό, όπως καλώδια οπτικών ινών, δίκτυα 5G και εργοστάσια «πράσινης» ενέργειας σε αναπτυσσόμενες χώρες. Με τη νέα στρατηγικής της ΕΕ, θα προσφέρονται «επιχορηγήσεις, ευνοϊκά δάνεια και εγγυήσεις για τη μείωση των επενδυτικών κινδύνων και τη βελτίωση της βιωσιμότητας του χρέους, ενώ παράλληλα θα προωθούνται υψηλότερα πρότυπα περιβαλλοντικής, κοινωνικής και στρατηγικής διαχείρισης».
Στο έγγραφο τονίζεται επίσης ότι «η ΕΕ έχει δεσμευτεί να συνεργαστεί με τους εταίρους της για την προώθηση των επενδύσεων με βιώσιμη συνδεσιμότητα. Η Global Gateway και η πρωτοβουλία του προέδρου Τζο Μπάιντεν “Build Back Better World”, θα αλληλοενισχύονται. Αυτή η δέσμευση για συνεργασία επιβεβαιώθηκε στη διάσκεψη COP26 του ΟΗΕ για το κλίμα, όπου η ΕΕ και οι ΗΠΑ , μαζί με τους εταίρους τους , εξέφρασαν την κοινή τους δέσμευση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, μέσω της ανάπτυξης καθαρών, και βιώσιμων υποδομών».
Απάντηση στην Κίνα
Με την πρωτοβουλία Global Gateway, η ΕΕ απαντά στον νέο Κινεζικό «Δρόμο του Μεταξιού» -One belt, one road – προσπαθώντας να την ανταγωνιστεί σε έργα που σχετίζονται επίσης με τις μεταφορές, όπως αυτοκινητόδρομοι και αεροδρόμια.
Το θέμα είναι βέβαια αν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα μπορέσουν να πείσουν τις ιδιωτικές επιχειρήσεις να συμμετάσχουν και να επενδύσουν στρατηγικά, τόσο αποτελεσματικά όσο οι Κινέζοι αξιωματούχοι τις δικές τους εταιρείες. Η επιτυχία του Πεκίνου έγκειται εν μέρει στο γεγονός ότι οι κρατικές κινεζικές τράπεζες είναι μέρος του παιχνιδιού, επιτρέποντας στις εταιρείες να προχωρούν σε -πολιτικά ή εμπορικά- επικίνδυνες επενδύσεις.
Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, μάλιστα, το ευρωπαϊκό εγχείρημα υστερεί σε σύγκριση με το φαραωνικό πρόγραμμα του Πεκίνου, καθώς οι συνολικές δαπάνες της Κίνας για την πρωτοβουλία” One belt, one road”, θα μπορούσαν να φτάσουν τα 1,2 έως 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια ως το 2027, σύμφωνα με την Morgan Stanley. Το κινεζικό σχέδιο θα μπορούσε πάντως να χάσει τη δυναμική του λόγω των φόβων για διαφθορά και υπερβολικών τιμών.
Το σίγουρο είναι ότι η ΕΕ προχωρά φιλόδοξα, καθώςοι επενδύσεις σε υποδομές ή ευρυζωνικά δίκτυα έχουν γίνει βασικό πεδίο ανταγωνισμού για γεωπολιτική επιρροή. Σε μια περίοδο, όπου η Κίνα έχει επεκτείνει τη στρατηγική της εμβέλεια σε χώρες της Αφρικής, της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Ευρώπης